Το Νοέμβριο του 2012 ο τότε ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και σημερινός βουλευτής του ΜΕΡΑ25 κ. Κρίτων Αρσένης εισηγήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να παγώσουν οι σεισμικές έρευνες για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων στο Αιγαίο καθώς όπως ανέφερε κινδύνευαν οι φάλαινες και τα θαλάσσια θηλαστικά.
PhD Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης
Σε πιο πρόσφατες δημόσιες αναφορές, εκπρόσωποι οικολογικών οργανώσεων ανέφεραν τα ίδια για τις έρευνες για τους Ελληνικούς υδρογονάνθρακες, [1]. (Μεταξύ άλλων τέθηκε και το ερώτημα «ποιο ποσοστό από τα λεφτά των εξορύξεων θα δοθεί στις τοπικές κοινωνίες, το κράτος και τι κέρδος θα έχουν οι εταιρείες;».
Σε αυτό το ερώτημα η απάντηση ήταν: «Στο μοίρασμα της πίτας των υδρογονανθράκων κερδισμένες βγαίνουν κυρίως οι πετρελαϊκές εταιρείες. Αντίθετα, οι τοπικές κοινωνίες, οι οποίες θα επωμιστούν ενδεχόμενες περιβαλλοντικές και οικονομικές επιβαρύνσεις, λαμβάνουν πάντα το μικρότερο ποσοστό της πίτας».
Αναρωτιέται βεβαίως κανείς, ποια είναι τα οικονομικά οφέλη των τοπικών κοινωνιών από τα θηριώδη ενεργειακά πάρκα των ανεμογεννητριών; Μηδέν. Ο λόγος; Οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά λειτουργούν ως αυτόματα εργοστάσια (όποτε υπάρχει αέρας ή ηλιοφάνεια) χωρίς την παρουσία και πολλών εργαζομένων. Το δε παραγόμενο ρεύμα, και τα κέρδη από αυτό, ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Αυτό μπορούν να το επιβεβαιώσουν οι κάτοικοι των περιοχών στις οποίες έχουν ήδη τοποθετηθεί ΑΠΕ).
Για να ξεκαθαριστεί ακόμη μία φορά. Οι εξορυκτικές επιχειρήσεις έχουν δύο κύριες φορολογικές υποχρεώσεις κατά τη φάση την εξόρυξης: Καταβάλλουν δικαιώματα επί της παραγωγής (royalties), που υπολογίζονται με βάση το μέγεθος της εξόρυξης και την τιμή των υδρογονανθράκων, και σε συνάρτηση με το κόστος που επωμίζεται η εταιρεία για την εξόρυξη ανά κοίτασμα.
Με απλά λόγια, εάν μια εταιρεία δηλώνει ότι το κόστος εξόρυξης είναι μεγάλο, τότε το Ελληνικό Κράτος λαμβάνει ένα μικρό ποσοστό δικαιωμάτων επί της συνολικής ακαθάριστης (2% – 12% ανάλογα με το ύψος παραγωγής του κοιτάσματος. Καταβάλλουν τον φόρο εισοδήματος επιχειρήσεων στο κράτος, στην περίπτωση που δηλώνουν κέρδη.
Ο φορολογικός συντελεστής για τις πετρελαϊκές εταιρείες είναι πολύ μικρότερος (25% επί των καθαρών κερδών) σε σχέση με ό,τι ισχύει για τις άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (29%). Από το 25%, το 20% κατανέμεται στο Κράτος και το υπόλοιπο 5% στην Περιφέρεια, όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία).
Εκτός από τα παραπάνω το Κράτος θα εισπράττει αρκετά μεγάλα ποσά δικαιωμάτων από τη φορολογία των εργαζομένων (που κατά κανόνα είναι υψηλά αμειβόμενοι) τόσο στις εγκαταστάσεις της παραγωγής υδρογονανθράκων όσο και αυτών που εργάζονται σε περιφερειακές δραστηριότητες: λόγω της δραστηριότητας των εταιρειών δημιουργούνται έμμεσες θέσεις εργασίας σε άλλους επαγγελματικούς τομείς στις τοπικές κοινωνίες.
