Toυ Βασίλη Καπούλα

Ενόψει των σημερινών  απειλών και προκλητικών κινήσεων των νέο-οθωμανών σε ΝΑ Αιγαίο και Κύπρο, παρουσιάζουμε εν τάχει στην χώρα μας για πρώτη φορά περίληψη εμπεριστατωμένης έρευνας ομάδας διακεκριμένων Ρώσων συμβούλων του Β.Πούτιν για την τουρκική πολεμική μηχανή.

Πρόκειται για μία τρομερή ρωσική έρευνα που «σπάει κόκαλα» και η οποία αφορά άμεσα τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και την πολιτική ηγεσία μας ενόψει » τουρκικών τσαμπουκάδων» στο Καστελόριζο και στην κυπριακή ΑΟΖ. 

Είναι ένα βιβλίο ομάδας ειδικών επιστημόνων οι  οποίοι  με «ψυχρή ματιά» αξιολογούν τον τουρκικό στρατό όπως είναι σήμερα, παρουσιάζοντας μια τρομερά σημαντική ανάλυση γι αυτό που πρέπει να αναμένουμε σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε κρίση ή ακόμα σε πόλεμο.    

Το βιβλίο δημοσίευσε ο επικεφαλής της ομάδας, ειδικός αμυντικός αναλυτής Aleksey Hazbiev με τίτλο «Η τουρκική στρατιωτική μηχανή, πλεονεκτήματα και αδυναμίες», που εκπονήθηκε από το ρωσικό κέντρο στρατηγικών μελετών AST, και το περιοδικό «Expert».

Το βιβλίο ξεκινά με την ταχεία κρίση στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις που προκλήθηκε από το περιστατικό με την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους  Su-24 , έως την ταχεία ανάκαμψη το καλοκαίρι του 2016 , με το πλέγμα των σχέσεων  αυτών να δείχνει ότι έχει καταστεί ένας σημαντικός παράγοντας  για την ρωσική εξωτερική πολιτική.

Το νέο βιβλίο από το Κέντρο Ανάλυσης της Στρατηγικής και Τεχνολογίας της Μόσχας επιτρέπει μια πολύ καλύτερη κατανόηση της τουρκικής πολιτικής στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, χωρίς την οποία θα ήταν  αδύνατο να κατανοήσουμε πού κινείται η Τουρκία του Ερντογάν και τι να περιμένουμε από αυτήν.

Ιδιαίτερη αξία προσδίδεται στην  λεπτομερή μελέτη του μετασχηματισμού του πολιτικού συστήματος ελέγχου επί του τουρκικού στρατού και των πολιτικο-στρατιωτικών σχέσεων σε γενικές γραμμές, μετά από το  αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα  κατά του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Μετά από αυτή την προσπάθεια, η οποία θεωρήθηκε πολύ οδυνηρή από το ευρύ κοινό, λόγω του μεγάλου αριθμού των θυμάτων (δεν υπήρξε παρόμοια στη σύγχρονη τουρκική ιστορία), υπήρξε μια βίαιη ανακατανομή των βασικών αρμοδιοτήτων στον τομέα της ασφάλειας, που συνοδεύτηκαν  από μια μεγαλοπρεπή επιχείρηση «εκκαθάρισης» στις τουρκικές ΕΔ.

Από τις αρχές Νοεμβρίου 2016 όλες οι τουρκικές στρατιωτικές σχολές, και περίπου δέκα χιλιάδες στρατιώτες, και τρεις χιλιάδες υπάλληλοι, εκδιώχθηκαν από τον στρατό ως ύποπτοι για συμμετοχή στην  οργάνωση Feto του  Φετουλάχ Γκιουλέν.

Ο τουρκικός στρατός διαθέτει αυτή την στιγμή 39.000 αξιωματικούς  και 97.000 υπαξιωματικούς .

Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου έχει απολέσει ολοκληρωτικά την πραγματική εξουσία του μαζί με ένα σημαντικό μέρος των αρμοδιοτήτων του στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και, εξαρτάται πλήρως από τον πρόεδρο Ερντογάν , ο οποίος εμφορείται από το νεο-οθωμανικό δόγμα της αναβίωσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας  .

Το ίδιο συμβαίνει και τους Αρχηγούς στρατού, ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας. Το βιβλίο σημειώνει ότι αυτό έχει συμβεί σε ένα περιβάλλον όπου το τέλος του ψυχρού πολέμου χαρακτηρίστηκε από την υποταγή στους στόχους του ΝΑΤΟ, ενώ «η τουρκική ελίτ δεν ήταν σε θέση να εξοικονομήσει αρκετά ευέλικτο και ώριμο πνευματικό δυναμικό, που να προσαρμόζεται στην ταχύτατη αλλαγή της γεωπολιτικής ισορροπίας.»

Όλα αυτά οδήγησαν σε μεγάλες και πολλές διακυμάνσεις της τουρκικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Στην περίπτωση αυτή, η δημιουργία κομματικού συστήματος ελέγχου του στρατού από τον πρόεδρο Ερντογάν,  δεν δύναται να ονομαστεί σε καμία περίπτωση «δημοκρατική διαδικασία», γράφουν οι Ρώσοι συγγραφείς του βιβλίου:

«… Στην Κίνα για παράδειγμα ο στρατός ελέγχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα και είναι υπό αυστηρό πολιτικό έλεγχο, αλλά είναι δυνατόν να εκτιμηθεί πόσο δημοκρατική είναι η χώρα ».

