Του Μάνου Χατζηγιάννη

“Όλοι προβληματίζονται πώς να σταματήσουμε την τρομοκρατία. Υπάρχει όμως ένας πραγματικά εύκολος τρόπος: να σταματήσουμε να είμαστε μέρος της” έχει πει ο γνωστός Αμερικανός καθηγητής Νόαμ Τσόμσκι.

Όσο οι τρομοκρατικές επιθέσεις πολλαπλασιάζονται, με τελευταίο παράδειγμα αυτό του Λονδίνου, δεν είναι αρκετό πια να λέει κανείς ότι αυτές «δεν έχουν τίποτα να κάνουν με το Ισλάμ» ή ότι «το Ισλάμ είναι η ειρήνη».

Αυτό που χρειάζεται είναι μια μεταρρύθμιση εντός του Ισλάμ που θα συμβιβάσει την πίστη και τη λογική, την πνευματικότητα και τις αξίες του κοσμικού κράτους, την ελευθερία και την ισότητα.

Πριν από μερικούς μήνες ο ιμάμης της Νιμ, αντιπρόεδρος της Διάσκεψης των ιμάμηδων της Γαλλίας, είχε καταθέσει κάποιες αν μη τι άλλο άκρως ενδιαφέρουσες προτάσεις.

Ο Hocine Drouiche, γεννημένος στην Αλγερία ιμάμης της γαλλικής πόλης της Νιμ, έθεσε σε δημόσιο διάλογο τις συγκεκριμένες προτάσεις με σεβασμό της λογικής και της συνύπαρξης.

Ο Drouiche, ο οποίος είναι αντιπρόεδρος της Διάσκεψης των ιμάμηδων της Γαλλίας, έχει πολλάκις γίνει αποδέκτης απειλών από ριζοσπάστες, λόγω των απόψεών του.

Στις προτάσεις του αυτές θέτει μια σειρά από θέματα όπως ο ρόλος των γυναικών, η θρησκευτική ελευθερία, η αποστασία, ο πατριωτισμός, η ξένη επέμβαση, ο τόπος των Εβραίων, η ιθαγένεια, η τρομοκρατία … κλπ.

Σύμφωνα με τον ιμάμη οι γεωπολιτικές εξελίξεις στον μουσουλμανικό κόσμο – στη Συρία, το Ιράκ, το Μάλι και αλλού – και οι απόηχοι της αντιπαράθεσης μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς με την απουσία ενός πραγματικού οράματος ειρήνης μεταξύ των δύο λαών συντελούν στην βαθιά κρίση όσον αφορά στην πραγματικότητα του Ισλάμ στην Γαλλία αλλά και ευρύτερα.

Το πολιτικό Ισλάμ, λέει ο ιμάμης, που έχει αναδειχθεί τα τελευταία 30 χρόνια, παραμόνευε πάντα προκειμένου να επωφεληθεί από αυτό το κλίμα της κρίσης και της απελπισίας, προκειμένου να προσφέρει νέα επιχειρήματα στη μουσουλμανική νεολαία που δικαιολογούν τη συγκρουσιακή στρατηγική, την οποία το παγκόσμιο Ισλάμ επέλεξε εδώ και πολύ καιρό.

Κι αυτό ακόμα και αν οι Γάλλοι μουσουλμάνοι δεν είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν το ισλαμικό πολιτικό μοντέλο που γεννήθηκε στον αραβικό κόσμο, και που σίγουρα δεν ανταποκρίνεται στη ζωή των μουσουλμάνων, έστω και ως οι μειονότητες στις κοσμικές δυτικές χώρες.

Οι τοπικές δυτικές κοινότητες που έχουν αποδυναμωθεί από οικονομικές και πολιτικές κρίσεις έχουν αρχίσει να βλέπουν το Ισλάμ όλο και περισσότερο ως μια ανεξέλεγκτη και απειλητική εισβολή, ειδικά μετά το τελευταίο κύμα των επιθέσεων.

Αλλά και οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι μαστίζονται από μια τρόπον τινά “αναρχία του Ισλάμ”, καθώς άλλοι μουσουλμάνοι δεν αναγνωρίζουν τη διαρθρωτική μορφή της μουσουλμανική κρίσης, άλλοι δεν είναι σε θέση ή σε διάθεση να κάνουν την διάκριση μεταξύ της μουσουλμανικής θρησκείας και της ιδεολογίας του πολιτικού Ισλάμ που επιδιώκει τις συγκρούσεις και το μίσος περισσότερο από την ειρήνη και τις όποιες λύσεις, άλλοι είναι πιο κοντά να αποδεχθούν ένα ανεξάρτητο και ελεύθερο γαλλικό Ισλάμ ενάντια στο όραμα του ξένου πολιτικού Ισλάμ και άλλα…

Αποτέλεσμα όλων αυτών των διχογνωμιών και αμφισβητήσεων είναι το Ισλάμ να μην ήταν σε θέση μέχρι τώρα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, δίνοντας σαφείς και πειστικές απαντήσεις πιθανόν διαχωρίζοντας την θεία εντολή από την πολιτική τάξη, προκειμένου να προσαρμοστεί στη Δημοκρατία…

Όλες αυτές οι ασάφειες στο γαλλικό Ισλάμ παρέχουν γόνιμο έδαφος για εξτρεμιστές να παρασύρουν περισσότερους νέους, άνδρες και γυναίκες, σε μια πορεία αποδόμησης, διατυμπανίζοντας το μίσος στους δρόμους, στα τζαμιά και φυσικά στα social media.

Από την άλλη σε γενικές γραμμές, ιμάμηδες, ιεροκήρυκες και Μουσουλμάνοι ηγέτες πιστεύουν ότι οι μουσουλμάνοι είναι εντελώς αθώοι από κάθε ηθική και θρησκευτική ευθύνη για όλες τις επιθέσεις που έλαβαν χώρα στη Γαλλία και την Ευρώπη.

Και χρησιμοποιούν δικαιολογίες όπως οι ακόλουθες μετά από κάθε επίθεση:

1 Το Ισλάμ δεν είναι βία, το Ισλάμ είναι ειρήνη και αγάπη.

2. Όλος ο κόσμος δεν θέλει το Ισλάμ και τους μουσουλμάνους. Κατά συνέπεια, οι «άπιστοι» θέλουν να ατιμάσουν το Ισλάμ (θεωρία συνωμοσίας)!

3. Γραφές στην πρωτότυπη γλώσσα (αραβικά) είναι μερικές φορές κακώς μεταφρασμένες και ακόμη γεμάτες με ασάφειες. Μερικά χαντιθ και μερικές ερμηνείες είναι εντελώς αντιφατικές

Πιθανές απαντήσεις

Μια τέτοια περίπλοκη κατάσταση, σε συνδυασμό με μια σειρά από κοινωνικοπολτικά δεδομένα όπως τα κακά αποτελέσματα της εκπαίδευσης, η περιθωριοποίηση στις γειτονιές, η ανεργία, εμποδίζει τους μουσουλμάνους από το να έχουν το θάρρος μιας είδους αυτοκριτικής που μπορεί να επιτρέψει την πρόοδο.

Σύμφωνα με τον ιμάμη η λύση του μουσουλμανικού ζητήματος στη Γαλλία αλλά και ευρύτερα στην Δύση μπορεί να έρθει μόνο διεισδύοντας στο επίπεδο βάσης της λύσης.

Αυτό σημαίνει ότι οι μουσουλμάνοι πρέπει να πραγματοποιήσουν οι ίδιοι τη μεταρρύθμιση, η οποία μπορεί να μην είναι εφικτή χωρίς τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

– Αναγνωρίζοντας την ύπαρξη μιας κρίσης ορθολογισμού στο ίδιο το Ισλάμ, όπως βιώνεται και παρουσιάζεται στη Γαλλία και την Ευρώπη,

– Αναγνωρίζοντας την ύπαρξη της κρίσης μεταξύ του Ισλάμ και της Δημοκρατίας της Γαλλίας,

– Έχοντας το θάρρος να επανεξετάσουν τις ερμηνείες ορισμένων στίχων του Κορανίου και χαντίθ που δεν ισχύουν για την συμβίωση και για τη ζωή σε μια δημοκρατική κοινωνία,

• Την αποδοχή της δημιουργίας ενός εθνικού Ισλάμ στη Γαλλία (όπως υπάρχει στην Αλγερία, το Μαρόκο, η Σαουδική Αραβία, Σενεγάλη, κλπ) . Αυτές οι διαφορετικές εφαρμογές του Ισλάμ έχουν τις ίδιες βάσεις, ενώ θρησκευτικές απόψεις μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

– Οι Ιμάμηδες στη Γαλλία, να προσαρμόσουν την εκπαίδευση στο πλαίσιο της εκκοσμίκευσης, της ελευθερίας, της ισότητας, κ.λπ.

– Αποσύνδεση του γαλλικού Ισλάμ από το παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, προκειμένου να βγούμε από τη λογική της σύγκρουσης και το “διακανονισμό των διεθνών λογαριασμών” που χρησιμοποιεί τη Γαλλία ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες ως πεδίο μάχης

Ο ιμάμης καταλήγει σε ένα ανησυχητικό συμπέρασμα υποστηρίζοντας πως “Αν ιμάμηδες και οι συνομιλητές του Ισλάμ αποτύχουν σε αυτό το έργο της μεταρρύθμισης, θα αναγκαστούν να το κάνουν είτε υπό την εξουσία του κράτους (νόμους, διατάγματα κλπ) ή από τη δύναμη της κοινωνίας. Έτσι, η σύγκρουση των πολιτισμών και η άμεση σύγκρουση μεταξύ του Ισλάμ και μέρους της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας, δυστυχώς, θα είναι αναπόφευκτη”.

Ο ιμάμης εκφράζει τέλος την άποψη πως η επιθυμητή μεταρρύθμιση μπορεί να γίνει μόνο μέσα από το Ισλάμ και με τον αφοπλισμό του συγκρουσιακού πολιτικού Ισλάμ από ορισμένα επιχειρήματα που έχουν να κάνουν με πολιτικά προβλήματα, όπως η Συρία, το Μάλι και η Λιβύη.