Από την αρχαιότητα έως σήμερα, τα φυτά έχουν παίξει σημαντικότατο ρόλο στη μαγεία, αλλά κανένα από αυτά δεν είναι τόσο μυστηριώδες και τόσο θρυλικό, όσο ο μανδραγόρας.

Το παράξενο αυτό φυτό, γνωστότατο από τους πιο παλιούς χρόνους, θεωρείται ως και σήμερα προικισμένο με ιδιαίτερη μαγική δύναμη. Η ρίζα του είναι πολύ μεγάλη και παρουσιάζει φανταστικά σχήματα, ενώ συχνότερα είναι χωρισμένη σε δυο χοντρά μέρη, τα οποία μοιάζουν καταπληκτικά με ανθρώπινα σκέλη.

Άλλοτε, πίστευαν ότι ο μανδραγόρας ήταν ένα φυτό, που είχε ανθρώπινη ψυχή. Σύμφωνα με διάφορα αρχαία βιβλία βοτανολόγων και μάγων, ο μανδραγόρας συνήθιζε να φυτρώνει σε μέρη, όπου είχε στηθεί αγχόνη και είχε απαγχονιστεί άνθρωπος.

Κάποιος βοτανολόγος του Μεσαίωνα έγραφε πως όταν ένας κρεμασμένος άρχιζε, κατά τους στερνούς σπασμούς της αγωνίας του, να ιδρώνει και να δακρύζει, ο ιδρώτας του και τα δάκρυά του έσταζαν στο χώμα, κάτω από την τραγική αγχόνη κι έτσι, το καθιστούσαν γόνιμο. Από το χώμα εκείνο, σε λίγο καιρό, φύτρωνε ο μανδραγόρας, που δεν ήταν ένα συνηθισμένο φυτό, αλλά αισθανόταν και πονούσε σαν ένας γνήσιος, ζωντανός άνθρωπος. Γι’ αυτό, όταν πάσχιζαν να τον αποσπάσουν από το έδαφος, που ήταν βαθιά ριζωμένος, βογκούσε και ξεφώνιζε, σαν άνθρωπος που σφαδάζει από τους πόνους. Όσοι τολμούσαν να τον ξεριζώσουν, πάθαιναν μεγάλη συμφορά. Πρήζονταν σε όλο τους το κορμί, ένιωθαν αβάστακτους πόνους και πολύ συχνά, πέθαιναν.

Έτσι, όταν ήθελαν να ξεριζώσουν έναν μανδραγόρα, έπαιρναν ένα σωρό προφυλάξεις. Έδεναν, δηλαδή, το επικίνδυνο φυτό στο σώμα ενός σκύλου, ο οποίος, καθώς προσπαθούσε να απομακρυνθεί, τραβούσε δυνατά το μυστηριώδες φυτό και στο τέλος, το έβγαζε από τη γη. Επομένως, όλη η κακή επήρεια του μανδραγόρα έπεφτε πάνω στον σκύλο και μόνο όταν αυτός ψοφούσε, οι άνθρωποι μπορούσαν να πάρουν το πολύτιμο φυτό, του οποίου η ρίζα χρησιμοποιούνταν και από τους προληπτικούς, αλλά κυρίως από τους μάγους.

Πολλοί φύλαγαν τη ρίζα του μανδραγόρα στο σπίτι τους, ως τρανό φυλαχτό, μέσα σ’ ένα κομμάτι ύφασμα, λινό συνήθως ή μεταξωτό. Φρονούσαν πως η ρίζα του τους προστάτευε από τη φτώχεια. Όποιος την είχε σπίτι του, θα παρέμενε πλούσιος εφ’ όρου ζωής.

Επίσης, από τη ρίζα του μανδραγόρα, οι μάγοι και οι μάγισσες κατασκεύαζαν τα πιο περίφημα κι αποτελεσματικά ερωτικά φίλτρα, που είχαν τεράστια ζήτηση και ενέπνεαν πάθος φλογερό κι άσβηστο. Μάλιστα, κατά τον Μεσαίωνα, στην Ιταλία, οι τύραννοι των κρατιδίων της Λομβαρδίας, ανάγκαζαν τα όμορφα κορίτσια να πίνουν φίλτρο από τις ρίζες του μανδραγόρα. Έτσι, οι δύστυχες κοπέλες έπεφταν από μόνες τους στην αγκαλιά των αισχρών ηγεμόνων. Μα, ακόμα και σήμερα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που καταφεύγουν στο πανίσχυρο φυτό, όταν θέλουν να κάνουν μάγια ή να γοητεύσουν κάποια γυναίκα.

Ο διάσημος Ιταλός συγγραφέας, Νικολό Μακιαβέλι, είχε γράψει μια κωμωδία, με τον τίτλο «Ο Μανδραγόρας», στην οποία ανέφερε λεπτομερώς τις θαυματουργές ιδιότητες του ομώνυμου φυτού.

Στη Γαλλία, συνήθιζαν να βρίσκουν τον μανδραγόρα κάτω από τις βελανιδιές. Αλίμονο, όμως, σ’ εκείνον που θα τον ξερίζωνε με τα ίδια του τα χέρια. Ο δυστυχής θα γινόταν σκλάβος της καταραμένης ψυχής, που ζούσε μέσα στο μοιραίο φυτό κι έπρεπε κάθε μέρα να της πηγαίνει την τροφή της, η οποία ήταν προ πάντων ωμό κρέας και ψωμί, σε μεγάλη ποσότητα. Αν δεν πήγαινε την απαραίτητη τροφή στο αδηφάγο φυτό, τίποτα δε θα μπορούσε να τον γλιτώσει. Το σώμα του πρηζόταν και μαύριζε, ενώ πέθαινε με φρικτούς πόνους.

Στη Νότια Γαλλία απέδιδαν μονάχα εξαιρετικά καλές ιδιότητες στον μανδραγόρα. Θεωρούσαν πως όποιος φρόντιζε επιμελώς το θρυλικό αυτό φυτό, θα γινόταν γρήγορα πολύ πλούσιος. Επίσης, όποιος έβαζε ένα νόμισμα στη ρίζα του, την επόμενη ημέρα έβρισκε δύο. Υποστήριζαν, μάλιστα, πως πολλοί άνθρωποι είχαν πλουτίσει με αυτόν τον παράδοξο τρόπο. Συνήθως οι αρχές επέβαλαν διπλούς φόρους σε εκείνους που υποψιάζονταν ότι είχαν αποκτήσει μεγάλη περιουσία χάρις στον μανδραγόρα, με την πρόφαση ότι τα χρήματά τους ήταν… μαγικά.

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν φυτά με παράξενες ιδιότητες. Κάποια από αυτά αναδίδουν βλαβερές αναθυμιάσεις, ενώ κάποια άλλα είναι σαρκοφάγα. Ένας αξιόπιστος περιηγητής διηγούνταν ότι μια μέρα που περνούσε από ένα χωριό ιθαγενών στη Νότια Αμερική, είδε άξαφνα μια αλλόκοτη πομπή. Ένα πλήθος γηγενών οδηγούσε μια νέα κοπέλα της φυλής τους, που έκλαιγε και οδυρόταν, μέσα στο δάσος. Ο περιηγητής, που είχε μάθει λίγο τη γλώσσα τους, τους ρώτησε πού πήγαιναν τη νεαρή γυναίκα και γιατί έκλαιγε. Τότε, ένας ιθαγενής τού απάντησε ότι είχε παραβεί κάποιον νόμο της φυλής τους κι επομένως, είχε καταδικαστεί σε θάνατο από τους αρχηγούς τους.

Ο περιηγητής ρώτησε με ποιον τρόπο θα την θανάτωναν κι ο ιθαγενής τού εξήγησε πως θα την έδιναν σε ανθρωποφάγο φυτό να την καταβροχθίσει. Κατάπληκτος, αλλά και περίεργος να δει τι θα συμβεί, ακολούθησε την τελετουργική πομπή. Οι ιθαγενείς ήταν οπλισμένοι και προχωρούσαν, βγάζοντας άγριες κραυγές.

Όταν, τελικά, έφτασαν βαθιά μέσα στο δάσος, σταμάτησαν μπροστά σ’ ένα μικρό παράξενο δέντρο, που είχε στην κορυφή του ένα είδος μεγάλου αγκαθωτού λουλουδιού, με ολάνοιχτα φύλλα. Οι ιθαγενείς έδεσαν τα χέρια και τα πόδια της κοπέλας και μολονότι εκείνη φώναζε και παρακαλούσε να της χαρίσουν τη ζωή, την σήκωσαν και την έριξαν πάνω στο δέντρο, ανάμεσα στα ολάνοιχτα φύλλα της κορυφής του.

Μόλις έβαλαν την κοπέλα μέσα στο κέντρο του παράξενου φυτού, εκείνο άρχισε αμέσως να κινεί προς τα μέσα τα πελώρια φύλλα του και σε λίγο, τα έκλεισε ερμητικά, σκεπάζοντας ολότελα τη δυστυχισμένη νέα, της οποίας οι κραυγές ακούγονταν όλο και πιο σιγανά, ώσπου έπαυσαν εντελώς. Τότε, οι άγριοι ιθαγενείς ξέσπασαν σ’ έναν έξαλλο, δαιμονισμένο χορό, γύρω από το απαίσιο ανθρωποφάγο δέντρο.

Όταν, μετά από λίγες μέρες, ο συγκλονισμένος περιηγητής ξαναπέρασε από το ίδιο χωριό, άθελά του τα βήματά του τον οδήγησαν ξανά στο δάσος, μπροστά στο φοβερό εκείνο σαρκοφάγο δέντρο. Τα φύλλα του ήταν και πάλι ορθάνοιχτα κι όταν έσκυψε να δει στο κέντρο της κορυφής του, με φρίκη διαπίστωσε ότι είχαν απομείνει μονάχα μερικά ανθρώπινα κόκαλα.

Η είδηση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΜΠΟΥΚΕΤΟ», στις 14/02/1932…