Τη νύχτα της 13ης Απριλίου, αστυνομικές δυνάμεις στην Τουρκία εκμεταλλεύθηκαν το σκοτάδι για να εκτελέσουν την εντολή της εισαγγελικής αρχής, αλλά ουσιαστικά της κυβέρνησης Ερντογάν, και να κατεβάσουν γιγάντια πανό που είχε κρεμάσει το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στην πρόσοψη των γραφείων του.

«Πού πήγαν τα 128 δισ. δολάρια;»

Το περιεχόμενό τους ενοχλούσε το κυβερνών κόμμα, καθώς έθεταν ένα ακανθώδες θέμα ρωτώντας «πού πήγαν τα 128 δισ. δολάρια;».

Σύμφωνα με την ““, η ερώτηση αφορούσε τα άλλοτε συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας, που έχουν κυριολεκτικά εξανεμιστεί τα δύο τελευταία χρόνια ύστερα από αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος με στόχο τη στήριξη της τουρκικής λίρας.

Η ταυτότητα αυτής της πολιτικής ανήκει στον Τούρκο πρόεδρο, αλλά την υλοποίησε για λογαριασμό του ο γαμπρός του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, στη διάρκεια της θητείας του ως υπουργού Οικονομικών η οποία έληξε τον Νοέμβριο του 2020.

Από τις αρχές του 2019, οπότε και άρχισε να εφαρμόζεται αυτή η τακτική της κυβέρνησης Ερντογάν, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 35% της αξίας της εξαιτίας ενός εκρηκτικού μείγματος υψηλού πληθωρισμού, χαμηλών επιτοκίων και αλλεπάλληλων γεωπολιτικών κρίσεων που δημιουργεί η εξωτερική πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν.

Η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έχει, έτσι, διαμορφωθεί στις 8,315 λίρες προς ένα δολάριο και υποχώρησε χθες περαιτέρω, όταν δόθηκαν στη δημοσιότητα τα τελευταία στοιχεία, που φέρουν τον πληθωρισμό της γείτονος να επιταχύνεται τον Απρίλιο στο 17,3%. Και βέβαια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπαρήγαγαν το καυτό ερώτημα «πού πήγαν τα 128 δισ. δολάρια;».

Zημία 30 δισ. δολαρίων

Στις 21 Απριλίου, ο Τούρκος πρόεδρος παραδέχθηκε ότι η κεντρική τράπεζα είχε καταφύγει στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας για να υπερασπιστεί το νόμισμα, αλλά τόνισε παράλληλα πως ενδέχεται να το επαναλάβει εάν κριθεί απαραίτητο. Προς μεγάλη έκπληξη της αγοράς, προσέθεσε ευθαρσώς ότι το ποσό που είχε δαπανηθεί στην πραγματικότητα ήταν πολύ μεγαλύτερο, αφού έφθασε τα 165 δισ. δολάρια.

Τα χρήματα δεν έχουν εξαφανιστεί, απλώς η κεντρική τράπεζα τα αντήλλαξε με τουρκικές λίρες μέσω των κρατικών τραπεζών για να στηρίξει το νόμισμα. Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ του περιοδικού Economist, δεδομένου ότι η πολιτική αυτή δεν κατόρθωσε να ανακόψει την υποχώρηση της τουρκικής λίρας που αποδυναμώθηκε περαιτέρω, το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν μια ζημία ύψους περίπου 30 δισ. δολαρίων, που αντιστοιχεί περίπου στο 4% του τουρκικού ΑΕΠ.

Αυτή είναι τουλάχιστον η εκτίμηση του Κερίμ Ρότα, πρώην τραπεζικού στελέχους και μέλους του αντιπολιτευόμενου κόμματος, που σχολιάζει σχετικά στο βρετανικό περιοδικό. Και βέβαια, προκύπτει το ερώτημα για ποιον λόγο επιδόθηκαν σε μια τόσο παράλογη τακτική, γιατί δεν υπήρχε διαφάνεια και ποιος έδωσε εντολή στις τράπεζες να πουλήσουν ξένο νόμισμα και σε ποια ισοτιμία.

Τελειώνει ο χρόνος του Ερντογάν

Δεδομένου ότι τώρα έχουν εξανεμισθεί τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, η κεντρική τράπεζα δεν θα μπορεί πλέον να υπερασπιστεί το νόμισμα για πολύ ακόμη. Η λίρα, όμως, υφίσταται νέες πιέσεις ιδιαιτέρως από τον Μάρτιο, οπότε ο Τούρκος πρόεδρος απέπεμψε τον κεντρικό τραπεζίτη, Νατσί Αγκμπάλ, που έχαιρε της εκτίμησης της αγοράς, και τον αντικατέστησε με τον Σαχάπ Καβτσιόγλου, ο οποίος θεωρείται πειθήνιο όργανό του.

Ο Αγκμπάλ είχε ερεθίσει τα ανακλαστικά του Τούρκου προέδρου καθώς στη σύντομη θητεία του έδωσε εντολή να διεξαχθούν έρευνες για τις πωλήσεις δολαρίων στις οποίες προέβη η κεντρική τράπεζα υπό τον προκάτοχό του.

Ο αντικαταστάτης του υπεραμύνθηκε αυτής της επιλογής, ισχυριζόμενος ότι προστάτευσε τη λίρα. Η αγορά εκτιμά πως σύντομα ο Καβτσιόγλου θα προχωρήσει σε νέα μείωση των επιτοκίων, τα οποία είχε αυξήσει σημαντικά ο Αγκμπάλ ανακόπτοντας την υποχώρηση του νομίσματος.