Του Μάνου Χατζηγιάννη

Για ακόμη μια φορά με πρόσχημα την “τρομοκρατική απειλή” βιάζονται τα προσωπικά δεδομένα και τα προσωπικά δικαιώματα των πολιτών της υποτιθέμενης ευρωπαϊκής οικογένειας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδια για την υποχρεωτική καθιέρωση βιομετρικών δελτίων ταυτότητας σε όλη την Ένωση τα οποία σκοπό έχουν να απαγορεύσουν την πρόσβαση σε χρήματα και άλλες υπηρεσίες «τρομοκράτες και εγκληματίες».

Τα σχέδια για την εισαγωγή υποχρεωτικών δελτίων ταυτότητας στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ – συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας – αναπτύσσονται για περισσότερα από δύο χρόνια στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο του στόχου της Επιτροπής να δημιουργηθεί μια αποτελεσματική «ένωση ασφάλειας».

Οι κάρτες θα είναι εξοπλισμένες με δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου του δακτυλικού αποτυπώματος του κατόχου,  θα σχεδιάζονται για να αντιμετωπίσουν την απάτη ταυτότητας και θα εμποδίζουν την παραποίηση εγγράφων, σύμφωνα με τον Επίτροπο Μετανάστευσης, Εσωτερικών και Δικαιωμάτων του Πολίτη Δημήτρη Αβραμόπουλο ο οποίος ζήτησε «να μην αφήσουμε χώρο για τρομοκράτες ή εγκληματίες και να μην έχουν άλλα μέσα για να επιτεθούν»,

Ασφάλεια λοιπόν με καταγεγραμμένα τα βιομετρικά δεδομένα, αφού η Κομισιόν στοχεύει στη δημιουργία μιας «Ασφαλούς Ένωσης» με στόχο «τον έγκαιρο εντοπισμό εν δυνάμει δραστών πολύ πριν πραγματοποιηθούν τρομοκρατικές ενέργειες».

Στο πλαίσιο αυτό τα νέα σχέδια θα πρέπει να υιοθετηθούν και από τις 28 κυβερνήσεις των χωρών-μελών το συντομότερο.

Στην Ευρωπη

Σκοπός της ΕΕ είναι να εφαρμόσει συνοριακούς ελέγχους δακτυλικών αποτυπωμάτων παρόμοιους με αυτούς στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ΕΕ σύντομα θα δημιουργήσει μια βάση δεδομένων με δακτυλικά αποτυπώματα και άλλα βιομετρικά δεδομένα με άλλοθι βέβαια την βελτίωση της ασφάλειας….

Για όσους μη Αμερικανούς έχουν ταξιδέψει στις ΗΠΑ η διαδικασία είναι λίγο ως πολύ γνωστή: μόλις φτάσετε, θα πρέπει να περάσετε από την υπηρεσία μετανάστευσης, όπου θα αποτυπωθεί το δακτυλικό σας αποτύπωμα και θα τραβηχτεί μια φωτογραφία του προσώπου σας. Τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να εισαγάγει παρόμοια μέτρα ασφαλείας για όλους τους ταξιδιώτες από τρίτες χώρες που εισέρχονται στην ΕΕ για επαγγελματικούς λόγους ή για αναψυχή.

Αυτά τα βιομετρικά δεδομένα, μαζί με τις προσωπικές πληροφορίες σχετικά με τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα, καθώς και πληροφορίες εισόδου, εξόδου ή άρνησης εισόδου, θα φυλάσσονται για διάστημα έως τεσσάρων ετών και θα είναι προσβάσιμα στις αρχές επιβολής του νόμου, στα σύνορα και στις αρχές έκδοσης θεωρήσεων. Εκτός από τους υπηκόους της ΕΕ, θα εξαιρεθούν από το νέο σύστημα οι πολίτες των χωρών της ζώνης Σένγκεν που δεν χρειάζονται visa.

Οι υποστηρικτές του κανονισμού λένε ότι η νέα μέθοδος θα καταστήσει την μετανάστευση πιο αποτελεσματική για τους ταξιδιώτες και θα βοηθήσει τις αρχές να ανιχνεύσουν τους υπόπτους.

Σύμφωνα με αυτούς το νέο σύστημα θα αυξήσει την ασφάλεια στην ΕΕ, δεδομένου ότι τα στοιχεία για τους επιβάτες θα είναι στη διάθεση της EUROPOL, όπου θα χρησιμεύουν «για την πρόληψη, ανίχνευση και διερεύνηση τρομοκρατικών εγκλημάτων ή άλλων σοβαρών εγκλημάτων υπό ορισμένες συγκεκριμένες συνθήκες».

Στην αντίπερα όχθη στέκονται όσοι βλέπουν σύγκρουση με τα δικαιώματα προστασίας δεδομένων και ιδιωτικού απορρήτου…

Ο κ. Jean-Claude Juncker, πάντως, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να περάσουν την νέα ρύθμιση μέχρι το τέλος του 2018. Το σύστημα αναμένεται να αρχίσει να λειτουργεί το 2020 μετά την έγκρισή του εκ μέρους των κρατών μελών της ΕΕ.

Ενώ οι εκτιμήσεις της ΕΕ ανέφεραν ότι το έργο θα κοστίσει 480 εκατομμύρια ευρώ (567 εκατομμύρια δολάρια), οι επικριτές ανέφεραν ότι το τελικό κόστος θα μπορούσε να είναι πάνω από διπλάσιο.

