Σε τεντωμένο σκοινί είναι το υπουργείο Υγείας, επιχειρώντας μέσα στο καλοκαίρι και την τουριστική κίνηση να διαχειριστεί τη χρόνια και βαριά δυσλειτουργία εξαιτίας της έλλειψης τουλάχιστον 39 παθολόγων σε 14 νοσοκομεία της χώρας, από τα νησιά και την Πελοπόννησο μέχρι τη βόρεια Ελλάδα.

Η πρόσκληση σε 150 ιδιώτες γιατρούς των αντίστοιχων περιοχών (Κως, Σαντορίνη, Σητεία, Ιεράπετρα, Πύργος, Σπάρτη, Έδεσσα, Γιαννιτσά, Γρεβενά, Σέρρες, Δράμα, Ξάνθη, Κιλκίς και Διδυμότειχο) μέσω των Ιατρικών τους Συλλόγων, να συνδράμουν στις εφημερίες του ΕΣΥ, «να βάλουν πλάτη» όπως ζητά τις τελευταίες δύο εβδομάδες ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, είχε πολύ μικρή ανταπόκριση, μόλις 6 απάντησαν θετικά.

Αντιθέτως, πολύ μεγάλη ήταν η αντιπαράθεση που πυροδότησε στην ιατρική κοινότητα, μεταξύ γιατρών ΕΣΥ και ιδιωτών γιατρών, με τα προεδρεία των Ιατρικών Συλλόγων, τους εκάστοτε τοπικούς φορείς και φυσικά με το υπουργείο Υγείας. Η ηγεσία του παραδέχεται τις ελλείψεις ιατρών, ωστόσο εγκαλείται για αποσπασματικές προτάσεις και λύσεις, που δεν φτάνουν στη ρίζα του προβλήματος, δηλαδή στους χαμηλούς μισθούς των γιατρών του ΕΣΥ και στην αύξησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Σε αυτή την επιχειρησιακή προσπάθεια επέλεξε μάλιστα να προτάξει τα «υποχρεωτικά μέτρα» για τους ιδιώτες γιατρούς που έχει στη φαρέτρα της, ενώ ζητούσε – και ζητά- συνεργασία και συναίνεση. Η επίταξη των υπηρεσιών των γιατρών που τέθηκε την προπερασμένη εβδομάδα, «εξαφανίστηκε» γρήγορα καθώς κλιμάκωσε τις αντιδράσεις από την ιατρική κοινότητα και τη θέση της πήρε ο επαπειλούμενος αποκλεισμός από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση για τους ιδιώτες που αρνούνται τη συνεργασία με το ΕΣΥ. Για τον λόγο αυτό, μάλιστα, το υπουργείο προχώρησε στην έκδοση σχετικής εξουσιοδοτικής απόφασης, όπως οριζόταν στον νόμο 4931/2022 κάτι που δεν είχε γίνει μέχρι τώρα – κίνηση ενδεικτική και της πρόθεσης της Αριστοτέλους.

Ιατρικοί Σύλλογοι σε ρόλο διαπραγματευτή

Στις τηλεδιασκέψεις που γίνονταν τις προηγούμενες ημέρες, πάντως, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας ζητούσε από τους εκπροσώπους των Ιατρικών Συλλόγων να εξαντλήσουν τις παροτρύνσεις τους προς τους ιδιώτες παθολόγους να συνεισφέρουν στο ΕΣΥ, αλλά και να τους ενημερώσουν για την ποινή της συνταγογράφησης στην περίπτωση που αρνηθούν.

«Κλήθηκα να συμμετάσχω σε μία διαδικασία παράδοξη. Συνομιλώ με το υπουργείο και με τους ιδιώτες παθολόγους μέλη του Συλλόγου για να βρεθεί λύση σε μία κατάσταση για την οποία δεν ευθύνομαι ούτε και την ελέγχω. Προσωπικά ενημέρωσα τους συναδέλφους μου για τα δεδομένα της εργασίας τους στο νοσοκομείο της Δράμας με βάση όσα μου είπαν από το υπουργείο, ότι δηλαδή θα κάνουν μία ή δύο εφημερίες τον μήνα και θα λαμβάνουν 250 ευρώ για εκάστη, για χρονικό διάστημα εκτιμώμενο μέχρι το τέλους του έτους» λέει μιλώντας στο ΘΕΜΑ, η πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Δράμας, Όλγα Βασιλείου.