Η Τουρκική αμυντική βιομηχανία, που όπως και η δομή των ενόπλων δυνάμεων στο βιβλίο αναφέρονται  σε επιμέρους κεφάλαια, έχει αναπτυχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια.

Είναι ενδιαφέρον το κίνητρο των Τούρκων να δημιουργήσουν το δικό τους στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα αλλάζοντας τα δεδομένα από το 1974 και μετά σπάζοντας τα δεσμά της εξάρτησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, τις κυρώσεις μετά την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο , αναφέρει ο Ρώσος επιστήμονας και προεδρικός σύμβουλος.

Η βάση της τουρκικής στρατιωτικής βιομηχανίας ελέγχονταν από τους στρατιωτικούς με ειδικά ταμεία, όπως το «ταμείο αλληλοβοήθειας Στρατού», το οποίο είναι ένα  από τα τρία  μεγαλύτερα κέντρα επενδύσεων  στην Τουρκία (μαζί με τις εταιρείες  Koz και Sabanc).

Σημαντική πρόοδος έχει και ο δημόσιο-ιδιωτικός τομέας της ναυπηγικής βιομηχανίας, της αεροπορικής βιομηχανίας και άλλων  βιομηχανιών και η  «μελέτη» τους είναι άκρως ενδιαφέρουσες για τη Ρωσία.

Η Ιδιωτική πρωτοβουλία επέτρεψε την τουρκική αμυντική βιομηχανία να αυξήσει τις θέσεις εργασίας για παράδειγμα στον τομέα της κατασκευής σκαφών,  φτάνοντας σε ψηλά παγκόσμια στάνταρ  . Εντυπωσιακός είναι και ο  αριθμός των εξελίξεων των ιδιωτικών εταιρειών.

Για παράδειγμα, η κατασκευή μη επανδρωμένων αεροχημάτων  αναπτύχθηκε ραγδαία μέσα  σε μόλις δύο χρόνια (στη Ρωσία, δεν υφίσταται το ίδιο μέχρι στιγμής).

Έχει αυτό το σύστημα μειονεκτήματα;

Ναι ,διότι  πάρα πολλά κονδύλια που προορίζονται για τη στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας προέρχονται από  αδιαφανείς πηγές, υπάρχουν συχνά σκάνδαλα διαφθοράς στην κατανομή των παραγγελιών μεταξύ των ιδιωτικών εταιρειών στις οποίες είναι προφανής η προτεραιότητα για « τυφλή υπακοή» στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Η τεχνολογική πρόοδος της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, επίσης, δεν θα πρέπει να υπερεκτιμάται. Η ανάπτυξη εντελώς «εθνικής» πλατφόρμας, όπως το κύριο άρμα μάχης Altay και η κορβέτα κλάσης MILGEM «ταλαιπωρήθηκαν»  για πολλά χρόνια και αντιμετωπίζουν  ακόμα σοβαρές  τεχνικές δυσκολίες.

«Σε αυτόν το αυστηρό έλεγχο της τουρκικής  τεχνολογίας έχουμε να τονίσουμε ότι οι Τούρκοι δεν έχουν φτάσει σε καμία περίπτωση αντίστοιχες δυτικές χώρες», αναφέρει ο Aleksey Hazbiev.

Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μετά το πραξικόπημα στον τουρκικό στρατό, οι εναπομείναντες αξιωματικοί  είναι προσανατολισμού «Ευρασίας», δείχνει τη διαφοροποίηση των εξωτερικών σχέσεων της Τουρκίας  προσφέροντας  μια ευκαιρία για την ρωσική αμυντική βιομηχανία .

Ωστόσο, δεδομένης της  ιστορίας  των ρωσο-τουρκικών σχέσεων δια μέσου των αιώνων  αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο και …δεν προμηνύεται σίγουρη «επιτυχία» σε αυτόν τον τομέα.

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ρωσική λεπτομερή στρατιωτική ανάλυση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, τις επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων αυτονομιστών και της τουρκικής επιχείρησης στη Συρία, με όλα τα παρεπόμενα αυτής και τις αδυναμίες που παρουσιάστηκαν και εκτιμήθηκαν από Ρώσους ειδικούς «συμβούλους» στην Συρία (οι οποίοι τα είδαν όλα) .

Όλα αυτά, μαζί με μια λεπτομερή ανάλυση των δογμάτων, των οικονομικών, τεχνολογικών δυνατοτήτων της σημερινής Τουρκίας, αλλά και το παρασκήνιο της απόπειρας πραξικοπήματος το 2016, της πολιτικής εξέλιξης της χώρας και του στρατού,  καθιστά λογικό το συμπέρασμα που  αντανακλάται στον υπότιτλο του βιβλίου:

«Οι στρατιωτικές δυνατότητες της Τουρκίας δεν πρέπει να υποτιμηθούν αλλά ούτε να υπερεκτιμηθούν» .

Το βιβλίο διανθίζουν με τις αναλύσεις τους για την τουρκική στρατιωτική μηχανή, οι MS Barabanov, A. D. Vasiliev, Μ. Gyurdzhan, AD Kurochkin, Α Β Λαβρόφ, Yu Yu Ljamin, Μ Yu Shepovalenko. M. S. Barabanov και R. Ν Puhov.

Υπεύθυνο για το βιβλίο είναι το Κέντρο Ανάλυσης Στρατηγικών  Τεχνολογιών  της Μόσχας .