Το κόστος είναι βέβαια μόνο ένα από τα ζητήματα που θέτουν οι κριτικοί για το νέο σύστημα. Τον Σεπτέμβριο του 2016, το γραφείο του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων προειδοποίησε ότι η αποθήκευση δεδομένων θα μπορούσε να είναι παρεμβατική και να μην είναι σύμφωνη με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

Μια μελέτη που ανατέθηκε από την Ομάδα των Πρασίνων / Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου προχώρησε ένα ακόμη βήμα. Οι συντάκτες της διαπίστωσαν ότι η νέα ρύθμιση θα παραβίαζε τα θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ συλλέγοντας αδιάκριτα τις πληροφορίες των ταξιδιωτών ανεξάρτητα από το αν υπήρχαν υπόνοιες για έγκλημα και με την αποθήκευση των δεδομένων πολύ καιρό μετά τη λήξη της παραμονής του επισκέπτη στην ΕΕ.

Φέρνουν μάλιστα για παράδειγμα τον Καναδά όπου το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων διευκρίνισε ότι δεν θα επιτρέπεται στον Καναδά να αποθηκεύει δεδομένα ταξιδιωτών της ΕΕ που συγκεντρώθηκαν κατά τη μετανάστευση.

Οι προσωπικές και βιομετρικές πληροφορίες πρέπει να διαγραφούν μόλις ο ταξιδιώτης παραμείνει στον Καναδά, εκτός αν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη εγκληματικής δραστηριότητας ή εύλογης υπόνοιας για τρομοκρατία, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Στις αερομεταφορές

Πάντως μια πρόσφατη μελέτη από τη SITA αποκαλύπτει πως το 63% των αερολιμένων και το 43% των αεροπορικών εταιρειών σχεδιάζουν να επενδύσουν σε λύσεις βιομετρικής διαχείρισης ταυτότητας τα επόμενα τρία χρόνια.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της SITA για την Ασία & την περιοχή του Ειρηνικού, Sumesh Patel, η βιομετρική τεχνολογία επιτρέπει τη συλλογή των βιομετρικών λεπτομερειών του επιβάτη μέσω μιας σάρωσης προσώπου στο πρώτο σημείο επαφής του ταξιδιού, όπως ένα γραφείο check-in.

Η βιομετρική εγγραφή ελέγχεται από τα ταξιδιωτικά έγγραφα του επιβάτη και δημιουργείται ασφαλές ενιαίο σήμα.

Στη συνέχεια, σε κάθε επιπρόσθετο βήμα του ταξιδιού – είτε κατά τη διάρκεια της πτήσης, είτε στον έλεγχο των συνόρων είτε στην επιβίβαση στο αεροσκάφος – οι επιβάτες απλώς ολοκληρώνουν τη σάρωση προσώπου χωρίς να χρειάζεται να παρουσιάσουν το διαβατήριο ή την κάρτα επιβίβασης.

«Η ικανότητα να ενσωματώνονται άψογα σε τόσα σημεία επαφής θα καθιστούσε τουλάχιστον το 70% του ταξιδιού λιγότερο αγχωτικό για τους επιβάτες», είπε ο Patel.

Υποστήριξε μάλιστα πως:

«Τα καλά νέα για τις αεροπορικές εταιρείες, τα αεροδρόμια και τις διάφορες κρατικές υπηρεσίες που εμπλέκονται στη διαχείριση της ταυτότητας των επιβατών είναι ότι οι επιβάτες είναι ευτυχείς να χρησιμοποιούν βιομετρικά στοιχεία» και συμπλήρωσε:

«Για παράδειγμα, μέχρι το 2020 πάνω από το 75% των smartphones θα έχουν αισθητήρες δακτυλικών αποτυπωμάτων.Αυτή η αποδοχή από τους χρήστες μπορεί να βρει γόνιμο έδαφος και στους επιβάτες. Η SITA αναφέρει ότι η πλειοψηφία των επιβατών θα χρησιμοποιούσε σίγουρα βιομετρικά στοιχεία στην επόμενη πτήση τους. »

Η SITA συνεργάζεται επίσης με την τεχνητή νοημοσύνη (AI) με σκοπό όπως λέει “να βοηθήσει στην απρόσκοπτη εμπειρία των αεροπορικών ταξιδιών τόσο για τους αερολιμένες όσο και για τους επιβάτες”.

«Οι Οθόνες Πληροφοριών Πτήσης (FID) θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τον επιβάτη, με βάση τα βιομετρικά του δεδομένα, και να παρέχουν τις ακριβείς πληροφορίες που χρειάζεται σε κάθε ακριβή στιγμή, για παράδειγμα τον αριθμό της πύλης του και τον χρόνο που θα χρειαστεί για να περπατήσει ως εκεί» είπε ο Πατέλ.

«Χρησιμοποιούμε ήδη την τεχνολογία AI κάθε μέρα: όταν η ειδοποίηση των χαρτών εμφανίζεται στην οθόνη στο τηλέφωνό σας, λέγοντας πόσο χρόνο θα χρειαστεί να οδηγήσετε προς έναν προορισμό, χρησιμοποιείται τεχνητή νοημοσύνη», είπε ο Patel.

«Επειδή γίνεται πιο εξειδικευμένο και πιο προληπτικό, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, θα βοηθήσει πραγματικά να βελτιώσει την εμπειρία των επιβατικών αεροσκαφών.»πρόσθεσε.

Στον υπόλοιπο κόσμο (με εξαιρετική και ανεξήγητη (;) καθυστέρηση στην Ελλάδα) η νέα ηλεκτρονική ταυτότητα είναι ένα γεγονός. Βλ. ενδεικτικά:

Ηλεκτρονική ταυτότητα Τουρκίας

Ηλεκτρονική ταυτότητα Ουκρανίας.

Ηλεκτρονική ταυτότητα Μαλβίδες

Ηλεκτρονική ταυτότητα Αλβανίας