Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ΝΑΣΑ συγκεντρώνει μια ομάδα κορυφαίων ερευνητών στον τομέα της αστρονομίας, της βιολογίας και της γεωλογίας για το καινούριο της πρότζεκτ.

Θέλει να καταγράψει τις γνώσεις μας στην έρευνα για ζωή σε απομακρυσμένους πλανήτες και να θέσει τα θεμέλια για την προώθηση των σχετικών επιστημών.

Το πρότζεκτ Nexus for Exoplanet System Science ή NExSS ελπίζει να απαντήσει στις ερωτήσεις σχετικά με το ποιοι πλανήτες θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή. Αλλά και πώς θα μπορούσε να μοιάζει η εξωγήινη ζωή.

«Κινούμαστε από τη θεωρία για τη ζωή κάπου αλλού στο γαλαξία μας σε μια ισχυρή επιστήμη που θα μας δώσει τελικά την απάντηση που επιδιώκουμε σε αυτό το βαθύ ερώτημα. Είμαστε μόνοι μας;» διερωτήθηκε ο Martin Still, επιστήμονας εξωπλανητών στα κεντρικά της ΝΑΣΑ στην Ουάσινγκτον.

Σε μια σειρά από 5 άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Astrobiology, οι επιστήμονες του NExSS αποκάλυψαν το πρώτο τους πρότζεκτ, λαμβάνοντας υπόψη τους μια λίστα με τα πιο υποσχόμενα σημάδια ζωής που ονομάζονται biosignatures.

Σκέφτηκαν πώς να ερμηνεύσουν την παρουσία των biosignatures αν τα εντοπίσουμε σε απομακρυσμένους κόσμους. Μια πρωταρχική ανησυχία είναι να διασφαλιστεί πως η επιστήμη είναι αρκετά ισχυρή ώστε να διακρίνει έναν ζωντανό κόσμο από έναν άγονο πλανήτη που μεταμφιέζεται σε ζωντανό κόσμο.

Μέσα από τη δουλειά τους με το NExSS επιδιώκουν να εντοπίσουν τα μέσα που χρειάζονται για να ανιχνεύσουν πιθανή ζωή για τις μελλοντικές εμβληματικές αποστολές της ΝΑΣΑ. Η ανίχνευση ατμοσφαιρικών υπογραφών ορισμένων δυνητικά κατοικήσιμων πλανητών ίσως προκύψει πριν από το 2030. Αν και το αν οι πλανήτες είναι πραγματικά κατοικήσιμοι ή έχουν ζωή θα απαιτήσει πιο εμπεριστατωμένη μελέτη.

Από τη στιγμή που δεν θα μπορέσουμε να επισκεφτούμε απομακρυσμένους πλανήτες και να συλλέξουμε δείγματα σύντομα, το φως που παρατηρεί ένα τηλεσκόπιο θα είναι ό,τι έχουμε στην έρευνα για ζωή έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Τα τηλεσκόπια μπορούν να εξετάσουν το φως που αντανακλά σε έναν μακρινό κόσμο για να μας δείξει τα είδη αερίων στην ατμόσφαιρα και τις «εποχικές» παραλλαγές τους, όπως και τα χρώματα που θα μπορούσαν να αποτελούν σημάδι ζωής.

Αυτά τα είδη των biosignatures μπορούν όλα να γίνουν ορατά στη γόνιμη Γη από το διάστημα, αλλάοι νέοι κόσμοι που εξετάζονται διαφέρουν σημαντικά. Πολλοί για παράδειγμα από τους ελπιδοφόρους πλανήτες που βρέθηκαν είναι γύρω από ψυχρότερα αστέρια που εκπέμπουν φως στο υπέρυρθο φάσμα αντί για υψηλές εκπομπές ορατού φωτός από τον ήλιο μας.

Η ΝΑΣΑ ανοιχτή στο ενδεχόμενο εξωγήινης ζωής

«Πώς μοιάζει ένας ζωντανός πλανήτης;» διερωτήθηκε η αστροβιολόγος και μικροβιολόγος Mary Parenteau στο Ames Research Center στο Silicon Valey. «Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στο ενδεχόμενο ότι η ζωή μπορεί να προκύψει σε πολλά περιβάλλοντα σε έναν γαλαξία με τόσο πολλούς διαφορετικούς κόσμους. Ίσως με μωβ χρώμα ζωή αντί για τις γνωστές μορφές ζωής που κυριαρχεί το πράσινο. Για αυτό εξετάζουμε ένα ευρύ φάσμα των biosignatures».

Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι το οξυγόνο, το αέριο που παράγεται από τους φωτοσυνθετικούς οργανισμούς στη Γη, παραμένει το πιο ελπιδοφόρο biosignature ζωής και αλλού αλλά δεν είναι απόδειξη. Οι αβιοτικές διεργασίες σε έναν πλανήτη θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν οξυγόνο. Αντίθεται ένας πλανήτης που δεν έχει ανιχνεύσιμα επίπεδα οξυγόνου θα μπορούσε να είναι ακόμα ζωντανός. Κάτι που ίσχυε και στην περίπτωση της Γης πριν από την παγκόσμια συσσώρευση οξυγόνου στην ατμόσφαιρα.

«Στην πρώιμη Γη δεν θα μπορούσαμε να δούμε το οξυγόνο παρά την άφθονη ζωή» δήλωσε η αστρονόμος Victoria Meadows. «Το οξυγόνο μας διδάσκει ότι το να βλέπεις ή να μη βλέπεις μια βιολογική υπογραφή (biosignature) είναι ανεπαρκής ένδειξη υπέρ ή κατά της ζωής».

Αντί να μετρήσουν ένα μόνο χαρακτηριστικό, οι επιστήμονες του NExSS υποστηρίζουν ότι πρέπει να εξετάσουμε μια σειρά χαρακτηριστικών. Ένας πλανήτης πρέπει να δείχνει ότι από μόνος του είναι ικανός να στηρίξει τη ζωή μέσα από τα χαρακτηριστικά του και εκείνα του γονικού του αστεριού. Οι επιστήμονες του NExSS θα δημιουργήσουν ένα πλαίσιο που θα μπορεί να ποσοτικοποιήσει πόσο πιθανό είναι ένας πλανήτης να έχει ζωή με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία.

Με την παρατήρηση πολλών πλανητών, οι επιστήμονες ίσως μπορούν να αρχίσουν να ταξινομούν ευρύτερα τους «ζωντανούς κόσμους» που παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά ζωής έναντι «μη ζωντανών κόσμων». «Δεν θα έχουμε απάντηση ναι ή όχι για να βρούμε αλλού ζωή. Αυτό που θα έχουμε είναι ένα υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης ότι ένας πλανήτης φαίνεται ζωντανός για λόγους που μπορούν μόνο να εξηγηθούν από την παρουσία της ζωής» σημείωσε ο αστροβιολόγος Shawn Domagal-Goldman.