Όλοι φοβούνται, εκείνη την Κυριακή της 1ης Μαρτίου 1953, ότι ο Στάλιν δεν θα εμφανιστεί μες στο πρωινό ως συνήθως. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της κόρης του Σβετλάνας, έχει ένα αλλόκοτο πρόγραμμα! Μπορεί να κοιμάται οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. 

Το σπίτι λειτουργεί σύμφωνα με αυστηρούς κώδικες: «υπάρχει κίνηση» ή «δεν υπάρχει κίνηση», όταν ο Στάλιν κοιμάται, μελετά και δεν μετακινείται. Από τις δέκα η ώρα, το προσωπικό είναι έτοιμο αλλά «δεν υπάρχει κίνηση», οι ώρες κυλούν, τίποτα.

Κανένα αίτημα, ούτε για φαγητό, ούτε για φακέλους, ούτε για χαρτιά. Την τελευταία φορά που χρειάστηκε να τον ξυπνήσουν ήταν δώδεκα χρόνια πριν, για να του ανακοινώσουν την εισβολή των ναζί στη χώρα στο πλαίσιο της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, τον Ιούνιο του 1941.

Κανένας από την ομάδα των τεσσάρων, που είναι κλειδαμπαρωμένοι σπς κατοικίες τους, ούτε και ο Μπέρια, τον οποίο πρέπει να αναζητήσουν πάνω από τέσσερις ώρες για να τον βρουν στο σπίτι κάποιας από τις αμέτρητες ερωμένες του, δεν σπεύδει να καλέσει τους γιατρούς.

Όλοι προαισθάνονται ότι, για δεύτερη φορά, η εξουσία κινδυνεύει να ξεφύγει από τον Στάλιν, και ρίχνονται σε ένα παιχνίδι με ίντριγκες με σκοπό να ορίσουν τον διάδοχό του. Άραγε περίμεναν επίτηδες για να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους; Ορισμένοι διατυπώνουν αυτή την εικασία.

Στις 18.30, το φως ανάβει επιτέλους στα διαμερίσματα του Στάλιν και το οικιακό προσωπικό ησυχάζει. Αναρωτιούνται: θα ζητήσει επιτέλους κάτι να φάει; Όμως η σιωπή παρατείνεται. Σύμφωνα με κάποιους, στέλνουν την ηλικιωμένη αφοσιωμένη υπηρέτρια Ματριόνα Μπουτούσοβα.

Στην πραγματικότητα, αυτός που κάνει μεγάλη φασαρία -ενώ το αφεντικό δεν του αρέσει να το αιφνιδιάζουν- είναι ο αντικομισάριος της ντάτσας Πέτερ Βασίλιεβιτς Λοζγκάτσεφ, ο οποίος γύρω στις δέκα το βράδυ ξεπερνά τον φόβο του και, με το πρόσχημα μιας επιστολής από το Κρεμλίνο, πηγαίνει στα διαμερίσματα του Στάλιν.

Ο Βοζντ, με το περίφημο γεωργιανό μουστάκι rou, το μικρό του σώμα, μόλις ένα μέτρο και εξήντα επτά, με τα στραβά του πόδια και το αριστερό του χέρι πιο κοντό κατά τέσσερα εκατοστά από το δεξί, μετά από ένα νεανικό ατύχημα, κείτεται ασάλευτος.

Είναι ξαπλωμένος και κολυμπάει στα ούρα του πάνω στο μαλακό χαλί κοντά στο γραφείο του, όπου βρίσκονται ένα μπουκάλι νερό και ένα ποτήρι.

Τι κατάπληξη! Ο Βοζντ, με το περίφημο γεωργιανό μουστάκι rou, το μικρό του σώμα, μόλις ένα μέτρο και εξήντα επτά, με τα στραβά του πόδια και το αριστερό του χέρι πιο κοντό κατά τέσσερα εκατοστά από το δεξί, μετά από ένα νεανικό ατύχημα, κείτεται ασάλευτος.

Είναι ξαπλωμένος και κολυμπάει στα ούρα του πάνω στο μαλακό χαλί κοντά στο γραφείο του, όπου βρίσκονται ένα μπουκάλι νερό και ένα ποτήρι.

Στη συνήθως ήρεμη κατοικία, επικρατεί αναβρασμός. Μια ορδή ανθρώπων τρέχει πάνω-κάτω γύρω από το ακίνητο σώμα. Για τους μεν, ο Στάλιν διατηρεί τις αισθήσεις του, δεν μπορεί να μιλήσει αλλά αφήνει κάποια μουρμουρητά, για τους δε είναι αναίσθητος.