Οι ιδιώτες παθολόγοι στον Ιατρικό Σύλλογο Δράμας είναι 11, κάποιοι εκ των οποίων ήταν γιατροί της Παθολογικής κλινικής του νοσοκομείου. Στην κλινική έχουν απομείνει δύο γιατροί, οι οποίες μέχρι πρότινος επικουρούνταν από συναδέλφους τους στρατιωτικούς. Πλέον αυτή η συνεργασία έχει διακοπεί και η λύση των ιδιωτών προκρίθηκε από το υπουργείο ως η βέλτιστη. «Οι 5 από τους ιδιώτες είναι ηλικίας άνω των 70. Αρα απευθύνομαι στους άλλους 6. Να σημειωθεί όμως ότι κάποιοι εργάζονταν στο νοσοκομείο και παραιτήθηκαν για τις συνθήκες εργασίας και για τις χαμηλές αμοιβές, που κυμαίνονται στα 1.500 ευρώ τον μήνα συν τις εφημερίες» λέει η κυρία Βασιλείου.

Παράλληλα, με την πρόσκληση στους ιδιώτες παθολόγους, λύση τελευταίας στιγμής και εμβαλωματική, το υπουργείο Υγείας δρομολογεί μια σταθερή και στέρεη απάντηση στο πρόβλημα των ελλείψεων στα νοσοκομεία: την επικαιροποίηση μετά από χρόνια του υγειονομικού χάρτη με τις λεγόμενες "άγονες περιοχές" καθώς και τη σημαντική αύξηση (τριπλασιασμό) του σχετικού μηνιαίου επιδόματος που λαμβάνουν οι γιατροί για να υπηρετήσουν σε αυτές. Σύμφωνα με την εισήγηση του υπουργείου Υγείας, το επίδομα θα διαμορφωθεί στο ποσό των 150 ευρώ μηνιαίως για τους γιατρούς που υπηρετούν στις λεγόμενες άγονες περιοχές κατηγορίας Β από 50 ευρώ που είναι σήμερα και στο ποσό των 300 ευρώ τον μήνα από 100 ευρώ που είναι σήμερα κατά μέσο στους γιατρούς των άγονων περιοχών κατηγορίας Α. Και στις δύο περιπτώσεις τα ποσά θα είναι καθαρά, πλέον του μισθού των γιατρών όπως αυτός ορίζεται με βάση τη βαθμίδα τους.

Η δεξαμενή με τους 1.200 νέους ειδικευμένους γιατρούς

Ενώ ευλόγως θα περίμενε όμως κάποιος κινητικότητα στο σχετικό πεδίο ώστε να προκηρυχθούν άμεσα οι κενές θέσεις και να μην επαναλαμβάνεται το ίδιο σκηνικό όπως τα περασμένα καλοκαίρια, ο ρυθμός κατάρτισης της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης γεννά απορίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η έκδοσή της αναμένεται τον Αύγουστο και η εφαρμογή της τον Σεπτέμβριο.

«Το υπουργείο Υγείας χάνει μια μεγάλη ευκαιρία: την ευκαιρία να αξιοποιήσει τους 1.200 νέους γιατρούς που θα λάβουν σε λίγες ημέρες άδεια άσκησης επαγγέλματος. Είναι μια σημαντική δεξαμενή νέων γιατρών που αν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα, θα πρέπει να περιμένουν τον Νοέμβριο για να κάνουν αίτηση για αγροτικό ή για κάποια άλλη προκήρυξη. Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε γιατί δεν υπήρξε σπουδή σε ένα τόσο μεγάλο ζήτημα, και μάλιστα εφόσον η συζήτηση αυτή έχει γίνει με το υπουργείο Υγείας, τουλάχιστον με τον Ιατρικό Σύλλογο Λακωνίας, και παλαιότερα, αλλά τελευταία φορά τον περασμένο Απρίλιο» λέει η πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λακωνίας, Καθηγήτρια Παθολογίας στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μαρία Τσιρώνη.

Το νοσοκομείο της Σπάρτης αναφέρθηκε στις πρώτες δηλώσεις του υπουργού, στη Βουλή, ως ένα από τα 14 νοσοκομεία των οποίων η λειτουργία είναι προβληματική. Στην Παθολογική κλινική εργάζονται 3 μόνιμοι ειδικευμένοι γιατροί. Τα δε τακτικά ιατρεία έχουν ανασταλεί.

«Πρόκειται δυστυχώς για ένα υποστελεχωμένο Νοσοκομείο, με γερασμένο οργανόγραμμα με έως 3 ειδικευμένους γιατρούς ανά τμήμα, με περισσότερες από 15 αποχωρήσεις τα τελευταία 3 χρόνια και χωρίς ειδικευόμενους γιατρούς με εξαίρεση τμήμα του Χειρουργικού Τομέα. Κανείς δεν νοιάζεται περισσότερο για το νοσοκομείο μας από εμάς και τις οικογένειές μας που ζούμε εδώ και χρειαζόμαστε υπηρεσίες υγείας. Και για αυτό οι οχλήσεις μας είναι συνεχείς στην ΥΠΕ και το υπουργείο» αναφέρει η κυρία Τσιρώνη.

