Τελευταία μάθαμε πως η νέα τηλεόρασή μας μπορεί να μας κατασκοπεύει.

Ή απλά κάνει ό,τι και η υπόλοιπη τεχνολογία στη ζωή μας, όπως οφείλουμε να παραδεχτούμε: όποιος ζει στον 21ο αιώνα πιθανώς να παρακολουθείται από πολλές εταιρείες, από τη στιγμή που ξυπνά μέχρι τη στιγμή που κοιμάται.

Σε σύγκριση με άλλες τεχνολογίες, η είδηση ότι η πολιτική απορρήτου της Samsung προειδοποιεί τους πελάτες της να μην συζητούν ευαίσθητες πληροφορίες μπροστά στις «έξυπνες» τηλεοράσεις τους είναι στην πραγματικότητα αρκετά ήπια.

Η προειδοποίηση αναφέρεται σε ένα χαρακτηριστικό αναγνώρισης φωνής που πρέπει να κληθεί προφορικά και που αρχίζει να μεταδίδει δεδομένα μόνο όταν λέτε η φράση ενεργοποίησης: «Γεια σου, τηλεόραση».

Άλλες όμως τεχνολογίες -κατάσκοποι μπορεί να μην είναι τόσο διακριτικές. Το δυσάρεστο είναι ότι τα προσωπικά σας δεδομένα είναι απλά ένας άλλος τρόπος για να πληρώσετε προϊόντα και υπηρεσίες αυτές τις μέρες. Το ρητό «αν δεν πληρώνεις για αυτό, δεν είσαι πελάτης, είσαι το προϊόν που πωλείται» επινοήθηκε το 2010, αλλά ισχύει ακόμα και σήμερα.

Αυτό που έχει αλλάξει τώρα, όμως, είναι οι τρόποι που ανακαλύπτουν οι εταιρείες για να μοιράζονται τα δεδομένα μας: πλέον, δεν είναι κάτι που αποδεχόμαστε απρόθυμα, αλλά με ενθουσιασμό. Σίγουρα, μας λένε, μπορείτε να το απενεργοποιήσετε. Αλλά θέλετε πραγματικά να το κάνετε;

1.Το κουμπί «like» του Facebook

Ακόμα και αν δεν χρησιμοποιείτε το Facebook, θα έχετε δει το κουμπί «like» να ξεφυτρώνει παντού στο διαδίκτυο. Αν κάνετε κλικ σε αυτό, μπορείτε να κάνετε like στη σελίδα μιας εταιρείας, ενός προσώπου ή μιας μάρκας, χωρίς να φύγετε από την ιστοσελίδα στην οποία βρίσκεστε.

Υπάρχουν επίσης και τα κουμπιά share του Facebook και τα σχόλια στο Facebook. Πρόκειται για μια σχέση αμφίδρομη: το τίμημα που πληρώνετε για να είστε σε θέση να αλληλεπιδράσετε στο Facebook, ακόμη και χωρίς να εισέλθετε στην ιστοσελίδα τους είναι ότι μπορούν να δουν τις άλλες ιστοσελίδες που είσαστε, ακολουθώντας σας στο διαδίκτυο και χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες αυτές για την καλύτερη στοχοθέτηση στις διαφημίσεις.

Πώς να το σταματήσετε: αν κάνετε log out από το Facebook όταν τελειώσετε, η ικανότητα του site να παρακολουθεί την περιήγηση σας μειώνεται σημαντικά. Φυσικά, εμποδίζεται σημαντικά και η ικανότητά σας να κάνετε like και σχόλια. Δίκαιη ανταλλαγή;

2. Υπηρεσίες εντοπισμού Smartphone

Εάν έχετε iPhone, δοκιμάστε το εξής: κάντε κλικ στο Ρυθμίσεις, στη συνέχεια προστασία της ιδιωτικής ζωής, στη συνέχεια υπηρεσίες εντοπισμού θέσης, υπηρεσίες συστήματος και συχνές θέσεις. Θα παρατηρήσετε μια λίστα με όλες τις πόλεις που επισκέπτεστε συχνά.

