Αποκαλέστε το ως τον νέο τρόπο που πολεμά η Αμερική. Ξεχάστε τα αεροπλανοφόρα, τα αόρατα μαχητικά και τους πυραύλους cruise. Αντ’ αυτών σκεφτείτε δολάρια, τσιπς πυριτίου, ψηφιακά δεδομένα και κυρώσεις, εμπάργκο και «μαύρες λίστες». Εθνη έχουν συχνά επιστρατεύσει την οικονομική καταπίεση. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πάει τρία βήματα παραπέρα. Εχει συγχωνεύσει την αμερικανική οικονομική πολιτική με τη στρατηγική εθνικής ασφάλειας.
Όταν ο Στ. Μνούτσιν, υπουργός Οικονομικών, ρωτήθηκε αν οι ΗΠΑ θα σταματήσουν την επέλαση της Τουρκίας κατά των Κούρδων στη Βόρεια Συρία είχε μια εύκολη απάντηση. «Μπορούμε να κατεβάσουμε τους διακόπτες της τουρκικής οικονομίας». Ο κος Μνούτσιν, πρώην τραπεζίτης και επενδυτής σε hedge fund, ήταν κάποτε αυτό που ο πρόεδρος αποκαλεί «υπέρμαχος της παγκοσμιοποίησης». Τώρα, μέρος της δουλειάς του μοιάζει να είναι η επαναφορά των συνόρων στην παγκοσμιοποίηση.
Ισως δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει τίποτα στη προεδρία Τραμπ. Στο τέλος τέλος, μια δυο ημέρες πριν χτυπήσει με κυρώσεις την Αγκυρα, το μόνο που δεν έκανε ήταν να ευλογήσει την εισβολή του Ρ. Τ. Ερντογάν, ανακοινώνοντας την απόσυρση των αμερικανών στρατιωτών που πολέμησαν δίπλα στους Κούρδους κατά του ISIS.
Ο κος Τραμπ υποστηρίζει ότι αποσυρόμενος υλοποιεί την προεκλογική δέσμευση να φέρει πίσω τους στρατιώτες από την Μέση Ανατολή. Και, μετά το Ιράκ και το Αφγανιστάν, πρέπει κάτι να ειπωθεί για τη διστακτικότητά του να θέσει σε κίνδυνο αμερικανούς στρατιώτες. Η απόλυση του Τζον Μπόλντον από τη θέση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας μπορεί να έχει αποτρέψει ένα πόλεμο με το Ιράν.
Το να ρίξεις τους Κούρδους στη θάλασσα είναι διαφορετική ιστορία. Ο πρόεδρος προσέφερε ταυτόχρονα στρατηγικές νίκες σε Ρωσία, Συρία και Ιράν, ενώ έβλαψε την αξιοπιστία των ΗΠΑ στην περιοχή. Οι Κούρδοι ήταν ζωτικής σημασίας εταίροι στην νίκη κατά των τζιχαντιστών. Προδίδοντάς τους, ο κος Τραμπ κάνει τις ΗΠΑ να δείχνουν απόλυτα αναξιόπιστος σύμμαχος, όπως και απρόβλεπτες στην αντιμετώπιση φίλων όπως και εχθρών.
Ο κος Τραμπ δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος που μετέτρεψε σε όπλο την αμερικανική οικονομική ισχύ. Το 1956, ο Ντ. Αϊζενχάουερ ανάγκασε τη Βρετανία να αποσυρθεί από το Σουέζ μπλοκάροντας την διεθνή στήριξη στη στερλίνα. Ο Ροναλντ Ρέιγκαν και η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν διάσημοι για τη συμμαχία τους, αλλά είχαν μια παρατεταμένη μάχη για τις αμερικανικές κυρώσεις στη Σοβιετική Ενωση μετά την εισβολή στο Αφγανιστάν.
Κατά τον ψυχρό πόλεμο, οι περισσότερες δυτικές χώρες απαγόρευαν την εξαγωγή «ευαίσθητης» τεχνολογίας στη Σοβιετική Ενωση, Πιο πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ενωση επέβαλε τις δικές της κυρώσεις στη Μόσχα, παράλληλα με αυτές των ΗΠΑ, μετά την προσάρτηση της Κριμέας και την κατοχή της Ανατολικής Ουκρανίας.