Γενικώς, ένα Κράτος εισπράττει συνολικά καθαρά ποσά που αντιστοιχούν στο 30% της ακαθάριστης αξίας του κοιτάσματος. Δηλαδή εάν βρεθεί στην Ελλάδα ένα αντίστοιχο κοίτασμα όπως π.χ το Αιγυπτιακό Zohr, που ως γνωστόν είναι ακαθάριστης αξίας 200 δις ευρώ, τότε το Ελληνικό Κράτος θα εισπράξει καθαρά έσοδα περίπου $60 δις σε ορίζοντα 20ετίας.
Ας γυρίσουμε όμως στο επιχείρημα με τους κινδύνους των θαλάσσιων θηλαστικών της Μεσογείου. Έχουν περάσει αρκετές ημέρες από τις πειρατικές έρευνες των Τούρκων με το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis και κανείς εκ των δραστηριοποιούμενων πράσινων της Ελλάδας δεν αντέδρασε για τους πιθανούς κινδύνους στους οποίους υποτίθεται ότι εξέθεσε το Τουρκικό ερευνητικό σκάφος τα θηλαστικά της Μεσογείου.
Λες και οι τουρκικές έρευνες είναι παντελώς ακίνδυνες, ενώ όταν πρόκειται για ελληνικές έρευνες, τότε αυτές καθίστανται αυτομάτως από το ελληνικό πράσινο κίνημα, επικίνδυνες για τις φάλαινες και τα δελφίνια. Με πιθανότητα λάθους, και ας μας διορθώσουν οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες, δεν έχει διαπιστωθεί μέχρις στιγμής τουλάχιστον, κάποια ανάλογη αντίδραση από την ελληνική οικολογική κοινότητα. Γιατί; Προς άρση κάθε παρεξήγησης, δεν θα ήταν ορθό να δοθεί κάποια διευκρίνιση; Το πρόβλημα όμως δεν είναι οικολογικό. Ποτέ δεν ήταν άλλωστε. Αλλού είναι το πρόβλημα.
Από το 2010, όταν ξεκίνησε η προσπάθεια αξιοποίησης των ελληνικών υδρογονανθράκων, τα «τεχνητά» εμπόδια τα οποία ορθώθηκαν ήταν αρκετά. Στην αρχή ακούστηκε το γνωστό «υδρογονάνθρακες δεν υπάρχουν», μετά περάσαμε στους κινδύνους για τα θαλάσσια θηλαστικά, ακολούθησαν οι καταστροφολογίες για πρόκληση σεισμών και τσουνάμι, έπειτα προέκυψε ο ψευδοκίνδυνος για την αλιεία, και τελικώς ανέκυψε και η κλιματική καταστροφολογία.
Όλα αυτά τα εμπόδια μέχρι τώρα έχουν αντιμετωπισθεί με παράθεση ικανών επιστημονικών επιχειρημάτων αλλά και με χρήση παραδειγμάτων από τη διεθνή πρακτική. Ο ελληνικός λαός έχει ενημερωθεί και συνεχίζει να ενημερώνεται για την καταστροφολογία η οποία έχει στόχο την παρεμπόδιση των ελληνικών ερευνών. Στο σημείο αυτό να επισημανθεί το γεγονός ότι από το 2010 ως σήμερα, όλα τα παραπάνω εμπόδια για την αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων, δεν είχαν ορθωθεί από κάποιο εξωτερικό παίκτη.
Όλα τα παραπάνω τεχνητά εμπόδια είχαν ορθωθεί από το εσωτερικό της χώρας. Ήταν ελληνικά εμπόδια. Από Έλληνες. Με ποδοσφαιρικούς όρους, υπάρχει η διαίσθηση ότι όλοι οι παίκτες της μίας ομάδας (αριστερά και δεξιά εξτρέμ) έπαιζαν καθυστερήσεις ώστε να προλάβει η άλλη ομάδα να οργανώσει την άμυνά της και τελικώς να αντεπιτεθεί. Ειλικρινά, ελπίζουμε να έχουμε λάθος.
Το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα είναι πολύ κρίσιμο. Το κυβερνών κόμμα είχε εγκαίρως ενημερωθεί, πριν τις εκλογές του Ιουλίου 2019 για τα επερχόμενα στη Λιβύη. Η κυβέρνηση καθυστέρησε να ξυπνήσει και να αναλάβει δράση. Ασχολούνταν με τη διεξαγωγή παγκόσμιου συνεδρίου για την κλιματική – δήθεν – κρίση στην Αθήνα. Οψόμεθα.
Ωστόσο, η κυβέρνηση φαίνεται πως έχει μπλέξει σε μία ομιχλώδη κατάσταση λόγω των προσπαθειών που καταβάλλουν ορισμένες πλευρές, εντός της Ελλάδας, για να βάλουν στο παιγνίδι το καζάν-καζάν» (win-win) των Τούρκων και την περίφημη «συνεκμετάλλευση». Ένα «καζάν-καζάν» που μέχρις στιγμής κανείς δεν μας έχει εξηγήσει πως το υιοθέτησε ο κ. Ερντογάν. Πού το βρήκε ο κ. Ερντογάν; Ποιος του το πρότεινε; Ήταν κάποιος Τούρκος γνώστης της θεωρίας παιγνίων εκ του επιτελείου του ή μήπως δεν προήλθε από την τουρκική πλευρά;
Αυτά τα ερωτήματα είχαν ξανατεθεί στο παρελθόν και απάντηση δεν έχει δοθεί. Το μόνο που πρέπει να κρατήσουν οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες είναι ότι ο κ. Ερντογάν αυτή τη στιγμή δεν παίζει κανονικό παίγνιο, αλλά το «Παίγνιο του Δικτάτορα», [2].
Στο Παίγνιο του Δικτάτορα, ένας παίκτης, ο «δικτάτωρ» (στην περίπτωσή μας ο κ. Ερντογάν) αποφασίζει πώς να μοιράσει ένα ποσό μεταξύ του ίδιου και ενός δεύτερου παίκτη. Ο δεύτερος παίκτης, «ο αποδέκτης» (η Ελλάδα) απλώς λαμβάνει το υπόλοιπο του ποσού που έχει αφήσει ο «δικτάτωρ». Ως αποτέλεσμα το Παίγνιο του Δικτάτορα δεν είναι ένα σύνηθες παίγνιο (όπως αυτό ορίζεται στην θεωρία παιγνίων), [2] & [3].
Το Παίγνιο του Δικτάτορα στην προκειμένη περίπτωση είναι ένα παίγνιο μετατροπής της Μεσογείου σε κλειστή τουρκική λίμνη. Όπως ακριβώς προσπαθεί να πράξει η Κίνα στη νότια Σινική θάλασσα. Ποιος Έλληνας πολιτικός ή ακαδημαϊκός ή Ινστιτούτο τολμά να το αποδεχθεί; Ας το πουν ξεκάθαρα, χωρίς μεμψιμοιρίες και γκρίζες-ξύλινες ζώνες στο λόγο τους. Τα πράγματα έχουν αλλάξει: δεν βρισκόμαστε στο 2010…
Για αποσαφηνισμό, ο όρος «συνεκμετάλλευση κοιτάσματος» εκφράζεται μέσω των παρακάτω ενεργειών:
– Παρουσία κοιτάσματος στα όρια μεταξύ δύο γειτονικών παραχωρήσεων σε δύο διαφορετικούς αναδόχους. Αυτό λύνεται βάσει νομικής διαδικασίας που ονομάζεται “UNITIZATION” δηλαδή τα δύο μέρη ορίζουν μία εταιρεία “ΟPERATOR” που θα αναλάβει για λογαριασμό τους τη διαχείριση της εκμετάλλευσης όπου τα Καθαρά Κέρδη θα διανέμονται βάσει προ-συμφωνηθέντων ποσοστών μεταξύ των δύο πλευρών.
– Όταν δεν υπάρχουν σαφή όρια παραχωρήσεων και τα δύο μέρη δεν συμφωνούν για τα όρια των παραχωρήσεων μεταξύ των δύο ενδιαφερομένων πλευρών τότε καθορίζουν τις περιοχές που συμφωνούν ότι ανήκουν 100% στην μία πλευρά ή 100% στην άλλη πλευρά και εκεί ο Καθένας παραχωρεί δικαιώματα Έρευνας και Παραγωγής σε εταιρείες κατά την κρίση τους.
Για τις περιοχές όπου τα δύο μέρη δεν συμφωνούν σε ποιον ανήκουν συμφωνούν να ονομάσουν την περιοχή αυτή «Ζώνη Συνεκμετάλλευσης». Εκεί σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, συμφωνείται να την παραχωρούν από κοινού σε εταιρείες «Operators», οι οποίες θα αναλάβουν να εντοπίσουν -ανακαλύψουν και να εκμεταλλευτούν για λογαριασμό τους κοιτάσματα βάσει προ-συμφωνημένων ποσοστών διαμοιρασμού των καθαρών κερδών μεταξύ των δύο πλευρών. Βεβαίως οι δύο παραπάνω δύο λύσεις προϋποθέτουν συνήθως καλές και ειρηνικές σχέσεις μεταξύ Κρατών.
