Εμπόδια βρίσκουν πλέον οι γιατροί που επιθυμούν να συνταγογραφούν ξεφεύγοντας από τις επιστημονικές κατευθυντήριες, αφού με την ψηφιοποίηση των διαγνωστικών εξετάσεων θα «κλειδώνουν» τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, έχοντας πλέον νόημα. Πιο συγκεκριμένα, το Ψηφιακό Αποθετήριο των εξετάσεων είναι ένα μέτρο που εφαρμόζει η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, στα πλαίσια των διαρθρωτικών μέτρων που προωθεί για τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης.

Μέχρι σήμερα, ενώ υπάρχουν θεραπευτικά πρωτόκολλα για αρκετές ασθένειες, στην πράξη δεν εφαρμόζονταν. Ο θεράπων ιατρός για να συνταγογραφήσει ένα φάρμακο, μπορούσε να συμπληρώνει ο ίδιος τις τιμές των εξετάσεων (για παράδειγμα της χοληστερίνης) και ήταν στην ευχέρειά του να βάλει μια τιμή που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αλλά που «βόλευε» για τη συνταγογράφηση που ήθελε.

Πλέον, μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας όλα τα εργαστήρια υποχρεώνονται να ανεβάζουν τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων – στο πρότυπο των μοριακών και rapid τεστ κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Έτσι, οι τιμές που θα έβαζε ο γιατρός ενημερώνονται αυτόματα, λειτουργώντας ως «κόφτης», αφού ο ίδιος κατευθύνεται στη συνταγογράφηση βάσει των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, όπου αυτά υπάρχουν. Πρόκειται για ένα μέτρο που εφόσον εφαρμοστεί σωστά, θα «σβήσει» φαινόμενα υπερσυνταγογράφησης ή κατευθυνόμενης συνταγογράφησης και ως συνέπεια θα μειωθεί η δαπάνη.

Οι ελλείψεις, ωστόσο, στα δημόσια εργαστήρια έρχονται να μειώσουν το θετικό αποτύπωμα.

Ο γενικός γιατρός και γραμματέας στην εταιρεία Ελληνική Ακαδημία Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής & ΠΦΥ, Ευάγγελος Φραγκούλης, δημοσίευσε μια φωτογραφία από το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Εκεί του εμφανίστηκε μήνυμα ότι οι τιμές του ασθενούς (για χοληστερίνη και τριγλυκερίδια εν προκειμένω) αντλούνται αυτόματα από το Ψηφιακό Αποθετήριο εξετάσων. «Επιτέλους το θεραπευτικό πρωτόκολλο αρχίζει να αποκτά αξία και δεν αποτελεί μια απλή χρονοκαθυστερήση για τον γιατρό. Το τόσο απλό, τα αποτελέσματα εξετάσεων να ενημερώνονται αυτόματα από τα εργαστήρια και όχι να δηλώνει ο γιατρός ότι τιμή θέλει ή του έρθει, τέθηκε σε εφαρμογή. Το ζητούσαμε πάνω από μια δεκαετία και μας φαίνονταν αδιανόητες οι δικαιολογίες πως τα διάφορα εργαστήρια έχουν διαφορετικές κωδικοποιήσεις για τις εξετάσεις», έγραψε στην ανάρτησή του.

Σε αυτή απάντησε ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, γράφοντας: «Αυτή είναι μια μεταρρύθμιση για την οποία μιλάγαμε από την προηγούμενή μου θητεία. Την κάναμε πράξη στους πρώτους έξι μήνες της νέας μου θητείας λύνοντας το βασικότερο πρόβλημα της υπερ-συνταγογράφησης».

Στάση αναμονής από τα εργαστήρια

Τη λειτουργία του Ψηφιακού Αποθετηρίου στην πράξη αναμένουν να δουν οι εργαστηριακοί γιατροί, που επίσης ζητούσαν και ήθελαν την ψηφιοποίηση των διαγνωστικών εξετάσεων. Ωστόσο, όπως αναφέρουν εκπρόσωποί τους στο ygeiamou.gr, επεδίωκαν την ιστορικότητα των εξετάσεων, ενώ τώρα καλούνται να ανεβάζουν τις εξετάσεις σε pdf στην πλατφόρμα. Βέβαια, παραδέχονται ότι η νέα μεταρρύθμιση βοηθά στην πιστοποίηση μιας ασθένειας και κατά πόσο οι τιμές των εξετάσεων είναι φυσιολογικές ή όχι. Ένα ακόμη ζήτημα είναι ποιος θα ανεβάζει τον μεγάλο όγκο εξετάσεων, δεδομένου ότι τα διαγνωστικά εργαστήρια και τα πολυϊατρεία υποστηρίζουν πως υπάρχουν ελλείψεις.

Εκτός από το γεγονός ότι το Αποθετήριο βάζει «φρένο» σε φαινόμενα αυθαιρεσίας από την πλευρά των γιατρών, αναμένεται να μειώσει τις δαπάνες. Και αυτό καθώς με «κλειδωμένα» πρωτόκολλα δεν θα καταγράφονται φαινόμενα υπερσυνταγογράφησης, δεν θα ξεφεύγει η δαπάνη και κατά συνέπεια ούτε το clawback (αυτόματες επιστροφές).

Για το  «βαρίδι» του clawback σε ό,τι αφορά στα εργαστήρια είναι σε εξέλιξη ο σχεδιασμός και άλλων μέτρων από το Υπουργείο Υγείας. Πιο αναλυτικά, το ατομικό clawback έχει θεσμοθετηθεί και βρίσκεται σε διαδικασία εφαρμογής για το τρέχον έτος. Ο προϋπολογισμός χωρίζεται ανά Νομό και υποκατηγορίες (βιοπαθολογικά, ακτινολογικά, κτλ) και σε κάθε υποκατηγορία ορίζεται ένας μηνιαίος μέσος όρους κόστους ή αριθμού εξετάσεων ανά ΑΜΚΑ ασθενούς, σύμφωνα με τα στοιχεία του προηγούμενου έτους. Εάν κάποιος συμμετέχει σε υπερσυνταγογραφική συμπεριφορά και χρεώνει το σύστημα, είναι και αυτός που θα πληρώνει την υπέρβαση. Επομένως, το clawback θα το πληρώνουν όσοι υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό.

Επιπλέον, υπάρχει η πρόθεση για υποχρεωτικότητα συγκεκριμένων εξετάσεων σε δημόσιες δομές, όπως για παράδειγμα κάποιες βιταμίνες που δεν έχουν επείγοντα χαρακτήρα ώστε να διενεργηθούν άμεσα. Για παράδειγμα, η δαπάνη για εξετάσεις της βιταμίνης D3 και της βιταμίνης B12 είναι πολύ υψηλή. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022, οι δύο εν λόγω εξετάσεις αντιπροσώπευαν το 12,5% του συνολικού προϋπολογισμού διαγνωστικών εξετάσεων του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ).