Στην πρώτη του έκθεση 20.8.1996 ο λόρδος Hannay έγραψε:

«Ο Πρόεδρος Κληρίδης στην ομιλία του στη ΓΣ του ΟΗΕ τέλος Σεπτεμβρίου πρέπει αντί να επιτεθεί των Τούρκων να δεχθεί την πολιτική ισότητα»  και ότι θα έπρεπε να προσκληθεί να περάσει πρώτα από το Λονδίνο, γράφει η Φανούλα Αργυρού για την "Σημερινή".

«Οι ίδιοι (Βρετανοί) να ενθαρρύνουν και να βοηθήσουν τα ΗΕ να ξεκινήσουν διακριτικά το σχεδιασμό ενός διζωνικού ομόσπονδου συντάγματος βασισμένο στις πρόνοιες της «Δέσμης Ιδεών»(βλέπε «Ιδέες Γκάλι» 1992). Οι ίδιοι (Βρετανοί) είχαν ήδη παραχωρήσει στα ΗΕ τις υπηρεσίες συνταξιούχου Νομικού Σύμβουλου του Φόρειν Οφις που είχε γίνει δεκτός.  Να συνεχίζουν να ενθαρρύνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αυξήσουν τις επαφές των με τους Τουρκοκύπριους. Κα μαζί με τους Γάλλους και Γερμανούς (οι Βρετανοί) να συζητούν διακριτικά με την Επιτροπή το είδος των παρεκκλίσεων από τους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς  που θα χρειαστούν για μια διευθέτηση…Διακριτικές προσεγγίσεις με Γάλλους και Γερμανούς  για την ιδέα διεθνούς στρατιωτικής δύναμης.. και προώθηση σχέσεων Τουρκίας/ΕΕ… » τόνισε.

Στην συνάντηση που είχε στη Νέα Υόρκη  στις 23.7.1996 με την αμερικανίδα ΥΠΕΞ Madeline Albright ο λόρδος Hannay εξήγηση τους  στόχους του για ενδελεχή ετοιμασία για εκ του σύνεγγυς συνομιλίες για μια συνολική διευθέτηση περιλαμβανομένης και συμφωνίας για υλοποίηση. Και τους έδωσε αντίγραφο του βρετανικού non-paperγια θέματα ασφάλειας.

Τρία χρόνια αργότερα και αφού απέτυχαν οι εκ του σύνεγγυς το 1997 (ο  Ρ. Ντενκτάς επέρριψε ευθύνες στην ΕΕ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΚΔ)  στις 22 Ιουλίου 1999  ο λόρδος Hannay,   σε συνέντευξή του στον Malcolm  McBain-  ο οποίος ετοίμαζε μελέτη για την ιστορία της βρετανικής διπλωματίας –   για την διπλωματική σταδιοδρομία του,  είπε για το ρόλο του για το Κυπριακό:

«…αν είναι να συνδράμουμε πραγματικά για λύση αυτού του διαχρονικού προβλήματος για μια χώρα που αν και μικρή αντιπροσωπεύει κίνδυνο στην διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και στην οποία  έχουμε σημαντικά βρετανικά συμφέροντα, τότε κάποιος πρέπει να αναλάβει τη δουλειά και τη κάνω εδώ και τέσσερα σχεδόν χρόνια… Το 1997 φέραμε τις δύο πλευρές μαζί αλλά δεν διήρκεσε πολύ.Γλυτώσαμε μια σοβαρή κρίση ασφάλειας πέρσι όταν οι Ελληνοκύπριοι προσπάθησαν να φέρουν εξελιγμένους  πυραύλους εδάφους-αέρος,   αλλά τώρα τους μετατοπίζουν στη Κρήτη.  Προσπαθούμε να ξεκινήσουμε μια νέα διαπραγμάτευση για λύση πριν τις ενταξιακές της Κύπρου για μέλος της ΕΕ… είναι κρίσιμο να ξεκαθαρίσει κατά πόσο μπαίνουν στην ΕΕ χωρισμένοι ή επα-νενωμένοι.. Η λύση που βλέπω για την Κύπρο είναι ξεκάθαρη.  Πρέπει να αφήσεις τους Τούρκους και τους Έλληνες αυτόνομους στις περιοχές τους αλλά με κάποιες κεντρικές εξουσίες για την ομόσπονδη κυβέρνηση.  Αλλά οι περισσότερες εξουσίες θα είναι στις ζώνες οι οποίες θα  είναι επί τω πλείστον μονο-εθνικές.  Δηλαδή δεν προσπαθείς να τους κάνεις να ζουν και πάλιν αναμεταξύ τους καθώς αυτό δεν πέτυχε την περασμένη φορά…» (Εννοούσε το 1960).  Μίλησε καθαρά για τη λύση που περιγράφεται στο ψήφισμα 750/92,  το οποίο πέρασε επί δικής του θητείας στον ΟΗΕ (όπως έγραψα στο Α’ μέρος της παρουσίασης στην «Σημερινή» 27.12.2020).

