Για σχεδόν δύο αιώνες, οι περούκες -φενάκη στα ελληνικά- ήταν κάτι το επιβεβλημένο για την υψηλή κοινωνία και όχι μόνο. Όμως δεν θα ήταν ποτέ τόσο δημοφιλείς, αν δεν υπήρχε ένα αφροδίσιο νόσημα, δυο βασιλιάδες και οι κακές συνθήκες υγιεινής των μαλλιών.

Η ιστορία της ξεκινάει, όπως και για πολλά άλλα, με τη σύφιλη. Μέχρι το 1580, η σύφιλη είναι η χειρότερη επιδημία που χτύπησε την Ευρώπη μετά την πανούκλα. Σύμφωνα με τον William Clowes, ένα «άπειρο πλήθος» ασθενών από σύφιλη κατέκλυζαν τα νοσοκομεία του Λονδίνου. Χωρίς αντιβιοτικά, τα θύματα υπέφεραν από τη χειρότερη μορφή της νόσου: ανοιχτές πληγές, δυσάρεστα εξανθήματα, τύφλωση, άνοια και αποσπασματική απώλεια μαλλιών. Η φαλάκρα σάρωνε τη χώρα.

Εκείνη την εποχή, η απώλεια μαλλιών ήταν κάτι που μπορούσε να προκαλέσει δημόσια αμηχανία. Τα μακριά μαλλιά ήταν κάτι το μοντέρνο και κάποιος φαλακρός αποκτούσε άσχημη φήμη.

Η νέα “τρέλα”

Και έτσι, η επιδημία της σύφιλης πυροδότησε ένα κύμα προς την κατασκευή περουκών. Τα θύματα έκρυβαν έτσι τη φαλάκρα τους, καθώς και τις πληγές που μάτωναν με περούκες που φτιάχνονταν από τρίχες αλόγων, από κατσίκες ή από ανθρώπινη τρίχα. Επίσης ραντίζονταν με άρωμα λεβάντας ή πορτοκαλιού, για να κρύψουν τυχόν άσχημες μυρωδιές. Αν και οι περούκες ήταν κάτι το κοινό δεν ήταν κομψές. Ήταν απλά μια επαίσχυντη αναγκαιότητα. Αυτό άλλαξε το 1655, όταν ο βασιλιάς της Γαλλίας, άρχισε να χάνει τα μαλλιά του.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ’ ήταν μόλις 17 ετών όταν ξεκίνησαν τα μαλλιά του να αραιώνουν. Ανησυχώντας ότι η φαλάκρα θα βλάψει τη φήμη του, ο Λουδοβίκος προσέλαβε 48 κατασκευαστές περούκας για να σώσει την εικόνα του. Πέντε χρόνια αργότερα, ο βασιλιάς της Αγγλίας ξάδελφος του Λουδοβίκου, Κάρολος Β’, έκανε το ίδιο πράγμα, όταν άρχισαν τα μαλλιά του να γκριζάρουν (και οι δύο άνδρες μάλλον είχαν σύφιλη). Οι αυλικοί και οι άλλοι ευγενείς αντέγραψαν αμέσως τους δύο βασιλιάδες και η περούκα έγινε η νέα μεγάλη μανία της Ευρώπης.

Το κόστος της περούκας αυξήθηκε και έγιναν σύμβολο πλούτου. Μια περούκα για κάθε μέρα κόστιζε περίπου 25 σελίνια -τα λεφτά που έπαιρνε σε μια εβδομάδα ένας κοινός Λονδρέζος. Οι μεγάλες, περίτεχνες περούκες κόστιζαν 800 σελίνια.

Οι περούκες παρέμειναν δημοφιλείς επειδή ήταν πρακτικές. Εκείνη την εποχή, οι ψείρες του κεφαλιού ήταν παντού και το καθάρισμα τους επίπονο και χρονοβόρο. Οι περούκες, ωστόσο, σταμάτησαν το πρόβλημα. Οι ψείρες σταμάτησαν να λυμαίνονται τα μαλλιά των ανθρώπων -οι οποίοι έπρεπε να τα ξυρίσουν για να χωράνε οι περούκες- και οι ψείρες κατασκήνωναν πλέον στις περούκες. Ο καθαρισμός μιας περούκας ήταν πολύ πιο εύκολος από ό,τι ο καθαρισμός του κεφαλιού.

Το τέλος

Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, η τάση είχε πεθάνει. Οι Γάλλοι εκτόπισαν την περούκα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και οι Βρετανοί σταμάτησαν να τις φορούν όταν ο William Pitt επέβαλλε φόρο σε μια σκόνη για μαλλιά το 1795. Σύντομα, η φυσική τρίχα έγινε η νέα μόδα.