Το «δούναι και λαβείν» μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας, αποκαλύπτουν Λίβυοι αξιωματούχοι που μίλησαν υπό το καθεστώς της ανωνυμίας στο Associated Press. Μάλιστα χαρακτηρίζουν την συμμαχία ως «αναγκαίο κακό» καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος προσέφερε διέξοδο στην κυβέρνηση Σάρατζ που βρισκόταν με την πλάτη στον τοίχο, καθώς οι δυνάμεις του Χαφτάρ πλησίαζαν στην Τρίπολη. Με τα αναγκαία ανταλλάγματα φυσικά.
Σύμφωνα με τους ίδιους αξιωματούχους, η Τουρκία πίεζε τον Σάρατζ για περισσότερο από ένα χρόνο να υπογράψει το μνημόνιο συνεργασίας, με τον ίδιο να αντιστέκεται καθώς, όπως εκτιμάται, ως πρόεδρος μιας μεταβατικής κυβέρνησης ένοιωθε ότι δεν είχε την απαραίτητη εξουσία.
Ο Σάρατζ γνώριζε επίσης πως οι διεκδικήσεις στη Μεσόγειο θα απορρίπτονταν χωρίς δεύτερη σκέψη από τους Ευρωπαίους. «Η πίεση ήταν ανηλεής», σημειώνει χαρακτηριστικά κάποιος από τους αξιωματούχους. «Η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα που υποσχέθηκε στήριξη και εμείς συμφωνήσαμε μόνο εφόσον είχαν κλείσει όλες οι άλλες πόρτες», λέει κάποιος άλλος.
Αρκετοί αξιωματούχοι της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης της Λιβύης δηλώνουν πως η Τρίπολη δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς τις δυνάμεις του Χαφτάρ στήριζαν τόσο η Ρωσία όσο όμως και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος.
Και μπορεί ο Ερντογάν να αρνείται πως η Τουρκία στέλνει στρατό στη Λιβύη, αλλά πληροφορίες θέλουν την Αγκυρα να στέλνει 3.500 με 3.800 μισθοφόρους από τη Συρία προκειμένου να στηρίξουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της κυβέρνησης της Τρίπολης.
«Εκμεταλλεύθηκαν την αδυναμία μας τη δεδομένη στιγμή», τονίζει κάποιος από τους αξιωματούχους που μίλησαν στο αμερικάνικό πρακτορείο. . Ηταν ένα «παιχνίδι δούναι και λαβείν», σημειώνει κάποιος άλλος για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η Λιβύη εξαναγκάστηκε να υπογράψει το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης συνήφθη τελικά τον περασμένο Νοέμβριο, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία στον Ερντογάν να προκαλέσει αναταραχή στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο ίδιος άλλωστε δήλωνε για τη συμφωνία: «Σκίζουμε τους χάρτες της Ανατολικής Μεσογείου που σχεδιάστηκαν για να μας φυλακίσουν στην ηπειρωτική χώρα».
Τα οικονομικά συμφέροντα της Τουρκίας στη Λιβύη
Ενα από τα πιο ισχυρά κίνητρα του Ερντογάν, λοιπόν, στην ενεργό στήριξη της κυβέρνησης εθνικής συμφωνίας στη Λιβύη είναι και η εκ νέου ανάληψη κατασκευαστικών έργων ύψους 18 δισ. δολαρίων στη χώρα.
Τέλος, η Λιβύη αποτελεί γεωστρατηγικό σημείο για τον Ερντογάν, προκειμένου να προωθήσει τις επιδιώξεις του να καταστεί ενεργειακός παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίζεται πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο παρέχει στη χώρα του το δικαίωμα να εξερευνά τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των δύο χωρών, κάτι το οποίο αμφισβητεί φυσικά τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος.
Οι σχέσεις του Ερντογάν με τους Λίβυους συμμάχους του έχει και πολιτικές προεκτάσεις. Η κυβέρνηση συνασπισμού στη Λιβύη απαρτίζεται από ισλαμιστές που πρόσκεινται ιδεολογικά στο κόμμα του Ερντογάν. Αυτοί είναι και οι αξιωματούχοι που δεν προβληματίστηκαν λεπτό με την πίεση, αλλά και τα εχέγγυα που αναγκάζεται να δώσει η Τρίπολη στην Άγκυρα με αντάλλαγμα τη στρατιωτική στήριξη.
