Μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή αλλιώς social media (facebook, instagram, twitter κ.λ.π.) είναι τα μέσα που μας βοηθούν να συνομιλήσουμε με τους άλλους, να κοινωνικοποιηθούμε και να κάνουμε καινούριους φίλους από όλο τον κόσμο με εύκολο τρόπο.
Τα social media ελλοχεύουν αρκετούς κινδύνους αλλά προσφέρουν και αρκετά θετικά. Πρώτον, όπως προανέφερα είναι ένας εύκολος τρόπος να κοινωνικοποιηθείς και να κάνεις νέους φίλους. Δεύτερον, μέσα από τον προσωπικό σου λογαριασμό σε αυτές τις εφαρμογές μπορείς να φτιάξεις ένα image, μία εικόνα δηλαδή εντελώς διαφορετική από αυτό που πραγματικά είσαι.
Μπορείς δηλαδή να κρύψεις τον πραγματικό σου εαυτό και να παρουσιάσεις με εύκολο τρόπο κάτι που θα γίνει αρεστό στους άλλους. Τρίτον, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας ψυχαγωγούν καθώς συνδυάζουν συνομιλία με τους άλλους, εικόνες, παιχνίδια, βίντεο κ.λ.π.
Λέμε για τους έφηβους ότι είναι «κολλημένοι» στα social media και δεν ασχολούνται με τίποτε άλλο παρά μόνο με το κινητό τους. Έχουμε αναλογιστεί όμως ποτέ ότι ακόμη και εμείς οι ενήλικες είμαστε εξίσου κολλημένοι με αυτές τις εφαρμογές; Το ερώτημα είναι λοιπόν το εξής: αφού οι ενήλικες είναι (εξίσου) εθισμένοι με τα social media γιατί να μην είναι και οι έφηβοι;
Προσπαθώντας λοιπόν να κάνουμε τους έφηβους να απεξαρτηθούν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενώ εμείς είμαστε «κολλημένοι» μοιάζει απλά με κακόγουστο αστείο. Είναι σαν να πηγαίνεις στον καρδιολόγο και να σου λέει κόψε το τσιγάρο και ο ίδιος να καπνίζει μπροστά σου. Είναι άραγε ένα σωστό πρότυπο που πρέπει να το ακολουθήσουμε; Μάλλον όχι… Για να έχουμε λοιπόν μία επιτυχής απεξάρτηση από τα μέσα αυτά θα πρέπει να αναλογιστούμε τι έχουν και μας κάνουν να εθιζόμαστε τόσο εμείς οι ενήλικες όσο και οι έφηβοι.
Οι έφηβοι θεωρώ ότι είναι εθισμένοι με τα social media γιατί δεν έχουν σωστά πρότυπα. Δεν υπάρχει άρτια παιδεία και τα πρότυπα που υπάρχουν στα σημαντικά πλαίσια για την ανάπτυξη του παιδιού όπως είναι η οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία γενικότερα είναι προς αποφυγή (ή τουλάχιστον δεν είναι αρκετά ελκυστικά, πειστικά). Τα παιδιά έχουν «βαρεθεί» να αντικρίζουν ΄΄λάθος΄΄ παραδείγματα προς μίμηση και προτιμούν να στραφούν στη μικρή οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού και να «σπαταλήσουν» το χρόνο τους στο facebook, το instagram και άλλες τέτοιου είδους εφαρμογές.
Οι περισσότεροι ενήλικες και οι ΄΄σημαντικοί άλλοι΄΄ για την σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού έχουν υπερβολικές υποχρεώσεις και καταβάλλονται από άγχος στην προσπάθειά τους να τα προλάβουν όλα με αποτέλεσμα να μένει ελάχιστος έως και καθόλου χρόνος να ασχοληθούν με τα παιδιά.
Τα παιδιά και ιδιαίτερα οι έφηβοι που βρίσκονται στο στάδιο διαμόρφωσης της ταυτότητάς τους, και αυτό που χρειάζονται είναι η επικοινωνία και η συζήτηση των προβληματισμών τους, αντικρίζοντας αυτή την απαθή στάση των ενηλίκων παύουν να ασχολούνται μαζί τους και αναζητούν «συντροφιά» και παρέα στα social media.
Αν λοιπόν διορθώσουμε κάπως αυτή τη συμπεριφορά μας και βρούμε και λίγο παραπάνω χρόνο να ασχοληθούμε με τους προβληματισμούς και τις ανάγκες των παιδιών, σίγουρα θα πάψουν να υπάρχουν και οι εξαρτήσεις ή έστω θα περιοριστούν. Αφιερώνοντας χρόνο στον έφηβο και προσφέροντάς του την δυνατότητα του διαλόγου μέσω της εγγύτερης επικοινωνίας και όχι της εικονικής, θα τον βοηθήσει σίγουρα να μην είναι μονομερής αλλά να μοιράζει το χρόνο του και σε άλλες δραστηριότητες και ενδιαφέροντα πέρα από την προσκόλλησή του μπροστά από μία οθόνη.
Έτσι θα ξεκολλήσουν: Θα ξεκολλήσουν αν διορθώσουμε τη σχέση μας με τα παιδιά και αν επικοινωνούμε περισσότερο με αυτά. Δεν σημαίνει ότι δε θα ξανασχοληθούν με τα social media -αυτό θα ήταν το άλλο άκρο- αλλά σίγουρα θα ξέρουν να επιλέξουν το σωστό, θα ξέρουν να προστατευτούν από πιθανούς κινδύνους και προπάντων θα έχουν μέτρο στη χρήση των μέσων αυτών.
* Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος-Οικογενειακός Σύμβουλος, τ.συνεργ. στο Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”, μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Εφηβικής Ιατρικής και του Ευρωπαϊκού
