Η αγιογραφία της χαμογελαστής Παναγίας στο ελληνορθόδοξο μοναστήρι στο χωριό Γκιουμουσλέρ (τουρκικά: Gümüşler), μόλις 6 χλμ βορειοανατολικά της Νίγδης στην Καππαδοκία, είναι ένα μυστήριο που κρύβεται στο υπόγειο λαξευτό μοναστήρι του Εσκί Γκιουμουσλέρ. Η μονή, που πιστεύεται ότι φτιάχτηκε τον 10ο αιώνα, ανακαλύφθηκε από τους Τούρκους μόλις το 1963 και είναι ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα στη Νίγδη καθώς οι αγιογραφίες στο καθολικό είναι οι πιο «ζωντανές» και καλύτερα διατηρημένες σε όλη την Καππαδοκία.
Δημοσίευμα του πρακτορείου Anadolu αναφέρει ότι αν και πολλές τοιχογραφίες μέσα στον βυζαντινού ρυθμού ναό έχουν καταστραφεί, η Παναγία που κρατά το θείο βρέφος συνεχίζει να χαμογελά από την αψίδα και να διατηρεί το μυστήριο.
«Είναι σαν να σε κοιτάζει από όλες τις κατευθύνσεις. Επιπλέον οι σκηνές του κυνηγιού και οι φιγούρες των ζώων στο νάρθηκα είναι μοναδικές στο είδος τους, σύμφωνα με τους ειδικούς», ανέφερε ο επικεφαλής της διεύθυνσης Πολιτισμού και Τουρισμού Μπασρί Ακντεμίρ.
Όπως εξήγησε, στην τοιχογραφία έχουν γίνει εργασίες συντήρησης τρεις φορές και έτσι κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το χαμόγελο, το οποίο πάντως είναι μοναδικό σε όλο τον κόσμο.
Η Νίγδη και τα χωριά γύρω από αυτήν σχημάτιζαν ελληνορθόδοξη κοινότητα, τη μεγαλύτερη της Κεντρικής Ανατολίας μαζί με αυτήν της Καισάρειας.
Η αυλή του μοναστηριού είναι υπόγεια και κλειστή απ’ όλες τις πλευρές και η πρόσβαση σε αυτήν γίνεται μόνο από ένα υπόγειο πέρασμα. Τα κελιά των μοναχών, οι αποθήκες και όλοι οι χώροι απλώνονται περιμετρικά, ενώ στο κέντρο της υπόγειας αυλής έχει σκαφτεί ένα πηγάδι. Εντυπωσιακό, και παράδοξο συνάμα, είναι ότι στον κεντρικό αύλειο χώρο είναι λαξευμένοι και τάφοι αρκετών μοναχών οι οποίοι, αντίθετα με ό,τι συνηθίζεται στην Ορθοδοξία, ενταφιάστηκαν με τα προσωπικά τους αντικείμενα. Το σταυρόσχημο καθολικό είναι και αυτό υπόσκαφο και κοσμείται, εκτός των άλλων, με τοιχογραφίες που αναπαριστούν τη Δέηση, τον Ιησού και τον Ιωάννη τον Βαπτιστή.
