Ο στόλος των επαγγελματικών οχημάτων στην Ελλάδα ήταν ήδη γερασμένος πριν την κρίση. Η έλλειψη θέσπισης μέτρων (κινήτρων και αντικινήτρων) έχει οδηγήσει την Ελλάδα πλέον να βρίσκεται στην τελευταία θέση από πλευράς παλαιότητας φορτηγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (βλ. συνημμένο πίνακα της Εurostat).

Πρόκειται για μια θεαματική «πρωτιά», καθώς οι συνέπειες στο περιβάλλον και στην οδική ασφάλεια είναι δραματικές, όπως και στην αξιοπιστία των μεταφορών. Ανά αντιρρυπαντική τεχνολογία (“Euro”), τα στοιχεία είναι εξίσου απογοητευτικά:

Πίνακας 1: Ποσοστά φορτηγών οχημάτων στις αντίστοιχες EURO κατηγορίες (πηγή ΕΛΣΤΑΤ-επεξ. ΣΕΑΑ).

Προς αποφυγή των εξαιρετικά δυσμενών συνεπειών από τα υπέργηρα φορτηγά και λεωφορεία, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν προβεί ήδη από δεκαετίες σε θέσπιση μέτρων για τη μείωση κυκλοφορίας μεσαίων και βαρέων οχημάτων στα αστικά κέντρα.

Οι περισσότερες χώρες έχουν θεσπίσει άδεια εισόδου επί πληρωμή, μέσω αυτοκόλλητου sticker, που παρέχεται στους κατόχους φορτηγών και λεωφορείων, ώστε να πληρώνουν έναντι της επιβάρυνσης που προκαλούν, βασιζόμενο στην ηλικία, στους ρύπους που εκπέμπει και στο βάρος του φορτηγού. Στις πλέον προοδευτικές χώρες, όπως στη Σουηδία, τα λεωφορεία και φορτηγά επιτρέπεται να κυκλοφορούν το πολύ ως έξι χρόνια από την ημερομηνία της πρώτης ταξινόμησης τους.

Η ελληνική πολιτεία θα πρέπει επειγόντως να λάβει μέτρα για την ανανέωση των παλαιών φορτηγών και λεωφορείων, ώστε να παύσει να είναι ο παλαιότερος, πλέον ρυπογόνος στόλος της ΕΕ. Μέτρα κινήτρων και αντικινήτρων όπως:

• Κυμαινόμενα τέλη κυκλοφορίας, αναλόγως με την αντιρρυπαντική τεχνολογία (“Euro”) και το βάρος /θέσεις των επαγγελματικών οχημάτων, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος στα φορτηγά /λεωφορεία της πλέον σύγχρονης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
• Διαβαθμιζόμενα διόδια εθνικών οδών, αναλόγως με την αντιρρυπαντική τεχνολογία (“Euro”) και το βάρος /θέσεις των επαγγελματικών οχημάτων, που θα ευνοούν ιδιαίτερα τα νεώτερα οχήματα, που θα φέρουν κατάλληλη σήμανση.
• Αντικατάσταση του πράσινου δακτυλίου με ελεγχόμενη είσοδο στο κέντρο των πόλεων, μέσω της έκδοσης σήματος εισόδου (sticker) και με κόστος ανάλογο της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
• Ιδιαίτερα αυξημένο κόστος ή και απαγόρευση εισόδου στα αστικά κέντρα των υπέργηρων φορτηγών και λεωφορείων (Euro 0, 1, 2).