Μεγάλες διαστάσεις έχει λάβει πια το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας, κατάσταση που όλο και επιδεινώνεται, όπως δείχνουν έρευνες. Πιο συγκεκριμένα, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Pediatrics, ένα στα πέντε παιδιά ή έφηβοι στον κόσμο έχουν βάρος που υπερβαίνει τις φυσιολογικές τιμές.

Ο Δρ Xinyue Zhang, Ph.D., από το Πανεπιστήμιο Sichuan στο Chengdu της Κίνας, και οι συνεργάτες του διεξήγαγαν μια συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση για να εκτιμήσουν τον παγκόσμιο επιπολασμό της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους από το 2000 έως το 2023 και να αξιολογήσουν πιθανούς παράγοντες κινδύνου και συννοσηρότητες της παχυσαρκίας.

Αναλύοντας 2.033 μελέτες (για 154 διαφορετικές χώρες ή περιοχές και συνολικά 45,9 εκατομμύρια άτομα), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο συνολικός επιπολασμός της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους ήταν 8,5%. Ο επιπολασμός διέφερε από χώρα σε χώρα, κυμαινόμενος από 0,4% (στο Βανουάτου της Ωκεανίας) έως 28,4% (στο Πουέρτο Ρίκο). Οι χώρες με βαθμολογία του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης ≥0,8 και οι χώρες ή περιοχές υψηλού εισοδήματος είχαν υψηλότερο επιπολασμό παχυσαρκίας στα παιδιά και τους εφήβους.

Συνολικά, σημαντική αύξηση κατά 1,5 φορά του επιπολασμού της παχυσαρκίας παρατηρήθηκε την περίοδο 2012-2023 σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2011. Η συγκεντρωτική εκτίμηση της υπερβαρότητας ήταν 14,8% και του υπερβολικού βάρους ήταν 22,2% στα παιδιά και τους εφήβους. Επιπλέον, διαπιστώθηκε υψηλός κίνδυνος για κατάθλιψη και υπέρταση σε παιδιά και εφήβους με παχυσαρκία.

«Το πλεονάζον βάρος μεταξύ των παιδιών και των εφήβων σχετιζόταν με ένα μείγμα διαφορετικών παραγόντων, από ενδογενείς, συμπεριφορικούς, περιβαλλοντικούς μέχρι και κοινωνικοπολιτισμικούς που χρειάζονται την προσοχή και τη δεσμευτική παρέμβαση των επαγγελματιών πρωτοβάθμιας φροντίδας, των κλινικών ιατρών, των αρχών πολιτικής υγείας και του κοινού», καταλήγουν οι συγγραφείς.

Η εικόνα της Ελλάδας 

Η χώρα μας παραμένει μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά υπερβαρότητας ή παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους, σύμφωνα και με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά την ποιότητα διατροφής των εφήβων. Ειδικότερα, ένας στους τρεις εφήβους ηλικίας 11,13 και 15 ετών στην Ελλάδα δε γυμνάζεται και μόνο ένα πολύ χαμηλό ποσοστό (30%) καταναλώνει φρούτα και λαχανικά.

Αντίστοιχα, το  28% των εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 ταξινομούνται βάσει του δείκτη μάζας σώματος ως υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το διεθνές (22%), και έχουν την 7η υψηλότερη θέση στην σχετική κατάταξη για όλες τις ηλικίες μαζί, και τη 2η υψηλότερη στους 15χρονους. Ακολουθώντας και τις διεθνείς τάσεις που ανέδειξε και η νεότερη μελέτη, το παραπάνω ποσοστό έχει αυξηθεί σημαντικά (κυρίως στα αγόρια) μετά το 2018 (25%), σηματοδοτώντας μια αναδυόμενη πρόκληση για τη δημόσια υγεία.

Το πρόβλημα είναι έντονο και στην ακριτική Ελλάδα, όπου πρόσφατα η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων μετά από παρέμβαση της για την καταπολέμηση του φαινομένου, διαπίστωσε υψηλά ποσοστά στα παιδιά στις Οινούσσες. Συγκεκριμένα, από τα περίπου 60 παιδιά του νησιού, τα 23 βρέθηκαν να έχουν υπερβαρότητα ή παχυσαρκία, μερικά εκ των οποίων πολύ σοβαρή παχυσαρκία. Η πλειοψηφία των παιδιών είχαν τουλάχιστον έναν παχύσαρκο γονέα, κάτι που ενδεχομένως επηρεάζει τις δικές τους συνήθειες και βάρος.