Ένα ειδησεογραφικό περιοδικό, φίλα προσκείμενο στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την κυβέρνησή του πυροδότησε συζήτηση και σφοδρή αντιπαράθεση στην Τουρκία, με το νέα του πρωτοσέλιδο στο οποίο υποδηλώνει ότι έχει έρθει η ώρα για την ανακήρυξη ισλαμικού χαλιφάτου στη χώρα, μετά την μετατροπή της Αγιά-Σοφιάς σε τζαμί.
Το Gerçek Hayat, που ανήκει στον φιλοκυβερνητικό όμιλο μέσων ενημέρωσης Yeni Şafak, είχε ως φόντο μία κόκκινη σημαία χαλιφάτου από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο εξώφυλλο και ρωτούσε στα τουρκικά, αραβικά και αγγλικά: "Ελάτε μαζί για το χαλιφάτο. Αν όχι τώρα, πότε; Αν όχι εσύ, ποιος;"
Το περιοδικό ανέφερε επίσης ότι η Τουρκία έχει πλέον απελευθερωθεί μετά την επαναφορά του στάτους του τζαμιού στον θρυλικό ναό της Αγιά-Σοφιάς από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το Gerçek Hayat, ένα ισλαμιστικό περιοδικό, έχει τουλάχιστον 10.000 συνδρομητές. Ωστόσο, το εξώφυλλο προκάλεσε την απάντηση του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, Ομέρ Τσελίκ. "Η Δημοκρατία της Τουρκίας είναι ένα δημοκρατικό, κοσμικό και κοινωνικό κράτος που διέπεται από το κράτος δικαίου", ανέφερε ο Τσελίκ στο Twitter , επαναλαμβάνοντας το πρώτο άρθρο του τουρκικού συντάγματος. "Είναι λάθος να δημιουργούμε πολιτική πόλωση σχετικά με το πολιτικό καθεστώς της Τουρκίας. Η δημοκρατία μας είναι η κόρη του ματιού μας. Η ανθυγιεινή συζήτηση και πόλωση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από χθες, σχετικά με το πολιτικό μας καθεστώς δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα της Τουρκίας".
Ο δικηγορικός σύλλογος της Άγκυρας έχει καταθέσει μήνυση εναντίον του περιοδικού, λέγοντας ότι η δημοσίευση παραβίασε το νόμο που απαγορεύει την ένοπλη εξέγερση εναντίον της Δημοκρατίας της Τουρκίας και υποκίνησε τον λαό.
Αρκετές εφημερίδες την Τρίτη επέκριναν το εξώφυλλο στις πρώτες σελίδες τους. Το θέμα έχει μεγάλη τάση στο Twitter, με υποστηρικτές διαφορετικών θέσεων να το αντιμετωπίζουν με αντίθετες διαδικτυακές καμπάνιες.
Μια τέτοια συζήτηση έχει ιδιαίτερη σημασία για την τουρκική κοινωνία, ιδιαιτέρως αφ' ότου η μετατροπή της Αγιά-Σοφιάς έγινε καταργώντας ένα από τα υπογεγραμμένα διατάγματα του Μουσταφά Κεμάλ, ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Κατά τη διάρκεια των εναρκτήριων προσευχών, ο Αλί Ερμπάς, επικεφαλής της Διεύθυνσης Ισλαμικών Υποθέσεων, του διαβόητου Diyanet, επανέλαβε μια κατάρα που αποδόθηκε στον Μωάμεθ Β' τον Πορθητή, η οποία είχε ως στόχο όποιον προσπαθούσε να αλλάξει τη μορφή της Αγίας Σοφίας από τζαμί. Η κοσμική αντιπολίτευση το εξέλαβε ως ανάθεμα στον Κεμάλ, ο οποίος μετέτρεψε τον ναό σε μουσείο το 1934. Ο Κεμάλ κατάργησε το χαλιφάτο πριν από σχεδόν 100 χρόνια ως μέρος μιας σειράς κοσμικών μεταρρυθμίσεων. Για αιώνες, ο Οθωμανός αυτοκράτορας κατείχε το μανδύα του "χαλίφη", ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου και έναν τίτλο που διεκδίκησαν οι ηγέτες από τη γέννηση του Ισλάμ τον 7ο αιώνα.
Οι Τούρκοι θρησκευτικοί συντηρητικοί θεωρούσαν πάντα την κίνηση του Κεμάλ ως κάτι ενάντια στην ενότητα των Μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο, καθώς στα μάτια τους ο χαλίφης, όπως ο Πάπας στο Βατικανό, ήταν ο απόλυτος εκπρόσωπος του ζωντανού Ισλάμ.
Για τον Ατατούρκ, η κατάργηση του χαλίφη εξάλειψε ένα αντίπαλο κέντρο εξουσίας στο κράτος, αλλά ο νόμος που επικυρώθηκε από τη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας μετέφερε τις εξουσίες του στο ίδιο το κοινοβούλιο παρά στον πρωθυπουργό ή τον πρόεδρο.
Μερικοί Τούρκοι Ισλαμιστές λένε έκτοτε ότι το κοινοβούλιο είχε πλέον τη δύναμη να κηρύξει νέο χαλίφη, αν το επιθυμούσε.
Ο ηγέτης των Γκρίζων Λύκων και πρόεδρος του ΜΗΡ, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ένας από τους κύριους συμμάχους του Ερντογάν, αντιτάχθηκε επίσης στη συζήτηση για το χαλιφάτο σε ομιλία του νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, χωρίς ωστόσο να αντιτίθεται ξεκάθαρα στον θεσμό. "Αυτή η υπόθεση έκλεισε", δήλωσε ο Μπαχέλι, σε ομιλία του στην κοινοβουλευτική του ομάδα. "Η αναβίωση του χαλιφάτου σημαίνει μια νέα σύγκρουση και απρόβλεπτη εγχώρια αναταραχή. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να το κάνει".
Ο Κεμάλ Οζέρ, ο συντάκτης του Gerçek Hayat, είπε ότι το χαλιφάτο αποτελεί μία ένωση μουσουλμάνων και όχι κάτι αντίθετο στη Δημοκρατίας της Τουρκίας. "Αντιθέτως, είναι ένα έδαφος που θα ενίσχυε την Τουρκία", είπε. "Γιατί αυτοί που αντιτίθενται στην Ένωση του Ισλάμ αγωνίζονται να καταστήσουν την Τουρκία μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;"
Μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε πέρυσι, ωστόσο, έδειξε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Τούρκων πολιτών δεν ήταν πολύ ενθουσιασμένοι με την πιθανή επιστροφή του χαλιφάτου. Σχεδόν το 59% των 2.500 πολιτών σε 12 επαρχίες δήλωσαν ότι η κατάργηση του χαλιφάτου ήταν καλή απόφαση.
Πέτρος Κράνιας