– Η τρίτη λύση που υπάρχει είναι βεβαίως συγκρουσιακή, δηλαδή η επιβολή με τη βία λύσης μοιρασιάς της υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτό το σενάριο εκφράζει το εμπόδιο-επιχείρημα που χρησιμοποιούν όσοι εντός Ελλάδας πολεμούν την αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων.
Αυτό το εμπόδιο λειτουργεί ως ψυχολογική γκρίζα επιχείρηση σε βάρος του ελληνικού λαού και των συμφερόντων του και χτυπά κατευθείαν στους νευρώνες του εγκεφάλου όσων πάσχουν από τουρκοφοβικά σύνδρομα: «μη κάνουμε έρευνες, υπάρχει ο φόβος των Τούρκων».
Αυτό το σενάριο αποτελεί το ύστατο εμπόδιο το οποίο έχει ορθωθεί από την πλευρά κάποιων πολιτικών παραγόντων, ακαδημαϊκών, Ινστιτούτων και συστημικών ΜΜΕ. Παρατηρώντας τη φύση και μελετώντας τα φαινόμενα μπορεί να αντιμετωπισθεί και αυτό το εμπόδιο: δείτε τη μέθοδο άμυνας του σκίουρου απέναντι στον τρομακτικό κροταλία, [4].
Ο υποτίθεται «αδύναμος» παίκτης – σε απόλυτες τιμές – απέναντι στον πανίσχυρο και απειλητικό. Πως προσπαθεί και στο τέλος καταφέρνει να τον απομακρύνει από τη φωλιά του. Με έξυπνες μεθόδους, αλλά με κυριότερο όπλο την επίδειξη αποφασιστικότητας να μην παραδοθεί. Το ίδιο συμβαίνει και στις διακρατικές σχέσεις.
Φυσικά, η Ελλάδα μόνο αδύναμη δεν είναι στρατιωτικά… άλλο εάν κάποιοι καλοθελητές εντός Ελλάδας προσπαθούν να την παρουσιάσουν έτσι για να χτυπήσουν στους τουρκοφοβικούς νευρώνες… Για να επανέλθουμε στα εμπόδια που μέχρις στιγμής έχουν ορθωθεί στην αξιοποίηση των Ελληνικών υδρογονανθράκων. (Παρεμπιπτόντως, έμεινε μόνο η Ελλάδα χωρίς γεωτρήσεις… Ξεκινά άμεσα και ο Λίβανος, [5]).
Το εμπόδιο το οποίο σήμερα δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί εύκολα είναι η φοβική(;) στάση των Ελληνικών Κυβερνήσεων έναντι της Τουρκίας. Δυστυχώς, όσα άρθρα και να γραφτούν, όσα επιχειρήματα και να παρατεθούν, το εμπόδιο αυτό δύσκολα μπορεί κανείς να το γκρεμίσει. Ο Ελληνικός λαός πρέπει να το γνωρίζει.
Ο ελληνικός λαός πρέπει να γνωρίζει ότι τυχόν υποχώρηση σήμερα στις νεο-οθωμανικές απαιτήσεις της Τουρκίας εμπεριέχει πιθανό κίνδυνο μετατροπής της Ελλάδας σε επαρχία της Τουρκίας τις επόμενες δεκαετίες.
Όταν υποχωρείς στον Τούρκο, τότε σου ζητά δεκαπλάσια. Αυτό, αφορά τα παιδιά σας/μας. Με αυτό ΔΕΝ παίζουμε. Ας το γνωρίζουν οι τουρκοφοβικοί πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, τα διάφορα Ινστιτούτα. Τα παιδιά μας δεν θα γίνουν «κουβαδάκια» στα χέρια ειδικά κάποιων ακαδημαϊκών και μελών ορισμένων Ινστιτούτων… Το διακύβευμα ΔΕΝ είναι οι υδρογονάνθρακες πλέον. Μπορεί ορισμένοι να νομίζουν αυτό, αλλά δεν είναι έτσι. Το διακύβευμα είναι η Ελευθερία.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1.
2.
3.
4.
5.
