Ο Άγγελος Τανάγρας, συνεχίζοντας τη συνέντευξή του σχετικά με το φάντασμα του εφοπλιστή Δ. Παν…, δήλωσε τα εξής:“Το σπουδαιότερο όλων των υπερφυσικών φαινομένων είναι οι ενίοτε παρατηρούμενες εμφανίσεις οντοτήτων. Θα έχετε ακούσει για τέτοιες εμφανίσεις σε παλαιούς μεσαιωνικούς πύργους ή στα αποκαλούμενα στοιχειωμένα σπίτια, όπου διαπράχθηκαν εγκλήματα.Σε τόμο του περιοδικού των “Ψυχικών Ερευνών”, είχαμε δημοσιεύσει αναλυτικά τα παράξενα φαινόμενα του Πύργου Bernstein, όπου λήφθηκαν και φωτογραφίες από παράξενες εμφανίσεις.Μα, συνειδητοποιήσαμε ότι οι εμφανίσεις αυτές δεν είχαν τίποτε το αυθυπόστατο και το ανεξάρτητο, αλλά κάτι το μηχανικό. Δηλαδή, αν πρόκειται περί φιλάργυρων, παρουσιάζονται να μετρούν τα χρήματά τους ή αν πρόκειται για εγκληματίες, επαναλαμβάνεται μόνο η σκηνή του εγκλήματος και τίποτε άλλο. Σαν να είναι ένα είδος κινηματογραφικής αναπαράστασης.Αναλογιστείτε πως παρόμοια φαινόμενα ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Ο Πλάτων, μάλιστα, είχε προσπαθήσει να τα ερμηνεύσει, συμπεραίνοντας ότι όσοι άνθρωποι, κατά τη διάρκεια της ζωής τους, είχαν προσηλωθεί πολύ στην ύλη, όπως πλούτη και απολαύσεις, τείνουν να διατηρούν μετά θάνατον το λεγόμενο “σωματοειδές” και εξακολουθούν να έλκονται ισχυρώς από τα υλικά πράγματα που πόθησαν.Αυτό, κατά τη γνώμη μου, δε σημαίνει απαραιτήτως ότι και ο Πλάτων αποδεχόταν την ύπαρξη των βρυκολάκων. Άλλωστε, μέχρι και πριν από λίγα χρόνια πιθανόν να δινόταν μια τέτοια εξήγηση στα φαινόμενα αυτά.Αλλά από τη στιγμή που η Επιστήμη ξεκίνησε να μελετά τα τηλεκινητικά και εκτοπλασματικά μέντιουμ και τις περίεργες εκδηλώσεις τους, άρχισε να αντιτάσσεται και μια άλλη εξήγηση.Επειδή, λοιπόν, τα λεγόμενα “φαινόμενα των βρυκολάκων” είναι απολύτως όμοια με τα φαινόμενα των ζωντανών τηλεκινητικών και εκτοπλασματικών μέντιουμ, προκύπτει η βάσιμη ιδέα ότι όλες οι παρόμοιες εκδηλώσεις που τρομοκρατούν τον κόσμο, προέρχονται ασυναίσθητα από κάποιο μέντιουμ, όπως κρότοι, μετακινήσεις αντικειμένων, εμφάνιση εκτοπλασματικής μορφής. Η φαντασία και η υποβολή συμπληρώνουν τη γενική εικόνα και πείθουν εκείνους που έχουν ευπαθή οργανισμό για την εμφάνιση των φαντασμάτων και των βρυκολάκων.Ωστόσο, αν υποθέσουμε ότι ο αποθανών εφοπλιστής αγαπούσε ιδιαιτέρως την εργασία του και το σπίτι του, δεν είναι αδύνατον όντως να εμφανίστηκε.Ταυτοχρόνως, όμως, δεν έχω καμία απολύτως ένδειξη για την πραγματικότητα των φαινομένων. Το γεγονός ότι ο εφοπλιστής ζήτησε μεταθανάτια να τελεστούν λειτουργίες και ευχέλαια για τη σωτηρία της ψυχής του, είναι μάλλον ενδεικτικό της νοοτροπίας των απλοϊκών ανθρώπων, οι οποίοι ήταν εκείνοι που αφηγήθηκαν τα σχετικά με την εμφάνιση του φαντάσματός του.Σε παρόμοια γεγονότα, σε άλλα μέρη της Γης, με άλλα ήθη και έθιμα, οι νεκροί ζητούν από τους οικείους τους να σφάξουν μερικούς εχθρούς τους για τη σωτηρία της ψυχής τους.Πάντως, αφού υπάρχουν εξακριβωμένες όμοιες εμφανίσεις και αφού πειραματικώς αποδεικνύεται στα ψυχομετρικά πειράματα ότι αυτό το “κάτι” με το οποίο εμποτίζουμε το περιβάλλον μας, διατηρεί μνήμες από εμάς μεταθανάτια, το ζήτημα της αθανασίας της ψυχής φαίνεται να αποδεικνύεται.Από διαίσθηση, οφείλω να ομολογήσω πως πιστεύω ακραδάντως ότι κάτι καλύτερο μας περιμένει μετά θάνατον. Τι είναι ακριβώς, δεν είμαστε ακόμη σε θέση να γνωρίζουμε.Από επιστημονικής απόψεως, η Φυσική μας διδάσκει σήμερα ότι η ύλη είναι πολυσύνθετη, ότι σύγκειται από ηλεκτρόνια και τα ηλεκτρόνια, από κάποια δημιουργική ενέργεια. Λοιπόν, κι εμείς αποτελούμαστε από ηλεκτρόνια και είμαστε μέρη μιας δημιουργικής ουσίας. Επομένως, η ύλη αυτή δε χάνεται, αλλά μεταβάλλεται διαρκώς. Έτσι, θα εξακολουθούμε να υπάρχουμε, αδιάφορο αν διατηρούμε ή όχι την εφήμερη θνητή μας μνήμη.Μα, το ζήτημα της διατήρησης της μνήμης μετά θάνατον και του αυτοσυνείδητου είναι και θα είναι επί μακρόν εκκρεμές, μέχρις ότου λεπτομερείς και εξακριβωμένες έρευνες πάνω σε παρόμοια φαινόμενα κλίνουν τον ζυγό οριστικώς προς την αλήθεια”.Το φάντασμα του εφοπλιστή Δ. Παν…, του βρυκολακιασμένου αυτού νεκρού, όπως έγραφαν κατά κόρον οι εφημερίδες εκείνης της μακρινής εποχής, κατά το φθινόπωρο του 1931, είχε τρομοκρατήσει, αλλά και είχε ταλανίσει τη σκέψη των ανθρώπων, απλοϊκών και μη, σοφών και επιστημόνων.Στην περίπτωση αυτή, την τόσο προβεβλημένη εκείνον τον καιρό, πολλοί αμφισβήτησαν πολλά, αλλά κανείς, ούτε και οι πλέον σκεπτικιστές, δεν αμφισβήτησαν ποτέ ότι κάτι πράγματι συνέβαινε, κάτι παράξενο, κάτι ασυνήθιστο, κάτι τρομερό, κάτι πέρα από τα όρια του φυσιολογικού…Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Η ΒΡΑΔΥΝΗ”, στις 14/10/1931…