Η ίδια εργαζόταν μέχρι το 2011 στο νοσοκομείο, για αυτό και πέρυσι έσπευσε αμέσως στην πρόσκληση που είχε γίνει και πάλι στους ιδιώτες. «Εργάστηκα 5 μήνες, κάνοντας κάποιες εφημερίες τον μήνα. Ωστόσο, για μένα ήταν πιο εύκολο γιατί γνώριζα τη λειτουργία του νοσοκομείου και την άσκηση ιατρικού έργου μέσα σε αυτό που είναι τελείως διαφορετική από την άσκηση εξωνοσοκομειακής φροντίδας. Δεν σημαίνει ότι πρέπει ή μπορούν να το κάνουν όλοι» εξηγεί. Οι συνάδελφοί της ιδιώτες είναι 7 εκ των οποίων οι 4 ηλικίας άνω των 60 χρόνων. «Αν οι ιδιώτες παθολόγοι δε λειτουργούσαν ως φίλτρα, τα νοσοκομεία σε όλη τη χώρα θα είχαν από χρόνια καταρρεύσει υπό το βάρος των αναγκών των πολιτών. Στη Λακωνία που δεν υπάρχει ΠΦΥ, αυτό είναι ξεκάθαρο» λέει. Στο υπόμνημα με τις προτάσεις του Συλλόγου προτάσσεται η αλλαγή του χαρακτηρισμού της περιοχής ως άγονης και η κάλυψη των κενών θέσεων άμεσα με στρατιωτικούς γιατρούς.

Τα κίνητρα του ΠΙΣ

Στην επιχειρησιακή προσπάθειά του να καλύψει κενά και να αποτρέψει κινδύνους για την υγεία των πολιτών το υπουργείο Υγείας βρήκε αίφνης έναν απρόσμενο σύμμαχο, τον οποίο και ευχαρίστησε ο υπουργός Υγείας. Τον   Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ), που παρά την αντιπαράθεση των προηγούμενων ημερών, ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη πως θα χορηγήσει από το ταμείο του επίδομα 1.000 ευρώ σε κάθε γιατρό που θα συνδράμει, ποσό «που ξεπερνά τα χρήματα που θα λάβει για δύο εφημερίες επί τρεις μήνες». Επιπλέον, και με τη συνεργασία των Επιστημονικών Εταιρειών ο ΠΙΣ θα χορηγήσει τη δωρεάν συνδρομή για τρία πανελλήνια συνέδρια σε κάθε γιατρό που θα εργαστεί για το ΕΣΥ.

Στην ίδια κατεύθυνση, κατά πληροφορίες, θα κινηθούν και άλλοι μεγάλοι Ιατρικοί Σύλλογοι της χώρας ενισχύοντας οικονομικά όσους ιδιώτες παθολόγους εργαστούν για το ΕΣΥ. Άλλοι Σύλλογοι, πάλι, διαφωνούν με το κλίμα συνεργασίας που δείχνει ο ΠΙΣ ενώ 18 Ιατρικοί Σύλλογοι ανακοίνωσαν πως «δεν θα ανεχθούμε πολιτικές αυταρχισμού την ώρα που έχουμε καταθέσει πλήθος προτάσεων για τη στελέχωση των δημόσιων νοσοκομείων».

«Δώσαμε τα χρήματα ως μία έμπρακτη απόδειξη ότι μας απασχολεί το πρόβλημα. Δεν είμαστε εκτός πραγματικότητας ούτε αδιάφοροι. Δεν είμαστε όμως εμείς η πολιτική ηγεσία. Μπορούμε να δώσουμε κάποια κίνητρα στα μέλη μας, ή να παροτρύνουμε να στηρίξουν, αλλά μέχρι εκεί. Αναγνωρίζουμε τη δύσκολη συγκυρία, ωστόσο η ηγεσία του υπουργείου ουδέποτε συζήτησε σοβαρά τις προτάσεις μας που καταθέτουμε κατ΄ επανάληψη» λέει στο ΘΕΜΑ ο πρόεδρος του ΠΙΣ, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.

Χωρίς στόχο οι μεμονωμένες προκηρύξεις

Το θέμα των προτάσεων της ιατρικής κοινότητας που δεν λαμβάνονται υπόψη τίθεται από όλους τους εκπροσώπους των Ιατρικών Συλλόγων. Το επισημαίνει μιλώντας στο ΘΕΜΑ και ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πέλλας, Στέλιος Καλούδης:« Έχουμε ζητήσει κατ’ επανάληψη να προκηρύσσονται ταυτόχρονα οι κενές θέσεις των παθολόγων ανά νοσοκομείο ή ΥΠΕ, και όχι αποσπασματικά όπως τώρα. Η προκήρυξη μιας μόνο θέσης σε ένα υποστελεχωμένο νοσοκομείο είναι αποτρεπτική. Δύσκολα ένας γιατρός θα πάει σε μία κλινική αποδεκατισμένη όταν προκηρύσσεται μία θέση. Για παράδειγμα, στο νοσοκομείο της Έδεσσας είναι κενές οι 3 από τις 5 θέσεις παθολόγων. Προκηρύσσεται η μία αλλά δεν καλύπτεται, γιατί οι συνάδελφοι αντιλαμβάνονται ότι θα μπουν σε μία κλινική με δυσλειτουργία. Αντί για 2 γιατροί θα είναι 3. Και πάλι θα έχουν φορτωμένο πρόγραμμα και πάλι θα λείπουν άλλοι 2 γιατροί. Αν προκηρυχθούν όμως και οι 3 θέσεις μαζί, αλλάζει η κατάσταση» εξηγεί.

Στο μεταξύ οι νομικές υπηρεσίες των Ιατρικών Συλλόγων μελετούν το θέμα της κάλυψης της αστικής ευθύνης των ιδιωτών γιατρών κατά την άσκηση ιατρικών πράξεων εντός του δημόσιου νοσοκομείου. Σε κάποιες περιπτώσεις έχουν δεχθεί το σχετικό ερώτημα – άλλωστε υπάρχουν 6 γιατροί που απάντησαν θετικά στις διερευνητικές επαφές από τους προέδρους των Ιατρικών Συλλόγων- σε άλλες ενδέχεται η επαπειλούμενη διακοπή της συνταγογράφησης να ανατρέψει την αρχική στάση των γιατρών.

Παραβιάζεται η ιατρική λειτουργία

Το ερώτημα που θέτουν οι πρόεδροι των Ιατρικών Συλλόγων προς τους διοικητές των νοσοκομείων, των Υγειονομικών Περιφερειών και της ηγεσίας του υπουργείου, χωρίς να παίρνουν απάντηση, είναι το εξής: «Ποιος εγγυάται ότι γιατροί που ασκούν ιατρική στην κοινότητα, μπορούν να λειτουργήσουν σε νοσοκομειακό περιβάλλον από το οποίο έχουν απομακρυνθεί πολλά χρόνια και με ποια επιστημονικά κριτήρια θα γίνει τελικά η επιλογή τους;».

«Η επιστράτευση παθολόγων από την ΠΦΥ που απέχουν χρόνια από τη νοσοκομειακή φροντίδα, με κυλιόμενες εφημερίες και χωρίς συντονιστικό πλαίσιο, αποτελεί παραβίαση των κανόνων της ιατρικής λειτουργίας και ευθύνης, είναι επικίνδυνη πρακτική και αποσπασματική φροντίδα. Δεν λειτουργεί στην πράξη και αποτελεί εξ’ ορισμού κακή ιατρική πρακτική (malpractice), με παραβίαση της επιστημονικής ορθότητας» αναφέρει η πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ, Άννα Μαστοράκου, αποδομώντας το μέτρο του υπουργείου για την εργασία των ιδιωτών γιατρών μία ή δύο φορές την εβδομάδα σε δημόσιο νοσοκομείο.

Στο υπουργείο Υγείας, πάντως, εστιάζουν λιγότερο στα προβλήματα και περισσότερο στις ευκαιρίες που ανοίγονται για τον ιατρικό κόσμο (τόσο για τους περίπου 21.000 γιατρούς του ΕΣΥ όσο και για τους 50.000 που ιδιωτεύουν) αλλά και για τους πολίτες όσον αφορά τις υπηρεσίες υγείας. Ενώ υποστηρίζουν πως είχε συζητηθεί με τους Ιατρικούς Συλλόγους η προσωρινή θερινή κάλυψη των κενών θέσεων μέχρι να εκδοθεί ο νέος χάρτης με τις άγονες περιοχές και τα αυξημένα επιδόματα για όσους γιατρούς υπηρετούν σε αυτές. Το ποσό των 250 ευρώ για κάθε εφημερία προφανώς δεν είναι αμελητέο, και είχε αποτέλεσμα σε προηγούμενες κλήσεις. Ωστόσο, εφέτος οι γιατροί, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, περίμεναν μακροπρόθεσμα και στοχευμένα για το σύστημα υγείας μέτρα αντί για πυροσβεστικές προσπάθειες στο «και πέντε». Η εξέλιξη, πάντως, φαίνεται πως αιφνιδίασε την Αριστοτέλους, που επιχειρεί με «καρότο και μαστίγιο» να προσεγγίσει τον ιατρικό κόσμο, ενώ παράλληλα δημιουργεί συγκρουσιακό κλίμα και στις τοπικές κοινωνίες.