Εμπειρογνώμονες  του τουρισμού που βρέθηκαν στο 25ο Παγκόσμιο Συνέδριο Travel Monitor στην Πίζα της Ιταλίας, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο υπερτουρισμός δεν επηρεάζει άμεσα μόνο τους προορισμούς, τα τουριστικά αξιοθέατα, την τοπική υποδομή και τους κατοίκους αλλά και τους ίδιους τους ταξιδιώτες.

Στη συζήτηση παρουσιάσθηκε έρευνα World Travel Monitor της IPK International -διενεργείται για λογαριασμό της ITB Berlin- που έδειξε ότι περίπου το 25% των διεθνών τουριστών είχε την αίσθηση ότι ο προορισμός τους ήταν «υπερβολικά γεμάτος».

Η έρευνα διεξήχθη τον περασμένο Σεπτέμβριο σε 29.000 διεθνείς ταξιδιώτες από 24 χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής. Το 9%, που αντιστοιχεί σε περίπου 100 εκατ. τουρίστες, δήλωσε ότι αυτή η υπερβολική συγκέντρωση στην πραγματικότητα έχει επηρεάσει την ποιότητα του εξερχόμενου ταξιδιού τους. Η αίσθηση αυτή ήταν υψηλότερη μεταξύ των οικογενειών με παιδιά και νέους κάτω των 34 ετών. Ειδικότερα, το 15% των Ασιατών, το 9% των Βορειοαμερικανών και το 8% των Ευρωπαίων δήλωσαν ότι η εμπειρία τους στο ταξίδι επηρεάστηκε αρνητικά από τον υπερβολικά μεγάλο αριθμό επισκεπτών στον προορισμό.

Σε αντίθεση με τη γενικότερη αίσθηση, ο υπερτουρισμός δεν συναντάται πάντα στις μεγάλες πόλεις. Τα χιονοδρομικά κέντρα, για παράδειγμα, στους δημοφιλείς προορισμούς, παρουσιάζουν έντονο φαινόμενο υπερτουρισμού. Ένας στους 5 ταξιδιώτες δήλωσε ότι οι διακοπές του σε χιονοδρομικά κέντρα επηρεάστηκαν αρνητικά από τον υπερβολικό τουρισμό, αναφέροντας χαρακτηριστικά τη μεγάλη περίοδο αναμονής στο τελεφερίκ.

Ένας στους 10 ταξιδιώτες, δήλωσε ότι η ποιότητα των διακοπών λόγω του υπερτουρισμού επηρεάστηκε και σε κρουαζιέρες, ταξίδια σε πόλεις, διακοπές για ήλιο και θάλασσα ή διακοπές στην ύπαιθρο. Oι πόλεις που αναφέρθηκαν ότι έχουν πληγεί από τον υπερτουρισμό είναι οι Κουανγκτσόου (24%), Σαγκάη (23%), Πεκίνο (21%), Άμστερνταμ και Κωνσταντινούπολη (από 19% καθεμία) και Βαρκελώνη, Φλωρεντία και Βενετία (από 18%).

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας ο διευθύνων σύμβουλος της IPK International, Rolf Freitag, δήλωσε: «Προφανώς ο υπερτουρισμός δεν είναι καλός για τη φύση, τον πολιτισμό, τους ντόπιους και τους τουρίστες, ωστόσο ο παγκόσμιος τουρισμός δεν έχει φθάσει στα όριά του. Πολλοί προορισμοί θα χαρούν να δουν περισσότερους επισκέπτες, είτε καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου, είτε στη χαμηλή περίοδο. Έτσι ο τουρισμός δεν έχει πρόβλημα ανάπτυξης και το πρόβλημα είναι ή περιφερειακό ή εποχιακό».

Απαιτούνται τοπικές στρατηγικές

Ομιλητές στο Φόρουμ της Πίζας υπογράμμισαν την ανάγκη η διεθνής ταξιδιωτική βιομηχανία να ενεργεί από κοινού με τους προορισμούς σε συντονισμένες στρατηγικές για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού. Οι στρατηγικές αυτές, θα μπορούσαν να επικεντρωθούν σε ζητήματα όπως η διαχείριση της εποχικότητας και των ροών επισκεπτών, καμπάνιες για τα τουριστικά οφέλη που έχουν οι προορισμοί, όπως η απασχόληση και τα έσοδα, οι επενδύσεις σε υποδομές, και η προστασία των τουριστικών πόρων. Ο εμπειρογνώμονας κρουαζιέρας, καθηγητής Δρ. Αλέξης Παπαθανάσης, διευθυντής του Ινστιντούτου Θαλάσσιου Τουρισμού στο Bremerhaven της Γερμανίας, είπε: «o υπερτουρισμός είναι ένα πολύ τοπικό πρόβλημα σε ορισμένες στιγμές και σε ορισμένες περιοχές και δεν είναι πάντα πρόβλημα για τη γύρω περιοχή. Το πρόβλημα δεν είναι ο υπερτουρισμός γενικά, αλλά η ανεπαρκής διαχείριση του τουρισμού. Η αντιμετώπιση της εποχικότητας και όχι ο περιορισμός της ζήτησης είναι μια αποτελεσματική αντιμετώπιση. Κάθε περίπτωση προορισμού είναι διαφορετική. Δεν υπάρχει ενιαία λύση».

Η περίπτωση της Βενετίας

Η Βενετία έχει μόλις 55.000 κατοίκους στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Η Valeria Minghetti, επικεφαλής ερευνήτρια του Διεθνούς Κέντρου Μελετών της Τουριστικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Ca’ Foscari της Βενετίας, ανέφερε στο Φόρουμ ότι ο μαζικός τουρισμός στη Βενετία έχει μεγαλύτερο κόστος από τα οφέλη, εστιάζοντας στη ρύπανση και στην αύξηση των τιμών για όλα τα αγαθά στους μόνιμους κατοίκους.Η Βενετία έχει προχωρήσει σε μέτρα απαγόρευσης των κρουαζιεροπλοίων από την αποβάθρα και επιβάλλει πρόστιμα στους τουρίστες που παραβιάζουν τους τοπικούς νόμους προκειμένου να αποφορτίσει την πλατεία του Αγίου Μάρκου καθώς και νέο τουριστικό φόρο.O επικεφαλής της ITB Berlin, David Ruetz, σχολίασε ότι ο υπερτουρισμός αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τον παγκόσμιο τουρισμό και την τουριστική βιομηχανία και χρειάζεται να βρεθούν νέες λύσεις. Θα αποτελέσει καυτό ζήτημα στην έκθεση ΙΤΒ τον επόμενο χρόνο, όπου ειδικοί θα συζητήσουν προβλήματα και λύσεις.