Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα είναι ένα από τα παλαιότερα θρησκευτικά έθιμα, τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα είναι μια αναπαράσταση της πράξης του Ιησού, πριν την αρχή του Μυστικού Δείπνου. Τότε ο Χριστός, πήρε μια λεκάνη με νερό και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, θέλοντας να τους διδάξει να είναι ταπεινοί και να υπηρετούν τους συνανθρώπους τους.
Το έθιμο της τελετής του Νιπτήρα ξεκίνησε,περίπου τον 4ο αιώνα, όμως τελούνταν κυρίως σε μοναστήρια.
Τα χρόνια του Βυζαντίου το έθιμο τελούσαν και οι εκάστοτε Αυτοκράτορες, πλένοντας τα πόδια φτωχών πολιτών τους.
Στις μέρες μας τελείται σε διάφορες ορθόδοξες εκκλησίες, εντός και εκτός Ελλάδος. Ποιο γνωστή περιοχή όπου λαμβάνει χώρα η τελετή του Ιερού Νιπτήρα είναι το νησί της Πάτμου.
Η τελετή ξεκίνησε στην Πάτμο πριν 400 χρόνια περίπου, και από τότε κάθε χρόνο, ακόμα και επί τουρκοκρατίας, το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης διαδραματίζονται τα εξής:
Μόλις τελειώσει η Θεία Λειτουργία στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, ξεκινά μια πομπή, η οποία κατευθύνεται στην Χώρα της Πάτμου. Στην κορυφή της πομπής βρίσκεται η εικόνα του Νυμφίου βασταζόμενη από δύο μοναχούς. Ακολουθεί ο Ηγούμενος της μονής και πίσω του ιερείς, μοναχοί και πλήθος κόσμου. Οι δρόμοι από όπου περνάει η πομπή είναι στρωμένοι με λουλούδια.
Όταν φτάσει η πομπή στην πλατεία Δημαρχίας σταματά. Εκεί 12 ιερείς, που θα αναπαραστήσουν τους μαθητές του Χριστού, στοιχίζονται ανά δύο. Αυτοί οδηγούνται στην πλατεία Ξάνθου όπου θα πραγματοποιηθεί η τελετή του Ιερού Νιπτήρα. Ο Ηγούμενος, που αναπαριστά τον Χριστό, οδηγείται στον χώρο της τελετής τελευταίος.
Στην πλατεία Ξάνθου έχει στηθεί μια μεγάλη εξέδρα, στολισμένη με λουλούδια, όπου πάνω της υπάρχουν 12 καρέκλες για τους ιερείς, ένας θρόνος για τον Ηγούμενο και ένα τραπέζι με μια ασημένια λεκάνη που περιέχει νερό. Το κεντρικό σημείο της τελετής είναι η ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου του Ιωάννη, στο οποίο περιγράφονται τα γεγονότα του Μυστικού Δείπνου. Όταν ο μοναχός που διαβάζει το Ευαγγέλιο, φτάσει στο σημείο που ο Ιησούς πλένει τα πόδια των μαθητών του, ο Ηγούμενος, αναπαριστώντας τον Χριστό, πλένει με την σειρά του τα πόδια των ιερέων.
Μετά το πέρας της τελετής, ξεκινά η ίδια πομπή και επιστρέφει στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Πηγή:
