Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, στη Θερμή της Λέσβου ζούσε ο Αρίφ Αγάς, που είχε τσιφλίκι του το μεγαλύτερο μέρος του ελαιώνα της κωμόπολης.

Ο Αρίφ Αγάς, με μάρμαρα που άρπαξε από τα ερείπια παλιού κτίσματος σε μια πλαγιά του βουνού των Καρυών, έκτισε στη Θερμή ένα αρχοντικό. Σε αυτό εγκαταστάθηκε ο ίδιος και η οικογένειά του, αλλά το εγκατέλειψαν γρήγορα και εσπευσμένα, για να μείνουν τελικά σε ένα άλλο αρχοντικό κοντά στην παραλία.

Σε μερικούς Έλληνες κατοίκους της περιοχής, με τους οποίους είχε φιλικές σχέσεις, ο Αρίφ Αγάς εκμυστηρεύτηκε ότι εγκατέλειψε το αρχοντικό του, επειδή τις νύχτες εμφανιζόταν στις απέραντες σάλες του το φάντασμα ενός «Γραικοπαπά», που θυμιάτιζε και σε λίγο εξαφανιζόταν.

Φόβο και τρόμο προκαλούσε η εμφάνιση του μυστηριώδους παπά στα μέλη της οικογένειάς του κι αυτό τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει το νεόδμητο οίκημα όπως όπως. Οι φίλοι του αρχικά πίστεψαν πως κάποιος Ρωμιός μεταμφιεζόταν σε παπά, για να τρομοκρατήσει τον Τούρκο Αγά και τους οικείους του.

Τα χρόνια πέρασαν, ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή και με την ανταλλαγή των πληθυσμών, ο Αρίφ Αγάς έφυγε για τα πάτρια εδάφη του. Έτσι, στο έρημο αρχοντικό εγκαταστάθηκαν περίπου 7-10 οικογένειες Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία.

Γρήγορα οι καινούριοι ένοικοι του σπιτιού είδαν στις σάλες και στους διαδρόμους του αρχοντικού να εμφανίζεται τις νύχτες και να θυμιατίζει το φάντασμα ενός πανύψηλου παπά. Φυσικά τρομοκρατήθηκαν και η μία μετά την άλλη οι οικογένειες που έμεναν εκεί, άρχισαν να εγκαταλείπουν το στοιχειωμένο αρχοντικό του Αρίφ Αγά.

Πίστευαν πως οι σωματοφύλακες του Αγά θα είχαν σκοτώσει μέσα στο οίκημα κάποιον χριστιανό ιερωμένο και θα τον είχαν «θάψει άψαλτο στο υπόγειό του». Επομένως, έμεινε και πάλι ακατοίκητο και έρημο, για να καταρρεύσει το 1928.

Από τον σωρό των ερειπίων του, ένας κάτοικος της Θερμής, ο Ν. Σιάχος, πήρε μερικά μάρμαρα και τα χρησιμοποίησε για ακρογωνιαίους λίθους στο σπίτι που έκτισε. Ξαφνικά, ένα βράδυ η γυναίκα του είδε έναν παπά να θυμιατίζει τα δωμάτια και έβαλε τις φωνές. Ο παπάς χάθηκε από μπροστά της. Τα φάντασμα φάνηκε κι άλλες φορές. Απηυδισμένη η γυναίκα του Σιάχου, κάποιο βράδυ που ξαναφάνηκε ο πανύψηλος ιερωμένος, βρήκε το θάρρος και του απηύθυνε τον λόγο: «Δε μας αφήνεις πλέον ήσυχους; Τι σου κάναμε;» Καθώς το φάντασμα άρχισε να σβήνει από μπροστά της, ακούστηκε η φωνή του να λέει: «Θυμιατίζουμε τα μάρμαρά μας».

Με τη σειρά του κι αυτό το σπίτι εγκαταλείφθηκε από τους πολύπαθους ενοίκους του, μη βαστώντας να υπομένουν άλλο τα αλλόκοσμα, που συνέβαιναν εκεί.

Αυτά ήταν όλα γνωστά στους κατοίκους της Θερμής. Συγχρόνως, για μια τοποθεσία του βουνού των Καρυών και πιο συγκεκριμένα για έναν ελαιώνα, ιδιοκτησίας κάποιου Άγγελου Ράλλη, που άγνωστο γιατί ονομαζόταν «Καλόγηρος» και είχε χαλάσματα παλαιότατου κτίσματος, οι γηραιότεροι ντόπιοι μιλούσαν με τρόμο. Ισχυρίζονταν πως σε εκείνον τον στοιχειωμένο τόπο, ακούγονταν συχνά καμπάνες, υπερκόσμιες ψαλμωδίες και έκαναν την εμφάνισή τους άυλοι καλόγεροι.

Από το 1959, μια θεοσεβής και καλλιεργημένη γυναίκα, η Βασιλική, σύζυγος Άγγελου Ράλλη από τη Θερμή, άρχισε να βλέπει στον ύπνο της παράξενα οράματα. Συγκεκριμένα, έβλεπε έναν πανύψηλο παπά, που της έλεγε ότι ονομαζόταν «Ραφαήλ» και πως είχε μαρτυρήσει το 1463 στις Καρυές, όταν οι Τούρκοι επιτέθηκαν σε ένα Μοναστήρι στον λόφο πάνω από τη Θερμή, βασάνισαν φρικτά και σκότωσαν πολλούς μοναχούς, αλλά και κατοίκους που είχαν καταφύγει στη Μονή.