Καθώς τον μεταφέρουν στον καναπέ της διπλανής μεγάλης τραπεζαρίας, δεν θέλει κανείς να αναλάβει την ευθύνη να καλέσει τους γιατρούς, αυτούς που ο Στάλιν θεωρεί δολοφόνους και διεφθαρμένους συνωμότες. Ο μόνος για τον οποίο έχει «εμπιστοσύνη» είναι ο Βινογκράντοφ, ο οποίος τον παρακολουθεί εδώ και χρόνια και είναι αυτός που γνωρίζει τον ιατρικό του φάκελο, αλλά τώρα βρίσκεται υπό κράτηση. Ο προκάτοχός του δόκτωρ Ντμίτρι Πλετνιόφ είναι νεκρός· ήξερε πολλά.

Αυτό που σκότωσε τον Στάλιν είναι η παράνοιά του. Εδώ καί μήνες, αρνείται να συμβουλευτεί κάποιον γιατρό και εμπνέει τέτοιον τρόμο που δεν παρεμβαίνει κανείς. Δεν πρέπει να πηγαίνει κανείς στα διαμερίσματα του «Πατερούλη» αν δεν έχει προσκληθεί.

Ούτε καν οι πιο στενοί του συνεργάτες, αδιανόητο βέβαια για τους υπό δυσμένεια γιατρούς!

Αν ο Κόκκινος Τσάρος απλώς κοιμάται βαθιά και ξυπνήσει, θα γίνει έξω φρενών που κάλεσαν τους γιατρούς, σκέφτονται. Και αν οι τελευταίοι είναι ύποπτοι, το ίδιο είναι και όσοι τους έφεραν. Η αγωνία θα παραταθεί για τέσσερις μέρες. Πόσες ώρες πριν είχε αρχίσει η αιμορραγία του εγκεφάλου;

Θα μπορούσε άραγε να είχε σωθεί ο Στάλιν; Ποιος θα ήθελε να το ριψοκινδυνεύσει; Οι απόψεις είναι αντικρουόμενες. Όταν στις 2 Μαρτίου στις τρεις το πρωί, φτάνουν επιτέλους στην ντάτσα ο Μπέρια και ο Μαλένκοφ για να εξετάσουν την κατάσταση του Βοζντ, δεν υπάρχει κανένας γιατρός.

Από αριστερά, ο Στάλιν, συνοδευόμενος από τον πρωθυπουργό Vyacheslav Molotov, τον Nikolai Shvernik, και την νεαρή κόρη του Svetlana το 1937

Περιμένουν δίχως να κάνουν την παραμικρή κίνηση. Πάνω από είκοσι τέσσερις ώρες κυλούν αφότου ο Στάλιν πηγαίνει οτα ιδιωτικά διαμερίσματά του την αυγή της 1ης Μαρτίου μέχρι την άφιξη των γιατρών στις 2 Μαρτίου το πρωί.

Δηλαδή εννέα με δώδεκα ώρες, σύμφωνα με τις πηγές, από την ανακάλυψη του ασάλευτου σώματος μέχρι την παροχή των πρώτων φροντίδων. Η ομάδα των τεσσάρων εξασφαλίζει μια διαρκή εποπτεία. Νυχθημερόν, εναλλάσσονταν στο προσκέφαλο του τυράννου.

Εκείνη την ημέρα αναζήτησαν την κόρη του Σβετλάνα και τον δευτερότοκο γιο του Βασίλι. Η κόρη του είναι μία από τους βασικούς μάρτυρες των τελευταίων ημερών του. Τον είδε για τελευταία φορά στα γενέθλιά του, στις 21 Δεκεμβρίου, καιδιαπίστωσε πως η όψη του δεν ήταν καλή. Νιώθει την αρρώστια να πλησιάζει, ανησυχεί για τον πατέρα της.

Στις επτά ή στις δέκα το πρωί, κατά τη Σβετλάνα, μια ομάδα τρομοκρατημένων γιατρών, σπεύδει στο προσκέφαλο του Στάλιν. Ο μόνος τρόπος διαφυγής είναι ο θάνατος, αλλά και η συμμόρφωση μπορεί να είναι συνώνυμό του.

Είναι η ειρωνεία του επαγγέλματός τους: ακόμα και αυτός που τους θεωρεί ως τους χειρότερους δηλητηριαστές και προσπαθεί να τους εξοντώσει, τους έχει ανάγκη. Εδώ και χρόνια, του έχουν γίνει μάλιστα απαραίτητοι. Αυτό είναι το πρόβλημα. Πώς ένα τόσο παρανοϊκό πλάσμα όπως ο Κόκκινος Τσάρος μπορεί να ξεγυμνωθεί μπροστά σ’ έναν άνθρωπο της επιστήμης τον οποίο περιφρονεί;

Δεν εμπιστεύεται κανέναν, επομένως οι γιατροί, οι μόνοι που μπορούν να κρίνουν τη φυσική και την ψυχική του κατάσταση, αποτελούν de facto στόχο κριτικής.Ο Στάλιν ξέρει πως αν αποκαλύψουν τις αδυναμίες του θα δοθεί λαβή για επιθέσεις των πολυάριθμων εχθρών του από το εσωτερικό ή το εξωτερικό και των συνωμοτών που επιδιώκουν να τον απομακρύνουν από την εξουσία.