Αρθρογράφος: Θεόφραστος Ανδρεόπουλος

Ένα διπλωματικό «κείμενο εργασίας» (non paper) δείχνει διάλυση της Βοσνίας και αναφέρεται σε αλλαγές συνόρων στα Βαλκάνια.

Το κείμενο κυκλοφορεί εσχάτως στις Βρυξέλλες και δημοσιοποιήθηκε στα ΜΜΕ της Σλοβενίας και, στη συνέχεια, από το Euractivέχει «ανάψει» φωτιές για νέο κύκλο πολέμων στα Βαλκάνια.

Μάλιστα ο τίτλος του Reuters δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες «Unofficial EU note on redrawing Balkan borders causes angst in Bosnia»

Το κράτος δηλαδή, που θα την «πληρώσει» είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Οι λύσεις που αναφέρονται στο έγγραφο είναι οι εξής:

α) Ενοποίηση του Κοσόβου και της Αλβανίας
β) Παραχώρηση, ως αντάλλαγμα, στη Σερβία του ευρύτερου μέρους της Republika Srpska, δηλαδή της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας
γ) Ένωση των κροατικών περιοχών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με την Κροατία ή παραχώρηση ειδικού καθεστώτος όπως αυτό που ισχύει στο Νότιο Τιρόλο.
δ) Το ίδιο καθεστώς προβλέπεται και για τις σερβικές περιοχές του Κοσόβου.
ε) Οι Βόσνιοι θα αποκτήσουν ανεξάρτητο κράτος και με δημοψήφισμα θα μπορούν να επιλέξουν είτε την ΕΕ, είτε την σύσφιξη των σχέσεων τους με άλλη χώρα, όπως η Τουρκία.

Η αγωνία της Βοσνίας

Τα Βαλκάνια τα οποία ήδη έχουν ζήσει πολλούς πολέμους και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να ζήσουν νέους.

Ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας, Γιάνεζ Γιάνσα, ο οποίος αναλαμβάνει την εξάμηνη περιοδική προεδρία της ΕΕ την 1η Ιουλίου αρνείται ότι έχει οποιαδήποτε σχέση με αυτό, καθώς πρωτοεμφανίστηκε στα ΜΜΕ της χώρας του, όμως την ύπαρξή του την γνωρίζουν εδώ και πάρα πολύ καιρό οι ευρωπαϊκοί κύκλοι των Βρυξελλών.

Το κείμενο αυτό μιλάει για αλλαγές συνόρων και ανταλλαγές πληθυσμών με σκοπό να επιτευχθεί μεγαλύτερη εθνική ομοιογένεια και να αμβλυνθούν οι διαμάχες ανάμεσα στα κράτη

«Το έγγραφο ισχυρίζεται πως τα βασικά εμπόδια στην κατεύθυνση που οδηγεί στην ταχύτερη ενσωμάτωση των βαλκανικών κρατών στην ΕΕ είναι τα ανεπίλυτα εθνικά ζητήματα των Σέρβων, των Κροατών και των Αλβανών, τα οποία θα πρέπει να διευθετηθούν μέσω της δημιουργίας μιας Μεγαλύτερης Σερβίας, μιας Μεγαλύτερης Αλβανίας και μιας Μεγαλύτερης Κροατίας», σημειώνει χαρακτηριστικά το πρακτορείο.

Ποιες ενώσεις-αποσχίσεις προβλέπει το non paper

Αυτό μεταφράζεται, πρακτικά, σε μια σειρά σημαντικές αλλαγές στον χάρτη: Την ένωση του Κοσόβου με την Αλβανία, εκτός των περιοχών όπου πλειοψηφούν οι Σέρβοι οι οποίες θα εκχωρηθούν στη δικαιοδοσία του Βελιγραδίου.

Την ίδια τύχη θα έχει και η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας – ενώ το κροατικό τμήμα που θα προκύψει από τη διάλυση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης θα ενωθεί με την Κροατία.

Η αποκάλυψη της ύπαρξης αυτού του (έστω και ανεπίσημου) σχεδίου-βόμβα προκαλεί ήδη αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Ο Σεφίκ Τζαφέροβιτς, μέλος της τριανδρίας που ηγείται του παραπάνω κράτους, κάλεσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, να βάλει τέλος σε μια συζήτηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο πόλεμο.

H Γερμανία «καίγεται» για την τύχη της Βοσνίας

Από την πλευρά της, η αντιπροσωπεία της ΕΕ στη χώρα επαναβεβαίωσε ότι παραμένει δεσμευμένη στην εδαφική της ενότητα και την κυριαρχία της. Ο δε Γερμανός υπουργός για ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής, Μίκαελ Ροθ, έγραψε στο Twitter ότι «οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων έχουν μέλλον μόνο ως πολυεθνικές και πολυθρησκευτικές κοινωνίες».

