Ένα φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών στη χώρα, δηλαδή την αύξηση των τοκετών με καισαρική, ελπίζει να αντιμετωπίσει το υπουργείο Υγείας με τη δημιουργία Κέντρων Φυσικού Τοκετού σε δημόσια ή ιδιωτικά νοσοκομεία και μαιευτήρια.

Το υψηλό ποσοστό των καισαρικών, που βάσει μελετών κυμαίνεται στο 60% – ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με το αντίστοιχο σε χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης – κινητοποίησε την επιστημονική κοινότητα αλλά και το υπουργείο, οδηγώντας στη θεσμοθέτηση των Κέντρων Φυσικού Τοκετού.

Σύμφωνα με τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, στα Κέντρα Φυσικού Τοκετού θα παρέχονται ολοκληρωμένες υπηρεσίες προγεννητικής και περιγεννητικής φροντίδας σε υγιείς εγκύους, κατηγορίας χαμηλού και πιθανού κινδύνου, επιτόκους, λεχώνες, καθώς και σε νεογνά, από εξειδικευμένες μαίες. Οι μαιευτήρες – γυναικολόγοι θα παραμείνουν… πρωταγωνιστές των τοκετών, καθώς θα είναι εκείνοι που θα αξιολογούν με τη μαιευτική ομάδα τις γυναίκες που θα μπορούν να εισαχθούν σε Κέντρο Φυσικού Τοκετού.

Τα Κέντρα Φυσικού Τοκετού θα λειτουργούν σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά διαθέτουν Μαιευτικό – Γυναικολογικό Τμήμα ή Τμήμα Μαιευτικών Επεμβάσεων, αντίστοιχα.

Η υπουργική απόφαση προβλέπει, ακόμη τη δημιουργία Ανεξάρτητων Κέντρων Φυσικού Τοκετού, από ιδιωτικούς φορείς, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων ορίζεται ότι θα εποπτεύονται από την κατά τόπον αρμόδια Περιφέρεια και θα διασυνδέονται με τα δημόσια νοσοκομεία ή ιδιωτικές κλινικές.

Τα κριτήρια επιλογής των επίτοκων

Οι γυναίκες γίνονται δεκτές για εισαγωγή σε Κέντρο Φυσικού Τοκετού κατόπιν σχετικής αιτήσεώς τους και αξιολόγησης της φυσικής και σωματικής τους κατάστασης από μαιευτική ομάδα και από μαιευτήρα-γυναικολόγο. Αναλόγως των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες κινδύνου: χαμηλό, πιθανό και υψηλό.

Οι γυναίκες που εισάγονται σε Κέντρο Φυσικού Τοκετού ενημερώνονται εγγράφως για την πιθανότητα παραπομπής ή μεταφοράς τους σε νοσοκομείο, στις περιπτώσεις που αυτό κριθεί απαραίτητο και αναγκαίο, καθώς και για τη μη παροχή επισκληριδίου ή άλλου είδους αναισθησίας.

Στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου εμπίπτουν οι έγκυες όπου το Κέντρο Φυσικού Τοκετού ενδείκνυνται και αποτελεί ασφαλή επιλογή για τη φροντίδα τους.

Ως υψηλού πιθανού κινδύνου αξιολογούνται οι έγκυες όπου κρίνεται απαραίτητη, πριν από την εισαγωγή τους σε Κέντρο Φυσικού Τοκετού, η αξιολόγησή τους.

Στην κατηγορία υψηλού κινδύνου εμπίπτουν οι έγκυες όπου, για λόγους υγείας, αντενδείκνυται η εισαγωγή ή παραμονή στο Κέντρο Φυσικού Τοκετού και ο τοκετός θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός αίθουσας τοκετών οργανωμένου νοσοκομείου ή κλινικής.

Στα Κέντρα Φυσικού Τοκετού μπορούν καταρχήν να εισαχθούν υγιείς έγκυες χαμηλού και πιθανού κινδύνου. Οι ενδείξεις αυτές θα πρέπει να υφίστανται τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, όσο και κατά τη λοχεία. Εάν η κατηγορία κινδύνου της εγκύου/ επιτόκου/λεχωίδας ή του νεογνού μεταβληθεί σε οποιαδήποτε στιγμή, θα πρέπει να ακολουθήσει καταγραφή του συμβάντος και να ενεργοποιηθεί το πρωτόκολλο μεταφοράς.

Οι υπηρεσίες 

Τα Κέντρα οργανώνονται και λειτουργούν με βάση το «Μαιοκεντρικό Μοντέλο Φροντίδας». Ο Μαιευτής ή η Μαία αποτελεί τον κύριο επαγγελματία υγείας, που έχει την ευθύνη, με βάση τις σύγχρονες γνώσεις και διεθνείς προδιαγραφές επί των ζητημάτων φυσικού (μη παρεμβατικού) τοκετού, για τον προγραμματισμό της εισαγωγής, την οργάνωση και την παροχή προς την έγκυο προγεννητικής ενημέρωσης, φροντίδας και παρακολούθησης, από την πρώτη επίσκεψή της στο Κέντρο έως τον τοκετό, αλλά και τη μεταγεννητική παρακολούθηση αυτής και του νεογνού.

Στα Κέντρα εφαρμόζονται αποκλειστικά πρακτικές που προσήκουν στον ανεπίπλεκτο τοκετό, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών της επισιοτομής και συρραφής περινέου, ενώ δεν παρέχεται επισκληρίδιος ή άλλου είδους αναισθησία στις επιτόκους.

Ο αριθμός των γυναικών σε ενεργό τοκετό που γίνονται δεκτές σε δωμάτια τοκετών, σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή, δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των δωματίων τοκετού στο Κέντρο.

Στα Δημόσια και Ιδιωτικά Κέντρα είναι διαθέσιμες όλες οι ιατρικές ειδικότητες, που προβλέπονται στο νοσοκομείο ή στην Ιδιωτική Κλινική, εάν χρειασθεί η παροχή ιατρικής συνδρομής στη μητέρα ή/και το νεογνό, σε περιπτώσεις επιπλοκών κατά την κύηση ή τον τοκετό.

Στα Ανεξάρτητα Κέντρα, σε περιπτώσεις που κριθεί αυτό αναγκαίο ή κατόπιν επιθυμίας της γυναίκας, πραγματοποιείται άμεσα μεταφορά σε διασυνδεδεμένη, με το Κέντρο, υγειονομική μονάδα, για τη διενέργεια όλων των απαιτούμενων εξετάσεων, θεραπειών και εν γένει ιατρικών πράξεων.

Μετά την έξοδο από το Κέντρο, η μεταγεννητική φροντίδα της λεχωίδας και του νεογνού μπορεί να συνδυάζεται και με το πρόγραμμα «Μαία κατ’ Οίκον».