Τη θέση ότι τα ιδρύματα ως θεσμοί είναι εγγενώς βίαια, καθώς οι πρακτικές εγκλεισμού με την αντίστοιχη αφαίρεση οποιασδήποτε μορφής αυτοσυνηγορίας είναι βίαιες ενέργειες και αναγκαστικά προκαλούν περαιτέρω βία, διατύπωσε η καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ Γιώτα Καραγιάννη, μιλώντας στο συνέδριο με τίτλο «Οι Ζωές των Αναπήρων Μετράνε: εξετάζοντας κριτικά τον μισαναπηρισμό και την εξιδανικευμένη κανονικότητα», που διοργάνωσε το Τμήμα του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών στην Εκπαίδευση του ΑΠΘ, το Πανεπιστήμιο του Sheffield και το iHuman.

Καμπανάκι από ΑΠΘ: Κινδυνεύουν τα πλατανοδάση της Ελλάδας

«Ο εξευτελισμός, η παραμέληση, η προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η σωματική και σεξουαλική κακοποίηση είναι πρακτικές που χαρακτηρίζουν τη θεσμική βία στα ιδρύματα αναπήρων», είπε η κ. Καραγιάννη, σημειώνοντας ότι στην ελληνική βιβλιογραφία, η βία που παρατηρείται στα ιδρύματα, με οποιαδήποτε από τις παραπάνω μορφές, δεν έχει συζητηθεί διεξοδικά και θεωρείται μάλλον κατάλοιπο παλαιότερων κοινωνικών στάσεων απέναντι στην αναπηρία. «Τα τελευταία χρόνια στον πολιτικό λόγο αποσιωπήθηκε το ζήτημα της θεσμικής βίας και αντικαταστάθηκε με την απλοϊκή επιχειρηματολογία της κακοδιαχείρισης των ιδρυμάτων», παρατήρησε.

Οι θεσμοί των ασύλων και των ιδρυμάτων που επινοήθηκαν στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα για τη διαχείριση των περιθωριακών στρωμάτων «αντικαταστάθηκαν»  με ιδρύματα ειδικής μέριμνας, καθώς η ιατρική επιστήμη εισχώρησε στη διαχείριση των κοινωνικών φαινομένων. Τα ανάπηρα άτομα, όπως ανέφερε η καθηγήτρια, άρχισαν να διαχωρίζονται στη βάση της βλάβης και της επικινδυνότητας και να ιδρυματοποιούνται σε χώρους που δεν έχασαν ποτέ την άσυλική τους μορφή, ενώ ο πληθυσμός αυτών των ιδρυμάτων αυξήθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.

Η κ. Καραγιάννη επισήμανε την ανάγκη να χαρτογραφηθεί η μεταλλασσόμενη προσέγγιση για την αναπηρία και να δημιουργηθεί ένα συλλογικό σώμα που μπορεί να πυροδοτήσει ζωηρούς δημόσιους διαλόγους γύρω από τους καλύτερους τρόπους προώθησης της κοινωνικής θεώρησης της αναπηρίας.

Για την ενταξιακή εκπαίδευση από την οπτική των Σπουδών για την Αναπηρία μίλησε η καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ Αναστασία Βλάχου, σημειώνοντας πως πρόκειται για ένα θεμελιώδες ανθρώπινο και κοινωνικό δικαίωμα και μια διαδικασία συστημικής μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση που στοχεύει στην εξάλειψη των εμποδίων, επιτρέποντας σε όλους τους μαθητές να βιώνουν μαθησιακές εμπειρίες και να συμμετέχουν σε μαθησιακά περιβάλλοντα μαζί με τους συνομηλίκους τους.

Στο Συνέδριο που θα συνεχιστεί αύριο και την Κυριακή, συμμετέχουν με εισηγήσεις ακαδημαϊκοί και ερευνητές από τα πανεπιστήμια Sheffield, Exeter, Sydney, Κύπρου, ΕΚΠΑ, ΔΠΘ και ΑΠΘ, αλλά και ακτιβιστές, με στόχο να αναδείξουν θέματα θεωρητικοποίησης της αναπηρίας στη βάση υλιστικών και μεταδομιστικών προσεγγίσεων -αποστασιοποιημένα από τις βιολογικές, ιατρικές, κανονιστικές θεωρίες της εξιδανικευμένης κανονικότητας- και να προτείνουν εκπαιδευτικές και κοινωνικές πολιτικές σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.