«Χρειάζεται μια διεθνή δύναμη και αποστρατιωτικοποίηση στο νησί… καιεδαφικές αναπροσαρμογές γιατί οι Τούρκοι κρατάνε περισσότερη γη απ΄ότι πρέπει. Χρειάζεται λύση για τους πρόσφυγες, που θα χρειαστεί σημαντικές αποζημιώσεις για όσους δεν θα επιστρέψουν… αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει  αρκετή εμπιστοσύνη και θέληση για τους συμβιβασμούς.»(Η έμφαση από τη γράφουσα).

Οι αποκαλύψεις λόρδου Hannay για τους βρετανικούς σχεδιασμούς

Ο Πρόεδρος Κληρίδης υποστήριζε την ανάγκη αποστρατιωτικοποίησης της Κύπρου, αλλά δεν δέχονταν οι Τούρκοι,  οι οποίοι είχαν 400 τεθωρακισμένα ενώ η ΚΔ 50. Δεχόταν Νατοϊκή δύναμη για αστυνόμευση. Όμως το Φόρειν ΄Οφις (17.6.1996) σημείωνε ότι παράλληλα ο Κληρίδης ιδιωτικά δεχόταν την διατήρηση του τουρκικού δικαιώματος εγγύησης (δηλαδή τη Συνθήκη Εγγυήσεως).

Η θέση Γλ. Κληρίδη για πρωτοβουλία μόνο από ΗΒ/ΗΠΑ

Δι-κοινοτική, Δι-ζωνική Ομοσπονδία

Στις 19 Ιουνίου 1996 ο Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης στη συνάντησή του με τον Βρετανό Πρωθυπουργό John Major είπε ότι  δεν του φάνηκαν οι Αμερικανοί να βιάζονταν για νέα πρωτοβουλία  προτού γίνει σωστή προετοιμασία. Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στον λόρδο Hannay ότι θα έφερνε εις  πέρας την αποστολή του… Ο Κληρίδης εξήγησε ότι αν και οι Μακάριος και Ντενκτάς είχαν συμφωνήσει στην αρχή της δι-κοινοτικής, δι-ζωνικής ομοσπονδίας,  αμφότερες οι πλευρές δεν συμφωνούσαν στα θέματα κυριαρχίας, συμμετοχής στην ομόσπονδη κυβέρνηση, εκ περιτροπής προεδρία, αποστρατιωτικοποίηση/αποχώρηση στρατευμάτων και Συνθήκη Εγγυήσεως.

Ο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας ήταν ικανοποιημένος που  αμφότερες οι πλευρές δεχόντουσαν ως στόχο τους την δι-κοινοτική, δι-ζωνική ομοσπονδία. Ο λόρδος Hannay, ο οποίος παρευρέθηκε,  τόνισε ότι στόχος έπρεπε να είναι μια συνολική λύση… και  θα βοηθούσε αν οι Τουρκοκύπριοι έπαιρναν όσο το δυνατό περισσότερα ωφελήματα από την ΕΕ. Ο Κληρίδης συμφωνούσε αλλά δεν ήθελε να δοθεί η εντύπωση στους Τουρκοκύπριους ότι θα συμμετείχαν και στην διαπραγμάτευση για ένταξη (αυτό απαιτούσαν οι Τούρκοι).  Ο ΥΠΕΞ συμφώνησε  μαζί του. Λέχθηκε ότι ο Ντενκτάς μπορούσε να δεχθεί μια διεθνή δύναμη νοουμένου θα περιλάμβανε και Τούρκους και θα διατηρείτο το μονομερή δικαίωμα επέμβασης. Ο Κληρίδης είπε του ήταν δύσκολο να το δεχθεί. Ο ΥΠΕΞ συνέχισε την συζήτησή του με τον Κληρίδη σε γεύμα προς τιμή του…

Οι παρεκκλίσεις το πρόβλημα

Το Φ.Ο σημείωνε ότι οι Τ/κ επέμεναν στην πολιτική ισότητα, πρόοδος δεν θα υπάρξει δίχως μελλοντικές συνταγματικές διευθετήσεις που να βασίζονται στην πολιτική ισότητα, και ο Κληρίδης το δεχόταν αυτό.  «Η πραγματική δυσκολία ήταν το μέγεθος των εξουσιών που θα έχει η κεντρική ομοσπονδιακή αρχή. Οι Τ/κ θέλουν μια χαλαρή ομοσπονδία με εξουσίες για τα ομόσπονδα κράτη, ενώ οι Ε/κ θέλουν μια δυνατή κεντρική εξουσία. Αμφότερες οι πλευρές δέχονται μια διευθέτηση στη βάση των δύο κοινοτήτων να ζουν σε ξεχωριστές ζώνες. Για να διατηρηθεί αυτό οι Τ/κ επιμένουν σε περιορισμούς στις ελευθερίες εγκατάστασης και διακίνησης. Το πρόβλημα είναι πώς να γίνουν συμβατοί αυτοί οι περιορισμοί με τις Συνθήκες της ΕΕ.Ο Κληρίδης θα συμφωνήσει για συνομιλίες μόνο αν όλα αυτά αντιμετωπιστούν συνολικά με πακέτο πάρε δώσε», σημείωσαν. ( Η έμφαση της γράφουσας). Γι΄αυτό,  ήταν ανάγκη η κάποια ανάμειξη της ΕΕ για να βρεθούν τρόποι για το πρόβλημα αυτό. Παρόλο που ο Κληρίδης εύρισκε ότι οι πολλές πρωτοβουλίες έφερναν σύγχυση και προτιμούσε μόνο δύο ΗΒ/ΗΠΑ,  έβρισκε ότι ο ΓΓ ήταν «βοηθητικός» αλλά άφαντος και απέρριπτε ρόλο για την ΕΕ εκτός από κάποιο «συμπληρωματικό» ρόλο. (Συνάντηση με Υπ. Άμυνας MichaelPortillo20.6.1996).  

Διεθνή Νατοϊκή Δύναμη

Όταν αναφέρονταν σε «διεθνή δύναμη» για αστυνόμευση στην Κύπρο νοουμένου και η Τουρκία δεχόταν την απόσυρση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων, εννοούσαν  Νατοϊκή δύναμη, επειδή Ελλάδα και Τουρκία ήσαν μέλη του ΝΑΤΟ. Η Albright διερωτάτο κατά πόσο θα δεχόταν κάτι τέτοιο η Μόσχα…

Δολοφονίες Ισαάκ και Σολωμού

Περαιτέρω βρετανική έκθεση  ημερομηνίας 14 Αυγούστου 1996, προς τον Πρωθυπουργό για τις δολοφονίες Ισαάκ και Σολωμού και τραυματισμό άλλων  μεταξύ των οποίων και δύο Βρετανών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη Δερύνεια, γράφει:

«… Θα είδατε στα νέα ότι ένας Ελληνοκύπριος δολοφονήθηκε την Κυριακή σε συμπλοκή με Τουρκοκύπριους στη Πράσινη Γραμμή (ο πρώτος που πέθανε με αυτό τον τρόπο από το 1974)…Οι Τουρκοκύπριοι επιτέθηκαν άγρια (savagely) ορισμένων Ελληνοκυπρίων και δολοφόνησαν ένα. Η Τουρκοκυπριακή αστυνομία αναμείχθηκε στις επιθέσεις (beatings) και πυροβόλησαν τους Ελληνοκύπριους με ζωντανά πυρά (και ένα στις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων μας)… Στην κηδεία του Ελληνοκύπριου (Τάσου Ισαάκ) σήμερα το απόγευμα… ένας Ε/κ προσπάθησε να σκαρφαλώσει σε πάσαλο να κατεβάσει μια τουρκική σημαία και ένας Τουρκοκύπριος στρατιώτης τον πυροβόλησε νεκρό και μετά πυροβόλησε κατά του πλήθους και της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, δύο Βρετανοί στρατιώτες τραυματίστηκαν και ορισμένοι Ελληνοκύπριοι τουλάχιστον ο ένας σοβαρά… Είναι εντελώς απαράδεκτο για τους Τουρκοκύπριους να κτυπούν και να πυροβολούν μέχρι θανάτου, ειδικά όταν η αστυνομία τους φαίνεται να ήταν αναμεμειγμένοι σε αμφότερες τις περιπτώσεις…»

Έκθεση Goustav Feissell

Στην έκθεσή του προς το Αρχηγείο του ΟΗΕ,  ο GoustavFeisselεπίσης ολοκλήρωσε ως εξής:

«… Μετά τους πετροβολισμούς Ελληνοκυπρίων από την Νεκρά Ζώνη στη Δερύνεια, οι Τουρκικές δυνάμεις επέτρεψαν σε Τουρκοκύπριους και Τ/κ διαδηλωτές με σιδερένιες ράβδους και ξύλα να εισχωρήσουν στη Νεκρά Ζώνη. Και μετά Τουρκοκύπριοι  διαδηλωτές και Τουρκοκυπριακή αστυνομία ανηλεώς κτύπησαν όποιους διαδηλωτές έβρισκαν. Τρείς Τουρκοκύπριοι αστυνομικοί ( ο Feissel είδε και το βίντεο των ειδήσεων του Euronews και τώρα πιστεύει ήσαν 4) ήσαν αναμεμειγμένοι στο θανατηφόρο κτύπημα στον Ισαάκ. Δύο  Ιρλανδοί της ΟΥΝΦΙΚΥΠ προσπάθησαν να διασώσουν τους διαδηλωτές Ε/κ αλλά έφθασαν αργά στον Ισαάκ…»

Βρετανικές Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων

«… «Οι Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων 3% της νήσου, σύνολο 98 τ.μ – 47.5 στο Ακρωτήρι, 50.5 στη Δεκέλεια – ως στρατιωτικές βάσεις όχι ως αποικιακό έδαφος και περιέχουν κύρια στρατηγικά, στρατιωτικά συμφέροντα.  Βασιζόμαστε πάνω στην συνεργασία της κυπριακής κυβέρνησης για την ομαλή λειτουργία των βάσεων.  Υπάρχουν εν πάση περιπτώσει κάποια δύσκολο θέματα. Όπως οι στρατιωτικές ασκήσεις στον Ακάμα, διαφωνίες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων αγροτών στη γη των βάσεων κ.α… Η κυβέρνηση Κληρίδη είναι  υποστηρικτική προς τις βάσεις…» Σημείωσε έκθεση του Νοτίου Τμήματος Ευρώπης Ιούνιος του 1996.. 

Φαίδρων Οικονομίδης

Το 1995 καθώς ο πρώην Υπ. Οικονομικών της ΚΔ  Φαίδρων Οικονομίδης βρισκόταν για περίθαλψη στο νοσοκομείο Bromptonστο Λονδίνο λόγω προηγούμενης καρδιακής προσβολής υπέστη δεύτερη μεγαλύτερη και χρειαζόταν μεταμόσχευση καρδίας. Ο Πρόεδρος Κληρίδης έκανε έκκληση προς τον βρετανό Πρωθυπουργό να παραμερίσει τους κανονισμούς στο ΗΒ και να επιτρέψει μεταμόσχευση στον Φ. Οικονομίδη και προσφέρθηκε η ΚΔ να αντικαταστήσει τη καρδιά σε περίπτωση που παραμερίζονταν οι νόμοι. Η βρετανική κυβέρνηση εξέφρασε τη μεγάλη της λύπη για την κατάσταση του Φ. Οικονομίδη όμως απάντησε αρνητικά καθώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS)  παίρνει τρομερά δύσκολες αποφάσεις κάθε εβδομάδα για το ποίοι πρέπει να δέχονται μεταμοσχεύσεις. «Ως εκ τούτου πρέπει να χειρουργούν βάση των κανονισμών και αυτοί δίδουν προτεραιότητα στους βρετανούς υπηκόους και ευρωπαίους πολίτες και επί τω πλείστον σε νεαρότερα άτομα…», απάντησε ο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας  Douglas Hurd (1989 -5.7.1995 αντικαταστάθηκε από τον Malcolm Rifkind 5.7.95 – 2.5.1997).

Σημ. Φ.Α.  Προφανώς η απαίτηση Κληρίδη για χάρη, δηλαδή παρέκκλιση των κανονισμών του NHSνα βασιζόταν α) στο «σύστημα μέσων» που επικρατεί στη Κύπρο όπου ένας μπορεί να εξασφαλίσει υποστήριξη από τα ψηλότερα στρώματα της ΚΚ αλλά εκείνοι που δεν διαθέτουν «μέσα» δεν μπορούν και β) εφόσον εκείνοι τολμούσαν να διευθετούν παρεκκλίσεις στο πολιτικό τομέα σε σχέση με το Κυπριακό.  

Η αρνητική απάντηση για μεταμόσχευση καρδιάς στον μ. Φ. Οικονομίδη από τον ΥΠΕΞ Douglas Hurd προς τον Κύπριο ομόλογό του (Μιχαηλίδη) μέσω Βρετ. Υπ. Αρμοστού στην Λευκωσία David Madden

Ολοκλήρωση

Οι Βρετανοί ενεργοποιήθηκαν έντονα τα χρόνια εκείνα, μετά την απόφαση της ΕΕ στην Κέρκυρα τον Ιούνιο του 1994 ότι η επόμενη διεύρυνση θα περιλάμβανε Κύπρο και Μάλτα και ειδικότερα μετά το Μάρτιο του 1995 όταν αποφασίστηκε η έναρξης ενταξιακών. Με κύριο στόχο να κλείσουν το κυπριακό πριν τις ενταξιακές της ΚΔ.  Τα 10 σημεία του βρετανού Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας MalcolmRifkindόταν επισκέφθηκε την Κύπρο τον Δεκέμβριο του 1996 ήταν προπομπός για το βρετανικό σχέδιο, (που εξελίχτηκε από τις «Ιδέες Γκάλι» σε «Σχέδιο Ανάν» ενδεικτικές οι αποκαλύψεις λόρδου Hannay)   που περιλάμβανε  και πρόνοια για διπλά δημοψηφίσματα, με τα οποία δεν διαφώνησε η κυβέρνηση Κληρίδη. Με αυτά τα έγγραφα βρίσκουμε να ξεκινούν και οι περιβόητες  αναφορές του Sir DavidHannay για εποικοδομητικές ασάφειες, με τις οποίες προσπαθούσε να θολώσει ερμηνείες. 

Ο χάρτης αυτός (του Υπ. ‘Αμυνας του ΗΒ 1989) με «τουρκοκυπριακή περιοχή» και «ελληνοκυπριακή περιοχή» και ο «λεγόμενος Χάρτη Γκάλι» (1992) συνόδευαν σύνοψη για το ιστορικό του Κυπριακού από το Φ.Ο στον πρωθυπουργικό φάκελο

Τα έγγραφα μας ξεκαθαρίζουν ότι παρόλο ότι ο  Γλ. Κληρίδης καυχιόταν ότι υπέγραψε συμφωνία για πυραύλους παράλληλα διαβεβαίωνε Βρετανούς και Αμερικανούς ότι δεν θα τους ανάπτυσσε για 16 μήνες και όντως εντός του ιδίου διαστήματος οι πύραυλοι, μετά τις εκλογές του 1998, στις 29.12.1998 ο Κληρίδης άλλαξε γνώμη. Και οι πύραυλοι πήραν δρόμο για  Κρήτη! (*). Από το 1995 ο Κληρίδης είχε προσφέρει υποχωρήσεις/παραχωρήσεις  στο θέμα της κυριαρχίας, ήταν έτοιμος να αναγνωρίζει ότι τα ομόσπονδα κράτη θα διατηρούσαν κάποια κυριαρχία, παρόλο που η παραχώρηση έγινε νοουμένου οι Τουρκοκύπριοι θα υποστήριζαν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ ως μια ομόσπονδη Κύπρο.

(*) Βρετανία, ΗΠΑ, ΕΕ και ΟΗΕ του πρόσφεραν διέξοδο  (face-saving)  το ψήφισμα 1218 της 22ηςΔεκεμβρίου 1998 το οποίο καλούσε αμφότερες τις πλευρές να ελαχιστοποιήσουν τη βία.