Η Βασιλική Ράλλη, από τα αλλεπάλληλα και αληθοφανέστατα οράματα, καθώς επίσης και από τη διαβεβαίωση της μητέρας της ότι ο αδερφός του πατέρα της, πριν πεθάνει, είχε τάξει να χτίσει μια εκκλησία στα χαλάσματα των Καρυών, έπεισε τον άντρα της να χτίσουν εκείνοι την εκκλησία. Κατά την εκσκαφή των θεμελίων, εντελώς συμπτωματικά, αποκαλύφθηκε ένας τάφος και μέσα σ’ αυτόν, ένας ανθρώπινος σκελετός που ήταν άθικτος.

Από τη στιγμή που αποκαλύφθηκε ο σκελετός, πλήθυναν και οι πιστοί που έβλεπαν παρόμοια οράματα στον ύπνο τους, αλλά και στον ξύπνιο τους. Διατείνονταν ότι οραματίζονταν έναν παπά, που τους έλεγε ότι εκείνος ήταν ο Ηγούμενος του Μοναστηριού στις Καρυές, ονομαζόταν Ραφαήλ και πως ο σκελετός τού ανήκε.

Άλλοι έβλεπαν κι έναν δεύτερο παπά, μετρίου αναστήματος, που ονομαζόταν Νικόλαος και ήταν διάκος στο Μοναστήρι. Από τότε, πότε οι δύο παπάδες και πότε η ίδια η Παναγία, άρχισαν να αποκαλύπτουν τμηματικά στους κατοίκους της Θερμής μια τραγική ιστορία.

Η τραγική αυτή ιστορία ξεκινούσε λίγο πριν την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και τερματιζόταν την Τρίτη της Λαμπρής 9 Απριλίου 1463. Έτσι, κατόπιν κάποιας τοπικής ανταρσίας το 1463, οι Τούρκοι εισέβαλαν στο Μοναστήρι των Καρυών, αποκεφάλισαν ύστερα από απάνθρωπα βασανιστήρια τον Ηγούμενο Ραφαήλ, θανάτωσαν τον δάσκαλο Θεόδωρο και τον προεστό Βασίλειο.

Επίσης, έκαψαν ζωντανή τη 12χρονη κόρη του προεστού, την Ειρήνη και η μητέρα της, Μαρία, πέθανε από συγκοπή, όταν, ανήμπορη, παρακολουθούσε τον ζωώδη βασανισμό του σπλάχνου της. Επιπλέον, πέθαναν από συγκοπή ο διάκος Νικόλαος και ένας ακόμη μοναχός, που τον έλεγαν Ρουβήμ.

Από το 1959 κι έπειτα, έγιναν πολλά θαύματα. Ασθενείς γιατρεύτηκαν, αφού προσκύνησαν τα αποκαλυφθέντα λείψανα. Επρόκειτο περί προσώπων, η ίαση των οποίων δε χωρούσε καμία αμφισβήτηση. Στα οράματα που είχαν δεκάδες άντρες, γυναίκες, ακόμα και μικρά παιδιά, έβλεπαν ότι στο Μοναστήρι των Καρυών, πριν από τον Ηγούμενο Ραφαήλ, τον διάκο Νικόλαο και τον υπέργηρο μοναχό Ρουβήμ, έζησαν και άλλοι μοναχοί που «πέθαναν ησύχως». Αποκαλύφθηκε ακόμα ότι προηγουμένως το Μοναστήρι ήταν γυναικεία Μονή, με Ηγουμένη κάποια Ολυμπία.

Από τον Σεπτέμβριο του 1961, ο Άγιος Ραφαήλ εμφανιζόταν τακτικά στην Αικατερίνη Λύτρα, από το χωριό Πάμφιλα Θερμής και της υπαγόρευε διάφορες εντολές, που ήταν κυρίως κηρύγματα προς τους άθεους να επανέλθουν στον δρόμο του Θεού.

Η Λύτρα ήταν προηγουμένως μια ευκατάστατη και κοσμική κυρία, που απλώς πίστευε, όπως οι περισσότεροι χριστιανοί, στον Θεό. Όμως, ανήμερα του Αγίου Κωνσταντίνου, η γυναίκα έμεινε επί τρεις ημέρες άφωνη και επανέκτησε τη φωνή της κατά τη διάρκεια λειτουργίας στους τάφους των Αγίων και Μαρτύρων, που ανακαλύφθηκαν στις Καρυές της Θερμής, στη Λέσβο.

Η Λύτρα, αν και είχε πάει μόνο μέχρι τη Β’ Δημοτικού, καθ’ υπαγόρευσιν του Αγίου Ραφαήλ, έγραψε, ανάμεσα σε πολλά άλλα, τα εξής: «Η Παναγία θα βρεθεί!». Επρόκειτο για μια εικόνα της Θεομήτορος, που και άλλοι οραματίζονταν ότι βρισκόταν στην περιοχή της εκκλησίας του Μοναστηριού, που αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφές και που προσεύχονταν όλοι για να αναβρεθεί. Τελικά, οι εικόνες βρέθηκαν στα ερείπια από μια γριά γυναίκα.

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος επιβεβαίωνε κατηγορηματικά τα συνταρακτικά γεγονότα, που αφηγούνταν οι κάτοικοι της Θερμής, σε σχέση με την αποκάλυψη των λειψάνων των Αγίων Οσιομαρτύρων Ραφαήλ και Νικολάου.

Μάλιστα, ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης, Αθηναγόρας, απαντώντας σε σχετικό έγγραφο που είχε αποσταλεί από τον Μητροπολίτη Μυτιλήνης, ενημερώνοντάς τον για τα όσα συγκλονιστικά λάμβαναν χώρα στη Θερμή, συνεχάρη τους κατοίκους για την ακλόνητη πίστη τους και για την ευλογία που τους δόθηκε από τον Θεό.

Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», στις 16/06/1962…