Κάντε κλικ σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη πόλη και θα διαπιστώσετε ότι το τηλέφωνό σας γνωρίζει όλες τις τοποθεσίες που επισκέπτεστε συχνά. Αυτό περιλαμβάνει το σπίτι σας, τον τοπικό σταθμό του μετρό και το γραφείο, αλλά ακόμα και το μπαρ που επισκέπτεστε.

Το ίδιο συμβαίνει και με το Android της Google: κρατά εξίσου άφθονες σημειώσεις σχετικά με τη θέση σας και, σε αντίθεση με την Apple, τις αποθηκεύει στο cloud, όπου μπορεί θεωρητικά να έχουν πρόσβαση κι άλλοι.

Πώς να το απενεργοποιήσετε: και οι δύο εταιρείες σας επιτρέπουν να απενεργοποιήσετε το ιστορικό τοποθεσίας. Αλλά αν το κάνετε αυτό, θα γίνουν πολύ χειρότερες οι ακριβείς και χρήσιμες προτάσεις τοποθεσίας. Υπάρχει και πάλι αυτή η εκνευριστική ανταλλαγή.

3. Uber

Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μια εταιρεία που πουλάει φθηνά υπηρεσίες ταξί με μια εφαρμογή διατηρεί τα δεδομένα για τα ταξίδια σας.

Και ότι τα δεδομένα χρησιμοποιούνται από την Uber για να καθησυχάσουν τους πελάτες ότι το ταξίδι τους είναι ασφαλές: η εταιρεία θα σας δείξει το ιστορικό της μεταφοράς σας, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τον οδηγό σας, που μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την επίλυση διαφορών ή, εάν συμβεί το χειρότερο, την απόδοση δικαιοσύνης.

Αλλά το Uber δεν έχει την καλύτερη ιστορία όσον αφορά την σωστή χρήση δεδομένων. Η εταιρεία αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη για την πρόσβαση σε στοιχεία της διαδρομής ενός δημοσιογράφου, καθώς και να αφαιρέσει ένα κομμάτι «δημοσιογραφικών δεδομένων» που έδειχναν πόσοι από τους πελάτες της χρησιμοποιούσαν την υπηρεσία για one-night stands. Στο post έβαλαν τον τίτλο «ένδοξες βόλτες».

Πώς να το απενεργοποιήσετε: ο καλύτερος τρόπος θα ήταν να μην χρησιμοποιείτε Uber. Αλλά υπάρχει και πάλι το αντάλλαγμα: τα παραδοσιακά ταξί θα καταλήξουν να σας χρεώνουν πολύ περισσότερο για τα …ανώνυμα ταξίδι σας.

4. Τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας

Το κινητό τηλέφωνό σας λειτουργεί με την αποστολή κρυπτογραφημένων επικοινωνιών από και προς κεραίες, που είναι γνωστές ως «κυψέλες». Φυσικά, ειδικά σε μια κατοικημένη περιοχή, είναι πιθανό να υπάρξουν περισσότερες από μία κυψέλες στο φάσμα του τηλεφώνου σας κάθε δεδομένη στιγμή και τα πράγματα θα μπερδευτούν αν προσπαθήσουν όλοι να κάνουν κλήσεις ταυτόχρονα.

Έτσι το τηλέφωνο ταιριάζει με μία συγκεκριμένη κυψέλη και «παραδίδει» σε μία νέα όταν μετακινείστε (οι ενοχλητικοί ήχοι που ακούτε αν αφήσετε ένα τηλέφωνο δίπλα σε ένα αθωράκιστο ηχείο σημαίνει ότι το τηλέφωνό σας ψάχνει για μια κυψέλη, για να επιβεβαιώσει ότι είναι ακόμα ζωντανό).

Εάν δίνατε προσοχή, θα συνειδητοποιούσατε τι σημαίνει αυτό: το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας έχει ένα αρχείο του πού βρισκόσασταν, που είναι ακριβές τουλάχιστον ως προς την περιοχή του πλησιέστερου τηλεφωνικού πύργου. Στην πράξη, είναι μάλλον αρκετά πιο ακριβές.

