Οι διδαχές του Αγίου Παϊσίου δεν διατυπώθηκαν μόνο για να βοηθήσει ο Αγιος τους συνανθρώπους του, αλλά και για να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας και κατ'επέκταση εμείς τους συνανθρώπους μας.

Ορισμένα αποσπάσματα από το βιβλίο «Πνευματική αφύπνιση» μας δίνουν να καταλάβουμε το «πώς» και το «γιατί». 

-Γέροντα, πώς θα βοηθηθούν οι άνθρωποι με τόσα που γίνονται στον κόσμο;

-Εκείνος που θέλει να βοηθηθή , βοηθιέται και με τιποτένια πράγματα. Π.χ. κουνιέται ένα κανδήλι ή κουνιέται ό ίδιος από έναν σεισμό και συνέρχεται.

Όσοι δεν πιστεύουν, γίνονται χειρότεροι, όταν ακούν ότι θα γίνη πόλεμος ή κάποια καταστροφή. «Δώσ’ του, σου λέει, να γλεντήσουμε, γιατί χάνουμε τη ζωή», οπότε το ρίχνουν τελείως έξω. Άλλοτε ακόμη και οι αδιάφοροι, όταν άκουγαν λ.χ. ότι θα γίνη πόλεμος, συνέρχονταν και άλλαζαν ζωή. Τώρα είναι πολύ λίγοι αυτοί. Παλιά το έθνος μας ζούσε πνευματικά, γι’ αυτό και ο Θεός το ευλογούσε και οι Άγιοι μας βοηθούσαν με θαυμαστό τρόπο, και νικούσαμε τους εχθρούς μας, οι οποίοι πάντοτε ήταν περισσότεροι από εμάς. Σήμερα λέμε πως είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αλλά δυστυχώς συχνά μόνον το όνομα «Ορθόδοξος» έχουμε και όχι ζωή ορθόδοξη.

Ρώτησα έναν Πνευματικό με κοινωνική δράση, με ένα σωρό πνευματικοπαίδια κ.λπ.: «Τι ξέρεις για μια βλάσφημη ταινία;». «Δεν ξέρω τίποτε», μου είπε. Δεν ήξερε τίποτε και είναι σε μεγάλη πόλη. Κοιμίζουν τον κόσμο. Τον αφήνουν έτσι, για να μη στενοχωριέται και να διασκεδάζη. Μην τυχόν πης ότι θα γίνη πόλεμος ή ότι θα γίνη η Δευτέρα Παρουσία και γι’ αυτό πρέπει να ετοιμασθούμε, μην τυχόν στενοχωρηθούν οι άνθρωποι. Σαν μερικές γριές που λένε «μη μιλάς για θάνατο∙ μόνο για χαρές και βαφτίσια να μιλάς», σαν να μην τις περιμένει θάνατος. Έτσι νιώθουν μια ψεύτικη χαρά.

Ενώ, αν σκέφτονταν ότι το τάδε γεροντάκι που έμεινε λίγο πιο κάτω πέθανε χτες, ο άλλος είναι στα τελευταία του και θα πεθάνη, μεθαύριο θα γίνη του τάδε το μνημόσυνο που ήταν και πολύ νεώτερος από αυτές, θα σκέφτονταν τον θάνατο και θα έλεγαν: «Πρέπει να εξομολογηθώ, να ετοιμασθώ πνευματικά, γιατί μπορεί κι εμένα σε λίγο να με καλέση ο Χριστός για την άλλη ζωή». Διαφορετικά, έρχεται ύστερα ο θάνατος και τις παίρνει ανέτοιμες.

Άλλοι πάλι από… «καλωσύνη» λένε: «Στους αιρετικούς μη λέτε ότι είναι στην πλάνη, για να δείξουμε αγάπη». Και έτσι τα ισοπεδώνουν όλα.

Αν ζούσαν αυτοί στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού δεν θα είχαμε ούτε έναν Άγιο. Έλεγαν τότε στους Χριστιανούς: «Ρίξε μόνο λιβάνι στην φωτιά και μην αρνείσαι τον Χριστό». Δεν το δέχονταν. «Κάνε μόνον πως ρίχνεις». Δεν το δέχονταν. «Μη μιλάς για τον Χριστό και πήγαινε ελεύθερος σε άλλο μέρος», και δεν το δέχονταν. Σήμερα βλέπεις έναν νερόβραστο κόσμο.

-Γέροντα, όταν λέει ο Απόστολος Παύλος: «Ο καρπός του Πνεύματός εστίν αγάπη, χαρά», εννοεί ότι η χαρά είναι τεκμήριο σωστής ζωής;

-Ναι, γιατί υπάρχει κοσμική χαρά και θεϊκή χαρά. Όταν κάτι δεν είναι πνευματικό, καθαρό, δεν μπορεί να υπάρχει αληθινή χαρά και ειρήνη στην καρδιά. Η χαρά που αισθάνεται ένας πνευματικός άνθρωπος δεν είναι η κοσμική χαρά που επιζητούν πολλοί σήμερα. Να μην τα μπλέκουμε τα πράγματα.

Οι Άγιοι είχαν τέτοιου είδους χαρά που ζητούμε εμείς; Η Παναγία είχε τέτοια χαρά; Ο Χριστός γελούσε; Ποιος Άγιος πέρασε από αυτήν την ζωή χωρίς πόνο;

Ποιος Άγιος είχε τέτοια χαρά που επιδιώκουν πολλοί Χριστιανοί της εποχής μας, που δεν θέλουν να ακούσουν τίποτε δυσάρεστο για να μην στενοχωρηθούν, για να μην χάσουν την ηρεμία τους; Αν θέλω να μη στενοχωρηθώ για να είμαι χαρούμενος, να μη χαλάσω την ησυχία μου, για να είμαι πράος, τότε είμαι αδιάφορος! Άλλο πραότητα πνευματική και άλλο πραότητα από αδιαφορία.

Λένε μερικοί: «Πρέπει να είμαι χαρούμενος, γιατί είμαι Χριστιανός. Να είμαι ήρεμος, γιατί είμαι Χριστιανός». Αυτοί δεν είναι Χριστιανοί. Το καταλάβατε; Αυτό είναι αδιαφορία, είναι κοσμική χαρά. Όποιος έχει αυτά τα κοσμικά στοιχεία, δεν είναι πνευματικός άνθρωπος. Ο πνευματικός άνθρωπος είναι όλος ένας πόνος.

Πονάει δηλαδή για καταστάσεις, για ανθρώπους, αλλά ανταμείβεται γι’ αυτόν τον πόνο με θεία παρηγοριά. Νιώθει πόνο, αλλά νιώθει μέσα του θεία παρηγοριά, γιατί κάνει ρίψεις με ευλογίες ο Θεός από τον Παράδεισο στην ψυχή και αγάλλεται ο άνθρωπος από την θεϊκή αγάπη. Αυτή είναι η χαρά, η πνευματική χαρά, που δεν εκφράζεται και πλημμυρίζει την καρδιά.

Από το βιβλίο: «Πνευματική αφύπνιση» ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ – ΛΟΓΟΙ Β΄- ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ  «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ» ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