Ο Άγιος Δημήτριος γιορτάζει στις 26 Οκτωβρίου. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας που γιορτάζεται με τιμές στη Θεσσαλονίκη καθώς είναι ο πολιούχος της πόλης.
Την ίδια μέρα η Θεσσαλονίκη γιορτάζει και την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Δημήτριος φόνευσε τον τσάρο των Βουλγάρων, Σκυλογιάννη, έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης. Για τον λόγο αυτό απεικονίζεται συχνά έφιππος πάνω σε κόκκινο άλογο φονεύοντας με δόρυ τον τσάρο.
Ο τσάρος των Βουλγάρων Ιωαννίτζης που οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν Σκυλογιάννη, πολιορκούσε τη Θεσσαλονίκη και φονεύτηκε από τον άγιο Δημήτριο. Για τον λόγο αυτό η Εκκλησία τον αποκαλεί μέγα φρουρό της Θεσσαλονίκης, "ο ρύστης εν τοις κινδύνοις ο εξαίρετος, πρόμαχος ο κράτιστος» (Κανώνδεύτερος).
Κατά μια άλλη εκδοχή, ο Βούλγαρος τσάρος πέθανε από πλευρίτιδα λίγο πριν χτυπήσει την πόλη και ο θάνατος του αποδόθηκε σε θεία παρέμβαση. Ο Άγιος Δημήτριος θεωρείτο επί αιώνες ο προστάτης της πόλης, με τη βοήθεια του οποίο η Θεσσαλονίκη σώθηκε πολλές φορές από τις επιδρομές των Αβάρων, των Σλάβων και των Βουλγάρων.
Ο Άγιος Δημήτριος μαρτύρησε επί Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.) όταν με την παρακίνηση του Γαλέριου, μέλους της Τετραρχίας, έλαβε χώρα ο πιο σκληρός διωγμός των Χριστιανών στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Στρατιώτες του Γαλέριου συνέλαβαν τον «μακαριότατο Δημήτριο εκ γένους των περιδόξων» με την κατηγορία ότι συμμετείχε ενεργά στις χριστιανικές συγκεντρώσεις.
Από το χώρο των φυλακών ο Δημήτριος εμψύχωσε το φίλο του Νέστορα ο οποίος αντιμετώπισε τον μονομάχο Λυαίο. Αφού ο Νέστορας κατανίκησε τον Λυαίο, θανατώθηκε από τον Γαλέριο που θεώρησε την ήττα του Λυαίου ως προσωπική του ήττα. Όταν πληροφορήθηκε ότι ο Νέστορας ήταν μαθητής του Δημητρίου, διέταξε να φέρουν τον Δημήτριο μπροστά του για να αποκηρύξει την πίστη του.
Τελικά ο Δημήτριος, με διαταγή του Γαλέριου, θανατώθηκε στις υπόγειες φυλακές πιθανότατα το 306 μ.Χ. Μετά τον θάνατό του, πιστοί τον έθαψαν την ίδια ή την επόμενη νύχτα πρόχειρα στον ίδιο χώρο, όπου αργότερα κτίστηκε ένας «οικίσκος» που κατεδαφίσθηκε από τον Λεόντιο για την ανέγερση της βασιλικής.