Πώς να το απενεργοποιήσετε: μην χρησιμοποιείτε κινητό τηλέφωνο. Αν έχετε μια αφαιρούμενη μπαταρία, μπορείτε να δοκιμάσετε να τη βγάλετε όταν δεν θέλετε να σας παρακολουθούν, αλλά κάθε φορά που ενεργοποιείτε το τηλέφωνό σας ξανά, το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας σας θα ξέρει πού βρίσκεστε.

5. Δεδομένα Exif σε εικόνες σας

Γνωρίζατε ότι οι ψηφιακές φωτογραφίες περιέχουν πληροφορίες για την εικόνα; Τα δεδομένα Exif δημιουργήθηκαν για να διατηρούν πράγματα που οι φωτογράφοι θα μπορούσαν να βρουν χρήσιμα, όπως το εστιακό μήκος και το διάφραγμα που χρησιμοποιείται ενώ τραβάτε τη φωτογραφία.

Χρησιμοποιείται από τους επαγγελματίες για να ενσωματώσουν τα στοιχεία επικοινωνίας και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Φυσικά, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πρότυπα, έχει επεκταθεί και τα δεδομένα Exif μπορεί να περιέχουν ένα σωρό περισσότερες πληροφορίες.

Στην πραγματικότητα, εάν έχετε τραβήξει μια φωτογραφία με ένα smartphone, ή ακόμα και μια σύγχρονη ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα τα αρχεία εικόνας όπου ελήφθη να χρησιμοποιούν το ενσωματωμένο GPS. Αυτό είναι καλό για να σχεδιάσετε τους χάρτες των διακοπών σας, αλλά όχι και τόσο καλό αν έχετε συναλλαγές με αγνώστους.

Πώς να το απενεργοποιήσετε: οι περισσότερες φωτογραφικές μηχανές σας επιτρέπουν να απενεργοποιήσετε την ενσωμάτωση δεδομένων θέσης στα αρχεία, αλλά τα καλά νέα είναι ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα βήμα μπροστά από εσάς – και αυτή τη φορά, είναι στο πλευρό σας.

Το Facebook και το Twitter αφαιρούν τα μεταδεδομένα από τις εικόνες που ανεβαίνουν στο site, προκαλώντας πονοκέφαλο στους χρήστες που χρειάζονται την επιπλέον πληροφορία, αλλά προστατεύοντας όσους δεν ξέρουν ότι προσπαθείτε να φορτώσετε δυνητικά ευαίσθητα δεδομένα.

6. Αναγνώριση προσώπου

Έχετε χρησιμοποιήσει ποτέ το χαρακτηριστικό tag suggest του Facebook; Το κοινωνικό δίκτυο μπορεί να ανιχνεύσει φωτογραφίες που έχετε ανεβάσει για να βρείτε αυτές με τους φίλους που δεν έχουν την «ετικέτα» και να σας προσφέρει προτάσεις για το ποιον θέλετε να προσθέσετε.

Είναι υπέροχο καθώς γλιτώνει πολύ χρόνο, αν και η απρόσεκτη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε κάποιες απρέπειες. Αλλά το Facebook και η Google – που προσφέρει ένα παρόμοιο χαρακτηριστικό – μπορούν να το κάνουν αυτό διότι ήδη λειτουργούν λογισμικό αναγνώρισης προσώπου στις φωτογραφίες που ανεβαίνουν στο site για χρόνια.

Τον Σεπτέμβριο του 2012, το Facebook αναγκάστηκε να απενεργοποιήσει αυτή τη λειτουργία όταν ο ιρλανδός επίτροπος προστασίας δεδομένων το επέπληξε επειδή το έκανε χωρίς άδεια.

Πώς να το απενεργοποιήσετε: προσπαθήστε να μην βγαίνετε φωτογραφίες ή να μην έχετε φίλους. Εύκολο!