Σημειώνεται ότι το σχέδιο αυτό έχει συζητηθεί και σε επίπεδο αρχηγών κρατών, ανάμεσα στον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, και τον τέως ομόλογό του στο Κόσοβο, Χασίμ Θάτσι – και μάλιστα, με την παρότρυνση και την υψηλή εποπτεία των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν γίνει γνωστές, ο Βούτσιτς απαίτησε την αυτονόμηση του σερβικού θύλακα στο βόρειο Κόσοβο και το ξεμπλοκάρισμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας του με την ΕΕ, προσφέροντας σε αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου – κάτι που καταρχήν φάνηκε να αποδέχεται ο Θάτσι.

Όμως ήταν σφοδρή η αντίδραση της Γερμανίας, η οποία δεν ήθελε ούτε να ακούσει για νέο γύρο αλλαγών συνόρων στα Βαλκάνια, φοβούμενη τις επιπτώσεις και το ντόμινο που θα μπορούσε να πυροδοτηθεί, παρασέρνοντας και άλλες χώρες, όπως τα Σκόπια, με την πολυπληθή αλβανική μειονότητα.

Έντονες αντιδράσεις προκλήθηκαν και στην Πρίστινα και το Βελιγράδι.

Σημειώνεται ότι σειρά από ευρωπαϊκές χώρες με πρώτη τη Γαλλία συνεχίζουν να μπλοκάρουν τη διεύρυνση προς τα δυτικά Βαλκάνια ακριβώς γιατί πιστεύουν ότι ακόμα δεν έχουν τελειώσει οι «ανακατατάξεις» στην περιοχή και δεν θέλουν να τις μεταφέρουν εντός ΕΕ.

Την ίδια στιγμή «όλως τυχαίως» έχουμε την ουσιαστικά κατάργηση των συνόρων ανάμεσα σε Αλβανία και Κόσοβο που έχουν αποφασίσει τα Τίρανα, αλλά και τα σενάρια περί δημοψηφίσματος στις δύο χώρες με ερώτημα την ενοποίηση – κάτι στο οποίο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως θα απαντούσε θετικά το 64% των Αλβανών και το 75% των Κοσοβάρων.

Συνεπώς το σχέδιο έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή και όπως φαίνεται ο χαμένος θα είναι μια χώρα η οποία είχε δημιουργηθεί πάνω σε «σαθρά» θεμέλια το 1995, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Ένα κράτος το οποίο όταν δημιουργήθηκε αποσκοπούσε στο να μην υπάρξει μια μεγάλη Σερβία αφού πάνω από ενάμιση εκατομμύριο Σέρβοι θα ζούσαν εκτός της χώρας.

Ήδη είχαν «εξαφανιστεί» με ΝΑΤΟϊκή βοήθεια οι Σέρβοι της μη υπάρχουσας πλέον Σερβικής Δημοκρατίας της Κράινα, που ζούσαν εντός της σημερινής Κροατίας και είχαν αποσχισθεί από την επικράτειά της.

Οι Σέρβοι κάτοικοι της περιοχής εγκατέλειψαν τις εστίες τους και έχουν πλέον ενσωματωθεί στο σερβικό κράτος όπου είχαν καταφύγει ως πρόσφυγες, οπότε το ζήτημα αυτό έχει «λυθεί».

Αυτά που δεν λύθηκαν ποτέ όμως, είναι τα προβλήματα που προκύπτουν στην Βοσνία, στο Κόσοβο, στα Σκόπια (ιδιαίτερα στο Τέτοβο με τον αλβανικό πληθυσμό) αλλά και στην κοιλάδα του Πρέσεβο στην Σερβία όπου η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Αλβανοί.

Όσο για την Βοσνία έχει αποδειχτεί ότι είναι ένα δυσλειτουργικό κράτος γιατί οι κάτοικοί της πλην των μουσουλμάνων δεν νιώθουν Βόσνιοι. Νιώθουν Κροάτες και Σέρβοι.

Όσο για τα παλαιά μίση, έχουν παραμείνει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Εσφαλμένα ο πόλεμος του 1992-1995 χαρακτηρίζεται εμφύλιος.

Ήταν ένας άγριος πόλεμος, με πολλές χιλιάδες νεκρούς, απίστευτα εγκλήματα πολέμου που όμως βασίζονταν πάνω σε θρησκευτικές και εθνικές διαφορές που δεν μπορούσαν να καλυφτούν.

Οι Σέρβοι ήταν Ορθόδοξοι, οι Κροάτες Καθολικοί και οι υπόλοιποι Μουσουλμάνοι.

Ο μόνος λόγος για τον οποίο υπάρχει ειρήνη στην Βοσνία από το 1995 και μετά είναι γιατί την επέβαλαν ΝΑΤΟ και ΕΕ αλλά και επειδή επί της ουσίας όλες οι εθνότητες ζουν χωριστά με δική τους αυτοδιοίκηση και δεν έχουν κοινές ζωές.