Ενώ είχε ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Ιωάννης Μεταξάς έγραφε (1940) στο «Τετράδιο των σκέψεων» που κρατούσε μια ανάλυση από αυτές που πλέον μπορούν να καταχωρηθούν ως αποστάγματα πολιτικής σοφίας και τετραγωνισμένης πολιτικής σκέψης:
Και είναι ιδιαίτερα προφητικά για την κατάσταση που έχει εξελιχθεί σήμερα στην Ελλάδα. Συγκρίνει λοιπόν τον καπιταλισμό στις δημοκρατίες με τις κατευθυνόμενες οικονομίες. Και γράφει τα εξής:
«Κράτη που επικρατεί η διευθυνομένη οικονομία, όσον και αν είναι δημοκρατικά - και εννοούμε τέτοια που αποσκοπούν στο γενικό συμφέρον του λαού - δεν συμφέρουν στον Καπιταλισμό.
Γιατί μέσα σε τέτοια Κράτη δεν είναι δυνατή η εκμετάλλευση του συνόλου του Λαού από τους εκπροσώπους του Καπιταλισμού. Ακόμα δε περισσότερο όταν αυτά τα κράτη είναι και ολοκληρωτικά.
Γιατί εκεί μέσα ούτε καν τον Τύπο μπορεί ο Καπιταλισμός να έχη στα χέρια του, ούτε την Κοινή Γνώμη να διευθύνη κατά τα συμφέροντά του, ούτε με κομματικές μανούβρες να αναποδογυρίζη ό,τι δεν τον συμφέρει, ούτε με εκλογές να γίνεται κύριος της Κρατικής Μηχανής.
Τέτοια Κράτη μπορεί να είναι λαϊκώτατα και να κυριαρχή μέσα σ' αυτά το καθαρό λαϊκό συμφέρον.
Αλλά ο Καπιταλισμός τα ονομάζει τυραννίες - φασιστικές, χιτλερικές κ.τ.λ. - ονομάζει δε Δημοκρατίες, παίζοντας με τη λέξι, τα Κράτη που στο σύστημά τους επικρατεί αυτός.
Και ξεγελάει το μικρό κόσμο με τις λέξεις. Την κυριαρχία του την ονομάζει Δημοκρατία. Το σύστημά του το πολιτικό που επιβάλλεται, το ονομάζει λιμπεραλισμό, φιλελευθερία, άρα και Ελευθερία».