Τα έγγραφα μας δίνουν και λίγη γεύση της ελλαδικής στάσης.  Η Albright σε συνάντηση με τον λόρδο Hannay στις 23.6.1996  χαρακτήρισε την στάση Θεόδωρου Πάγκαλου κατά την πρόσφατη συνάντησή τους ως ντροπή («disgrace»)  και ότι ο Κώστας Σημίτης ήταν πιο λογικός.  Και οι Βρετανοί έβρισκαν πιο μετριοπαθή τον Σημίτη. Όταν και η προτροπή Hannay για τη  σημασία διατήρησης εποικοδομητικής ασάφειας μεταξύ ενταξιακών (Κύπρου) και συνολικής λύσης. Ο δε Υπ. Αρμοστής David Madden στις 29.4.1996 έγραψε ότι στην Αθήνα το Κυπριακό δεν ήταν προτεραιότητα, οι Αμερικανοί έβλεπαν τον Πάγκαλο ως παίχτη με δικές του ιδέες, υπήρξε επικριτικός για το ρόλο του ΗΒ και ξεκάθαρα ήθελε (σύμφωνα με τους Αμερικανούς) η επίσκεψη του στην Κύπρο 2/3 Μαΐου να προσέφερε πολιτικά οφέλη για εσωτερική κατανάλωση. Οι Βρετανοί πίστευαν μια επιτυχής πρωτοβουλία χρειαζόταν στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ για επηρεασμό της Άγκυρας, και θα έστελναν και δυνατό μήνυμα στην Κύπρο, όμως  δεν μπορούσαν να παίξουν το χαρτί της ευρωπαϊκός ένταξης αυτό οι ίδιοι (Βρετανοί) μπορούσαν να το παίξουν.

Ο χάρτης «Γκάλι» 1992

Bill Clinton: « a strictly cold-blooded deal»

Αξίζει να αναφέρω και την δήλωση του Αμερικανού Προέδρου BillClintonσε τηλεφωνική συνομιλία με τον Βρετανό Πρωθυπουργό TonyBlair13.10.1999 τον ίδιο χρόνο με την συνέντευξη λόρδου Hannay.

«… Το πρόβλημα είναι η Κύπρος. Οι Έλληνες νομίζουν ότι ξεριζώθηκαν και δεν μπορούν να επισκεφθούν τους τάφους των γονιών τους. Πρέπει να είναι μια αυστηρώς ψυχρόαιμη συμφωνία («strictlycold-bloodeddeal»). Κάναμε ότι μας αναλογούσε από πλευράς μας με στρατιωτική συνεργασία. Πρέπει να κάνουμε κάτι που τους οδηγεί στο δρόμο της Ευρώπης…»

Κλείνοντας παραθέτω το Σχόλιο της «Ελευθερίας» Λονδίνου 31.12.2020 για τα νέα έγγραφα.

« Με βάση τα όσα αποκαλύπτει η Φ. Αργυρού από τα απόρρητα βρετανικά έγγραφα, είναι φανερό ότι η κύρια προσπάθεια τότε του Αμερικανού Holbrooke– αλλά και της βρετανικής κυβέρνησης – ήταν να εμποδιστεί με κάθε τρόπο η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση πριν τη λύση του Κυπριακού. Ως γνωστόν, από τις 5-3-1995 η ΕΕ είχε αποφασίσει έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Κύπρο. Παράλληλα, τονιζόταν ότι σε περίπτωση λύσης και ένταξης μιας ομόσπονδης Κύπρου στην ΕΕ, θα υπήρχε ρητή δέσμευση ότι θα εντασσόταν και η Τουρκία στην ΕΕ. Και αυτό ανεξάρτητα αν πληρούσε τα οικονομικά και πολιτικά κριτήρια που απαιτούνται για κάθε χώρα ώστε να γίνει μέλος. Υπήρχαν και άλλες «πονηρές» πρόνοιες υπέρ της Τουρκίας. Εκείνο που προκαλεί εντύπωση αλλά και σοβαρό προβληματισμό (έως απόγνωση) είναι ότι την περίοδο εκείνη βρίσκονταν πολιτικοί στην Κύπρο σε καίριες θέσεις που δεν είχαν την ικανότητα να αντιληφθούν ορισμένα πασιφανή πράγματα και έρχονται σήμερα (με βιβλία τους, μάλιστα) να υποστηρίζουν ότι… χάθηκε μια ευκαιρία επί Holbrookeγια λύση του Κυπριακού!!!»