Τώρα, δασμοί, εμπάργκο κ.τλ. έχουν γίνει το φάρμακο για πάσαν νόσο. Ο ρόλος του δολαρίου ως το μόνο αποθεματικό νόμισμα δίνει στις ΗΠΑ μια μοναδική δυνατότητα να ελέγχουν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι δασμοί που επέβαλε σε κινεζικά, καναδικά και μεξικανικά αγαθά στην αρχή της προεδρίας Τραμπ είχαν περιορισμένο σκοπό, να φέρουν το διμερές εμπόριο προς την ισορροπία. Από τότε, με τους αμέτρητους περιορισμούς που επέβαλε στην Κίνα έδωσε σήμα για ένα πιο δομικό σκοπό, την αποσύνδεση των δυο οικονομιών.
Ο γίγαντας των τηλεπικοινωνιών Huawei, μαζί με πολλές άλλες κινεζικές εταιρείες, βρέθηκε στον λεγόμενο «κατάλογο οντοτήτων», που απαγορεύει την αγορά αμερικανικής τεχνολογίας. Η λίστα σχεδιάστηκε για να χτυπήσει τρομοκράτες και κατασκευαστές όπλων μαζικής καταστροφής. Το 2018 η πράξη «Foreign Investment Risk Review Modernization Act» έβαλε πλαφόν στις επενδύσεις κινεζικών εταιρειών στην Σίλικον Βάλλεϋ. Η «λίστα προσώπων» επιβάλει ακόμα πιο δρακόντεια εμπόδια στη μεταφορά τεχνολογίας.
Ο κος Τραμπ ανοίγει το εγχειρίδιο με τις κυρώσεις όποτε του κάνει κέφι. Η τελευταία ομάδα κατευθύνθηκε εναντίον του Πεκίνου, υποτίθεται προκειμένου να υπάρξει αντίδραση στην καταστολή του πληθυσμού των Ουιγούρ σε κινεζική επαρχία. Ο πρόεδρος ανέσυρε νομοθεσία του ψυχρού πολέμου που πέρασε επί της κυβέρνησης Κέννεντυ για να ανακηρύξει τις εισαγωγές αυτοκινήτων από ΗΠΑ και Καναδά και τις ροές μεταναστών στα σύνορα με το Μεξικό ως «απειλές εθνικής ασφάλειας» που απαιτούν αντίποινα.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπάρακ Ομπάμα, οι κυρώσεις κατά του Ιράν βοήθησαν να πειστεί να προχωρήσει στη συμφωνία με τη διεθνή κοινότητα για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο κος Τραμπ αποκήρυξε την συμφωνία, μόνο για να επιβάλει σκληρότερες κυρώσεις. Ο στόχος τώρα είναι πολύ μεγαλύτερος από τις πυρηνικές φιλοδοξίες και περιλαμβάνει την συμπεριφορά της χώρας στην περιοχή.
Οπου πάνε οι ΗΠΑ, ο κος Τραμπ περιμένει να τον ακολουθήσουν οι σύμμαχοί του. Αρνούμενος στο Ιραν πρόσβαση σε δολάρια, η Ουάσιγκτον σχεδόν κατέστρεψε τις προσπάθειες της Ευρώπης να διασώσει την πυρηνική συμφωνία. Μην όντας ικανοποιημένη μόνο με την έξωση της Huawei από την αμερικανική αγορά, ο Λευκός Οίκος απαιτεί να εξαιρέσουν οι ευρωπαίοι σύμμαχοι την εταιρεία από τα τηλεπικοινωνιακά τους δίκτυα 5G. Οι σύμμαχοι προειδοποιήθηκαν ότι θα χάσουν πρόσβαση στις αμερικανικές μυστικές πληροφορίες αν βρουν εκτός γραμμής.
Τις περισσότερες φορές η κυβέρνηση δεν χρειάζεται να επιβάλει άμεση πίεση για να πετύχει τέτοια αποτελέσματα. Οι εταιρείες της Δύσης λειτουργούν εντός περίπλοκων διασυνοριακών αλυσίδων εφοδιασμού. Πολλές έχουν δραστηριότητες ή πωλήσεις στις ΗΠΑ. Δεν μπορούν να ρισκάρουν το να βρεθούν σε μια αμερικανική μαύρη λίστα ή να χάσουν την πρόσβαση σε δολάρια.
Ο Λευκός Οίκος είναι αμετανόητος. Ο Πίτερ Ναβάρρο, σύμβουλος εμπορίου του προέδρου υποστηρίζει ότι η οικονομική ασφάλεια είναι αδιαχώριστη από την εθνική ασφάλεια. Ενας άλλος τρόπος να το θέσεις αυτό είναι ότι για όσο οι ΗΠΑ ελέγχουν το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα και τη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη, έχουν αποφασίσει να κάνουν ότι θέλουν. Και για τον Ντ. Τραμπ, οι κανόνες είναι για τους αδύναμους.
