Τρεις ημέρες πριν τη διάσκεψη για το Κυπριακό στο Κράνς Μοντάνα της Ελβετίας όλα δείχνουν πώς στήνεται μία νέα παγίδα στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Το κείμενο του ειδικού συμβούλου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Έσπεν Μπάρθ Άιντε χαρακτηρίζεται ως «τουρκικό», και για το λόγο αυτό υπήρξε αντίδραση από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, ενώ την ίδια στιγμή ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν απειλεί με γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και στρατιωτική δράση.
Όλες οι πλευρές λοιπόν πηγαίνουν στην Ελβετία με τεταμένο το κλίμα και μέχρι στιγμής δεν διαφαίνεται σημείο προσέγγισης. Ακόμη και ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ ανέφερε πώς η Ελλάδα επιθυμεί λύση το Κυπριακό αλλά υπάρχουν και «κόκκινες γραμμές» που αφορούν στα θέμα της ασφάλειας και της αποχώρησης των Κατοχικών Στρατευμάτων.
Προέβλεψε μάλιστα ο κ. Πάιατ νέο «ναυάγιο» λέγοντας ότι «όλα θα εξαρτηθούν από την τουρκική πλευρά». Μέχρι στιγμής η Άγκυρα δεν δείχνει να κάνει πίσω όσον αφορά στα θέματα της ασφάλειας, των εγγυήσεων και της αποχώρησης των Κατοχικών Στρατευμάτων. Υπέρ μάλιστα της Τουρκίας φαίνεται πώς λειτουργεί και ο κ Άιντε, με την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα πνέουν τα λοίσθια για τη στάση του και για το κείμενο πάνω στο οποίο υποτίθεται πώς θα γίνουν οι διαπραγματεύσεις στο Κράνς Μοντάνα.
Το κείμενο του κ. Άιντε λοιπόν συγκεντρώνει τις επικρίσεις της Λευκωσίας, η οποία έστειλε πολυσέλιδες παρατηρήσεις. Η Αθήνα έχει ήδη υποβάλλει την πρότασή της – απάντηση στο κείμενο Άιντε. Μάλιστα διπλωματικές πηγές χαρακτηρίζουν ως «φιλοτουρκικό» το εν λόγω κείμενο, ενώ ο ηπιότερος χαρακτηρισμός που εκφράζεται, είναι ότι βρίσκεται «πολύ κοντά στις τουρκικές θέσεις».
Αυτό προκύπτει και από το γεγονός ότι ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. του ΟΗΕ ούτε μια φορά δεν αναφέρει στο κείμενο του ότι η σημερινή κατάσταση στην Κύπρο είναι προϊόν καταπάτησης του διεθνούς Δικαίου (εισβολής και κατοχής σε ανεξάρτητο κράτος), όπως άλλωστε ορίζουν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Δεν προτείνεται επίσης η κατάργηση του «συμφώνου εγγυήσεων», αλλά η αντικατάστασή του με ένα «Σύμφωνο εφαρμογής» που θα υπογράψουν οι: Ομόσπονδη Κύπρος, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία. Το κείμενο εστιάζει στον όρο «αρχιτεκτονική νέας ασφάλειας και εγγυήσεων». Ακόμα και σε φραστικό επίπεδο, δηλαδή, βάζει θέμα «εγγυήσεων», ενώ φέρνει από την πίσω πόρτα, τις «εγγυήτριες» δυνάμεις της εφαρμογής της όποιας συμφωνίας υπάρξει για την επίλυση του Κυπριακού. Πολύ περισσότερο, μπαίνει «εγγυητής» κράτος εκτός ΕΕ (Τουρκία), σε ένα ευρωπαϊκό – ομόσπονδο κράτος.
Για απομάκρυνση στρατευμάτων ούτε λόγος. Ο κ. Άιντε δεν υποβάλλει κάποια συγκεκριμένη πρόταση, αλλά απλά παραθέτει ως «σενάρια» προβλέψεις του σχεδίου Ανάν, τις προτάσεις των Βρετανών και την ελληνική πρόταση. Η Ελλάδα, όμως, ζητάει την οριστική και με αυστηρό χρονοδιάγραμμα και εποπτεία αποχώρησης και του τελευταίου Τούρκου στρατιώτη, καθώς και την κατάργηση των εγγυήσεων, και στο πλαίσιο αυτό, προτείνει το «Σύμφωνο Φιλίας».
Όχι το αντίθετο, όπως κάνει στο κείμενο του ο Έσπεν Μπάρθ Άιντε. Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ, επίσης, δεν παραλείπει να παραθέσει τις τουρκικές (και τις τουρκοκυπριακές) «ανησυχίες» για την απομάκρυνση των στρατευμάτων.
Τέλος, τόσο στο θέμα των εγγυήσεων όσο και των στρατευμάτων, ο κ. Άιντε δεν θέτει χρονοδιαγράμματα. Η Τουρκία επιδιώκει να έχει ρόλο «εγγυητή» στην Κύπρο, και μάλιστα για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα (ουσιαστικά, για πάντα). Το ίδιο επιδιώκει και για την παραμονή στρατευμάτων της στο νησί.
Ως συμπέρασμα λοιπόν προκύπτει πώς όλα τα κεφάλαια του κειμένου, αφού παραθέτει τις απόψεις ή προτάσεις των εμπλεκομένων, στη συνέχεια διατυπώνει ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο καλεί τις εμπλεκόμενες πλευρές να απαντήσουν. Προτάσεις, δεν έχει υποβάλλει η Τουρκία, αλλά μόνον η ελληνική πλευρά. Η Τουρκία απλά αρκείται στην άρνηση της άρσης του καθεστώτος εγγυήσεων και στην επιμονή της για παραμονή στρατευμάτων.
