Το πείραμα με την ονομασία «Σύμπαν 25» αποτελεί ένα από τα τρομακτικότερα πειράματα στην ιστορία της επιστήμης, το οποίο, μέσα από τη συμπεριφορά μιας αποικίας ποντικιών, αποτελεί μια απόπειρα για να εξηγήσουν οι επιστήμονες τις ανθρώπινες κοινωνίες.

Το ημερολόγιο έγραφε 9 Ιουλίου 1968 όταν τέσσερα λευκά ποντικάκια τοποθετήθηκαν σε ένα παράξενο κουτί στο Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Μέριλαντ, ένα κουτί που έμοιαζε περισσότερο με δωμάτιο και ονομάστηκε «Σύμπαν 25».

Ο δρ. Τζον Κάλχουν είχε σκοπό να προχωρήσει σε ένα πείραμα που θα αποδείκνυε τι θα μπορούσε να συμβεί σε έναν υπερπληθυσμένο κόσμο.

Ο Αμερικάνος επιστήμονας δημιούργησε το λεγόμενο «Παράδεισο των ποντικιών». Σε αυτό το δωμάτιο τα τρωκτικά είχαν άφθονο νερό, άφθονο φαγητό και ο χώρος ήταν μεγάλος για να ζήσουν. Τα τέσσερα αρχικά ποντίκια, μετά από αναπαραγωγή έγιναν οκτώ και στη συνέχεια ο πληθυσμός τους άρχισε να αυξάνεται ραγδαία. Ωστόσο, μετά από 315 ημέρες, παρατηρήθηκε μείωση.

Ο αριθμός στο δωμάτιο των ποντικιών, είχε φτάσει τα «600» και τότε ξεκίνησε να παρατηρείται μία ιεραρχία, ενώ εμφανίστηκαν και οι λεγόμενοι «άθλιοι». Τα μεγαλύτερα ποντίκια ξεκίνησαν να επιτίθονται σε αυτή την ομάδα, με αποτέλεσμα πολλά αρσενικά να αρχίσουν να καταρρέουν ψυχολογικά.

Αυτό είχε ως επακόλουθο να μην προστατεύουν τα θηλυκά ποντίκια και αυτά με τη σειρά τους να γίνονται επιθετικά στα μικρά τους. Στην «αλυσίδα» αυτή υπήρξε και συνέχεια, με τα θηλυκά να γίνονται όλα και πιο επιθετικά και να υπάρχει έλλειψη διάθεσης αναπαραγωγής.

Τότε, εμφανίστηκε μια νέα κατηγορία αρσενικών τρωκτικών, τα λεγόμενα «όμορφα ποντίκια». Αυτά αρνούνταν να ζευγαρώσουν με τα θηλυκά ή να «πολεμήσουν» για τον χώρο τους. Το μόνο που τα απασχολούσε ήταν το φαγητό και ο ύπνος.

Σε κάποια φάση τα «όμορφα αρσενικά» και τα «απομονωμένα θηλυκά» αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού.

Όσο πέρναγε ο καιρός, η θνησιμότητα των νεαρών έφτασε στο 100% και η αναπαραγωγή στο μηδέν. Ανάμεσα στα ποντίκια υπό εξαφάνιση, αυξήθηκε ο κανιβαλισμός, παρά το γεγονός ότι υπήρχε άφθονο φαγητό.

Την 1.780η ημέρα του πειράματος, πέθανε και το τελευταίο ποντίκι του «Σύμπαντος 25». Ο Τζον Κάλχουν επανέλαβε το ίδιο πείραμα άλλες 25 φορές και κάθε φορά το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο.

Το επιστημονικό έργο του Κάλχουν χρησιμοποιήθηκε ως μοντέλο ερμηνείας της κοινωνικής κατάρρευσης και η έρευνά του λειτουργεί ως άξονας μελέτης της αστικής κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας.