Καθώς εντείνονται οι κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συμφωνίας που θα θέσει τέλος στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, ζήτημα χρόνου θεωρείται η κλιμάκωση της σύγκρουσης στο λιμάνι της Σύρτης με στόχο την κατάληψή της, αλλά και την κατάληψη στα κεντρικά της χώρας, της αεροπορικής βάσης Αλ Τζούφρα. Αμφότερες βρίσκονται επί του παρόντος στα χέρια των δυνάμεων του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και στο στόχαστρο της φιλοτουρκικής κυβέρνησης της Τρίπολης.
Η μάχη αναμένεται να καθορίσει το μέλλον της διαμελισμένης βορειοαφρικανικής χώρας, η οποία, με ευθύνη των δυτικών χωρών που ανέτρεψαν τον Μουαμάρ Καντάφι το 2011, βυθίζεται έκτοτε στο χάος. Για την ακρίβεια, έχει χαρακτηριστεί «το επόμενο παγκόσμιο σημείο ανάφλεξης», με δεδομένη την ανάμειξη πολλών εξωτερικών παραγόντων που επιχειρούν να κερδίσουν επιρροή στην πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου χώρα.
Η κινητικότητα είναι έντονη τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην περιοχή, με την ισλαμιστική κυβέρνηση του Φαγέζ αλ Σάρατζ να μεταφέρει στρατιώτες και τεθωρακισμένα και τον τούρκο πρόεδρο Ερντογάν να ενισχύει το μέτωπο αυτό με ξένους μισθοφόρους και βαρύ οπλισμό.
Παράλληλα, η Αίγυπτος, στο πλευρό του Χαφτάρ, κάνει επίδειξη στρατιωτικής ισχύος, αναπτύσσοντας στρατεύματα στα σύνορα με τη Λιβύη. Μόλις πριν από 15 ημέρες το κοινοβούλιο της χώρας έδωσε το πράσινο φως για μια στρατιωτική επιχείρηση επί λιβυκού εδάφους, με τον αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι να προειδοποιεί για άμεση επέμβαση αν ο στρατός του Σάρατζ και οι σύμμαχοί του επιτεθούν κατά της κομβικής στον έλεγχο της ροής του λιβυκού πετρελαίου Σύρτης και της βάσης Αλ Τζούφρα.
Οι δισταγμοί του Καΐρου
Κατά πόσο όμως είναι έτοιμες Τουρκία και Αίγυπτος για μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση; Το πλεονέκτημα αναμφίβολα θα το είχε η Αίγυπτος, ο στρατός της οποίας συγκαταλέγεται στους ισχυρότερους του κόσμου. Η Τουρκία επιχειρεί με μισθοφόρους και όχι με τον δικό της τακτικό στρατό, είναι μακριά από τη βάση της, ενώ θα πρέπει να εξασφαλίσει τον έλεγχο της γραμμής εφοδιασμού στη Μεσόγειο. Επίσης η Αίγυπτος βρίσκεται δίπλα στη Λιβύη και μπορεί να μετακινήσει ευκολότερα στρατεύματα στην πρώτη γραμμή.
Η Αίγυπτος ωστόσο, παρά την έμφαση που δίνει στην περιφερειακή της προβολή και τη στρατιωτική της ισχύ και παρά την εναντίωσή της στην παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη εξαιτίας της στήριξης της τελευταίας στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, δεν δείχνει ιδιαίτερο ενθουσιασμό για εμπλοκή σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη σύρραξη, όπως εκτιμά ο τούρκος συγγραφέας και αρθρογράφος Τζενγκίζ Τζαντάρ σε πρόσφατο άρθρο του στο Al-Monitor.
Οπως εξηγεί ο Τζαντάρ, για πολλούς στη στρατιωτική ηγεσία της Αιγύπτου, η αποτυχημένη επέμβαση του Νάσερ τη δεκαετία του ’60 στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης εξακολουθεί να αποτελεί ανοιχτή πληγή: «μια προειδοποιητική καταστροφική εμπειρία που επηρέασε τις ορέξεις του Καΐρου ώστε να μην εμπλακεί σε ξένες στρατιωτικές περιπέτειες».
Το Κρεμλίνο φαίνεται να συντηρεί τη διένεξη
Την ίδια ώρα το διπλωματικό παιχνίδι φουντώνει, με τη Ρωσία που υποστηρίζει τον Χαφτάρ να εξακολουθεί να πρωτοστατεί σε πρωτοβουλίες, οι οποίες ωστόσο είναι άγνωστο πού θα οδηγήσουν. Οπως ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, μια νέα συνάντηση για τη Λιβύη μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας θα πραγματοποιηθεί στη Μόσχα το επόμενο διάστημα. Μόλις πριν από λίγες ημέρες οι δύο χώρες συμφώνησαν στην Αγκυρα να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την επίτευξη διαρκούς και βιώσιμης εκεχειρίας στη Λιβύη, ενώ εξετάζουν το ενδεχόμενο συγκρότησης κοινής ομάδας εργασίας.
Και ενώ στο προσκήνιο η Ρωσία επιδιώκει την αποκλιμάκωση της κρίσης, παρασκηνιακά εξακολουθεί να τηρεί διφορούμενη στάση και να εφοδιάζει τους αντάρτες στη Λιβύη με ένα ευρύ φάσμα όπλων, παρά το εμπάργκο. Αυτό υποστήριξαν προ ημερών οι Ηνωμένες Πολιτείες που έδωσαν στη δημοσιότητα σειρά δορυφορικών φωτογραφιών προς ενίσχυση των ισχυρισμών τους.
Επισήμως το Κρεμλίνο έχει αναλάβει τον ρόλο διαμεσολαβητή, πλην όμως φαίνεται να συντηρεί τη διένεξη στη Λιβύη μέχρις ότου οι εξελίξεις στραφούν προς όφελός της, με δεδομένη την πλήρη απουσία της Ευρώπης και του δυτικού παράγοντα στη συνδρομή της πολιτικής σταθερότητας στη χώρα. Τα συμφέροντα είναι πολλά και για το Κρεμλίνο ο έλεγχος της Λιβύης εξασφαλίζει εμμέσως την ενεργειακή της συμμετοχή στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Γεραντώνη Μαριλένα
