Ένα άγαλμα της θεάς Αθηνάς – σύμβολο της ελευθερίας της Κρήτης, δίχασε τους Χανιώτες από το 1937 έως το 1970 που έστεκε στους Τάφους των Βενιζέλων. Σήμερα, ό,τι απέμεινε από την καταστροφή του, διάσπαρτο στην περιοχή, σύμβολο μιας κοινωνίας που αδιαφορεί για το παρελθόν, προσπερνά το παρόν και υπονομεύει το μέλλον της.

Το άγαλμα απεικόνιζε την θεά Αθηνά ήταν αφιερωμένο στην επέτειο 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τον τουρκικό ζυγό και ήταν ύψους 17 μ., τοποθετημένο σε κλιμακωτό βάθρο, κατασκευασμένο από κόκκινη μαρμαρόπετρα της Μάνης.

Στην κορυφή του κατέληγε σε σχήμα οβίδας που σκάζει κι η ελευθερία έβγαινε μέσα από τη φωτιά. Η θεά Αθηνά φορούσε αρχαϊκή περικεφαλαία και κρατούσε ασπίδα στο αριστερό χέρι και δόρυ στο δεξί. Το γλυπτό ήταν έργο του Θ.Θωμόπουλου και επιβίωσε (ακόμα και βομβαρδισμών), από το 1937 μέχρι το 1970 που το άγαλμα απομακρύνθηκε. Ήταν στραμμένο προς τα δυτικά της πόλης των Χανίων και η ιδέα πίσω από το τεράστιο μέγεθός του, ήταν για να είναι ορατό από τα πλοία που προσέγγιζαν στο λιμάνι των Χανίων.

 Γύρω στο 1970 η παρουσία του προφανώς κάποιους ενοχλούσε και με πρόσχημα το “χτύπημα από κεραυνό” το γκρέμισαν και τα κομμάτια του υπάρχουν ακόμα στην είσοδο αριστερά του κήπου. Οι αρχιτέκτονες που ανέλαβαν στη δεκαετία του ’60 την ανάπλαση και τον «εξωραϊσμό» του χώρου στο Ακρωτήρι, και για το λόγο αυτό αποφασίστηκε η απομάκρυνσή του.

Συγκεκριμένα και όπως αναφέρεται στο creteisland.gr, το 1967 ο Ε.Ο.Τ. εκτελούσε εργασίες διαμόρφωσης του χώρου στον Προφήτη Ηλία και ζήτησε από το Νομάρχη Χανίων Γ. Μαρκόπουλο την απομάκρυνση του αγάλματος και την αντικατάστασή του με άλλο γλυπτό έργο. Το έγγραφο κοινοποιήθηκε και στο Δήμο, επί δημαρχίας Στεφάνου Λεκανίδη, ο οποίος όμως απάντησε ότι “ανεξαρτήτως της καλλιτεχνικής αξίας του αγάλματος φρονεί ότι δεν είναι σκόπιμον να αποξηλωθεί τούτο”.

Τον Ιανουάριο του 1968 επικρατούσε τρομακτική κακοκαιρία στην περιοχή των Χανίων, που διήρκεσε τρεις μέρες και προκάλεσε φοβερές καταστροφές τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο. Η εφημερίδα “Εθνική Φωνή” κυκλοφορεί με πρωτοδέλιδο μια θλιβερή φωτογραφία ένος Αγάλματος κουτσουρεμένου και μιας ελπίδας νεκρής. Συγκλονίζει τους Χανιώτες η είδηση.

Τα γαλάζια τεράστια μάτια, λοιπόν, δεν αγνάνευαν πια την πόλη, το σηκωμένο στον ουρανό, χέρι, που κάποτε κράταγε περήφανα το διπλό πέλεκυ, κείτονταν στο χώμα. Η Λευτεριά, η τόσο πληγωμένη στους χρόνους εκείνους, είχε λαβωθεί και στην κυριολεξία. Η επεξήγηση της φωτογραφίας της πρώτης σελίδας, ανέφερε:

Εκ πτώσεως κεραυνού χθές την πρωίαν εις Ακρωτήρι:

ΕΠΛΗΓΗ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Το άγαλμα της Ελευθερίας εις το Ακρωτήρι μετά το πλήγμα το οποίον υπέστη εκ του κεραυνού χθές τας πρωινάς ώρας. Φαίνεται καθαρά η αποκοπή της κεφαλής και του δεξιού βραχίονός του.

Μετά αυτό το γεγονός ο ΕΟΤ κατεδάφισε τελικά το Άγαλμα, γεγονός που προκάλεσε τη γενική δυσαρέσκεια των Χανιωτών, τα κομμάτια του έμεναν σε παραπλήσιο χώρο στον Προφήτη Ηλία για χρόνια, πολλά από αυτά χάθηκαν, άγνωστο πώς και κάποιες προσπάθειες αργότερα για φιλοτέχνηση νέου αγάλματος δεν είχαν αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, στις 29 Μαϊου 1970 ο γλύπτης Γιάννης Κανακάκης ζητά από τον Δήμο Χανίων να αναλάβει τη φιλοτέχνηση νέου αγάλματος για να τοποθετηθεί στη θέση του παλαιού. Αλλά ενώ διεξάγονταν οι συνεννοήσεις, ο Ε.Ο.Τ. γνωρίζει στο Δήμο ότι στη θέση του Αγάλματος πρέπει να κατασκευασθεί σημαιοστάσιο και να προκηρυχθεί καλλιτεχνικός διαγωνισμός. Ο διαγωνισμός προκηρύσσεται (3/1/72), αλλά αποβαίνει άκαρπος. Ο Δήμος σύμφωνα με τις προτάσεις του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τροποποιεί τη διακήρυξη και τάσσει νέα προθεσμία, καμμιά όμως από τις δύο συμμετοχές στον διαγωνισμό δεν θεωρείται άξια για βράβευση. Ο Ε.Ο.Τ. είχε δεχθεί να χρηματοδοτήσει με 2.800.000 δρχ. το έργο, ο δε Δήμος να συμμετάσχει συμβολικά με 200.000 δρχ.

Το θέμα περιέπεσε σε αδράνεια.

Το 1984 με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Χανίων δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες για την επανατοποθέτηση Αγάλματος της Ελευθερίας στο χώρο που βρισκόταν το παλιό. Η έρευνα που έγινε απέδειξε ότι δεν ήταν δυνατόν να βρεθούν τα κομμάτια του και να γίνει ανασύνθεση.

‘Ετσι το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την συγκρότηση Ερανικής Επιτροπής, ώστε να εξασφαλισθούν τα απαιτούμενα κεφάλαια για την κατασκευή νέου αγάλματος. Η σύσταση της Ερανικής Επιτροπής εγκρίθηκε τελικά από το Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η σχετική απόφαση δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.Το θέμα όμως και πάλι παρέμεινε στάσιμο.

Κάπως έτσι παραμένει μέχρι και σήμερα, με κομμάτια μαρμάρου να είναι πεταμένα στον χώρο και τις όποιες προσπάθειες για αποκατάστασή του να έχουν πέσει στο κενό.

Πηγή: