Τα ζεστά ροφήματα αποτελούν καθημερινή συνήθεια για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αλλά το πόσο καυτός είναι ο καφές ή το τσάι δεν επηρεάζει μόνο τη σωστή παρασκευή και τη γεύση του, αλλά και την υγεία μας.

Ας δούμε τα μέχρι τώρα δεδομένα για τη σύνδεση μεταξύ ζεστών ροφημάτων και καρκίνου. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τα ζεστά ροφήματα με τον καρκίνο του λαιμού, ενώ τα στοιχεία για τη σχέση μεταξύ των ζεστών ροφημάτων και του καρκίνου του στομάχου δεν είναι σαφή. Ωστόσο, υπάρχει επιβεβαιωμένη σχέση μεταξύ των ζεστών ροφημάτων και των καρκίνων του οισοφάγου, σημειώνει το The Conversation.

Το 2016, ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο ταξινόμησε την κατανάλωση ροφημάτων σε θερμοκρασία άνω των 65 °C ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο». Στην ίδια κατηγορία κινδύνου κατατάσσονται οι εκπομπές καπνού από καύση ξύλων σε εσωτερικούς χώρους και η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Η έκθεση του οργανισμού διαπίστωσε ότι υπεύθυνη ήταν η θερμοκρασία και όχι τα ροφήματα.

Μελέτες στη Νότια Αμερική έδειξαν ότι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ματέ –παραδοσιακού ροφήματος που συχνά πίνεται στους 70 °C– συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του οισοφάγου. Αντίστοιχα στοιχεία προέκυψαν και από έρευνες στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία.

Φέτος, μια μεγάλη μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο με σχεδόν μισό εκατομμύριο συμμετέχοντες επιβεβαίωσε ότι όσοι κατανάλωναν οκτώ ή περισσότερες κούπες πολύ ζεστού τσαγιού ή καφέ την ημέρα είχαν σχεδόν έξι φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του οισοφάγου σε σχέση με όσους δεν έπιναν ζεστά ροφήματα.

Γιατί η θερμοκρασία παίζει ρόλο

Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων πολύ ζεστών ροφημάτων μπορεί να βλάψει τα κύτταρα του βλεννογόνου του οισοφάγου και πιστεύεται ότι με την πάροδο του χρόνου αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου. Οι ερευνητές επεσήμαναν για πρώτη φορά αυτή τη σχέση πριν από σχεδόν 90 χρόνια.

Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η κατανάλωση νερού στους 70 °C επιταχύνει την ανάπτυξη προκαρκινικών βλαβών. Αντίθετα, η περιστασιακή κατανάλωση καφέ στους 65 °C σπάνια προκαλεί άμεση ζημιά, όμως η μακροχρόνια κατανάλωση σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες αυξάνει τον κίνδυνο.

Ποια θερμοκρασία θεωρείται ασφαλής

Οι θερμοκρασίες παρασκευής ροφημάτων όπως ο καφές είναι πολύ υψηλές – συχνά κοντά στο σημείο βρασμού του νερού. Για παράδειγμα, τα ζεστά ροφήματα που παίρνουμε απ’ έξω μπορεί μερικές φορές να σερβίρονται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (γύρω στους 90 °C) ώστε να μην κρυώσουν πολύ μέχρι να τα πιούμε αργότερα στο γραφείο ή στο σπίτι.

Μια μελέτη από τις Ηνωμένες Πολιτείες υπολόγισε ότι η ιδανική θερμοκρασία για τον καφέ, που δεν προκαλεί θερμική βλάβη στον οισοφάγο διατηρώντας παράλληλα τη γεύση και το άρωμα, είναι 57,8 °C.

Συμβουλές για ασφαλή κατανάλωση

Οι ειδικοί συστήνουν μερικές απλές κινήσεις για ασφαλέστερη κατανάλωση:

• Αφήστε το ρόφημα να κρυώσει λίγα λεπτά πριν το πιείτε. Μέσα σε πέντε λεπτά, η θερμοκρασία ενός ζεστού ροφήματος μπορεί να μειωθεί κατά 10–15 °C.
• Ανακατέψτε και φυσήξτε το ρόφημα για πιο γρήγορη ψύξη.
• Αν πρόκειται για ρόφημα σε ποτήρι με καπάκι, αφαιρέστε το καπάκι. Ο καφές μπορεί έτσι να κρυώσει δύο φορές πιο γρήγορα
• Ανακατέψτε με λίγο κρύο νερό ή γάλα.
• Δοκιμάστε πρώτα με μικρές γουλιές, ώστε να ελέγξετε τη θερμοκρασία.

Δεν έχει σημασία μόνο πόσο ζεστό είναι το ρόφημα, αλλά και πώς καταναλώνεται. Μελέτες έδειξαν ότι μια μεγάλη γουλιά καφέ (20 ml) στους 65 °C μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία μέσα στον οισοφάγο κατά 12 °C, προκαλώντας σημαντική θερμική καταπόνηση. Επαναλαμβανόμενη κατανάλωση με αυτόν τον τρόπο μπορεί να δημιουργήσει χρόνιες βλάβες που, σε βάθος χρόνου, αυξάνουν την πιθανότητα καρκίνου.