Η ιστορία μας λέει κάποια πράγματα για τους δασκάλους του Μεγάλου Αλέξανδρου, αλλά παραμένει σχεδόν σιωπηλή όσον αφορά το τι του δίδαξαν.

Το όνομα της τροφού του ήταν Λανίκη, ο αδερφός της, ο Κλείτος, γνωστός ως Μέλας, έσωσε τη ζωή του Αλέξανδρου στον Γρανικό αλλά αργότερα δολοφονήθηκε από τον στρατηλάτη, στη διάρκεια φιλονικίας υπό την επήρεια μέθης, στη Σαμαρκάνδη.

Ο πρώτος του παιδαγωγός ήταν κάποιος συγγενής της μητέρας του, Ολυμπιάδας, ένας αυστηρός και δύστροπος ηλικιωμένος οπαδός της πειθαρχίας, ονόματι Λεωνίδας, ο οποίος έδινε μεγάλη έμφαση στα χαρακτηριστικά της σωματικής αντοχής.

Ο Αλέξανδρος έλεγε ότι η αντίληψη του Λεωνίδα για το πρόγευμα ήταν μια μακρά νυχτερινή πορεία και για το δείπνο, ένα ελαφρύ πρόγευμα.

Αν και το αγόρι εξαγριωνόταν από όλη αυτή την πειθαρχία, εκείνη την εποχή – ο Φίλιππος έλεγε ότι ήταν δεκτικός στην επιχειρηματολογία, αλλά όχι στον εξαναγκασμό – η εκπαίδευση του Λεωνίδα άφησε πάνω του το σημάδι της.

Οι προσωπικές αντοχές του, οι αναγκαστικές πορείες μέσα από ερήμους και βουνά έγιναν θρυλικές. Ποτέ δεν ξέχασε τον αυστηρό γέρο παιδαγωγό του.

Τον βρίσκουμε να λέει στη Βασίλισσα Άδα της Καρίας, με ένα είδος θλιμμένης περηφάνιας, πως ο Λεωνίδας «ερχόταν κι άνοιγε τα σεντούκια μου με τα κλινοσκεπάσματα και τα ρούχα, για να διαπιστώσει ότι δεν είχε κρύψει εκεί η μητέρα μου τίποτα πολυτελές ή περιττό».

Σε αυτό το επίπεδο, είναι σαφές ότι η αφοσιωμένη Ολυμπιάδα είχε κρατηθεί στη θέση της.

Το ανέκδοτο για τον Αλέξανδρο και τον Λεωνίδα

Κάποτε, όταν ο νεαρός πρίγκιπας πρόσφερε θυσία πήρε, με τη γενναιοδωρία μέλλοντος βασιλιά, χούφτες θυμίαμα για να το ρίξει στη φωτιά του βωμού. Αυτό προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια του δασκάλου του: » Όταν θα έχεις κατακτήσει τις χώρες των μπαχαρικών», είπε ο Λεωνίδας, με τον περίτεχνο σαρκασμό που χαρακτηρίζει τους δασκάλους σε ολόκληρο τον κόσμο, «μπορείς να πετάς όσο θυμίαμα θέλεις. Μέχρι τότε μην το σπαταλάς».

Χρόνια αργότερα, ο Αλέξανδρος κατέλαβε τη Γάζα, το βασικό κέντρο εμπορίας μπαχαρικών ολόκληρης της Μέσης Ανατολής.

Όπως πάντοτε, έστειλε δώρα στη μητέρα και την αδερφή του. Όμως αυτή τη φορά, υπήρχε και δώρο για τον Λεωνίδα. Ένα φορτίο δεκαοκτώ τόνων λιβανιού και μύρου παραδόθηκε στον ηλικιωμένο άνδρα. Ήταν αρκετό για να τον κάνει πλουσιότερο απ’όσο θα μπορούσε να φανταστεί στα πιο τρελά του όνειρα, λόγω της αξίας μεταπώληση. «Σε ανάμνηση της ελπίδας με την οποία με είχατε εμπνεύσει στην παιδική ηλικία», του έγραφε, μαζί με την παραίνεση να πάψει να είναι φειδωλός απέναντι στους θεούς.

Ο δεύτερος παιδαγωγός του Αλέξανδρου, ο Λυσίμαχος από την Ακαρνανία, ήταν πολύ διαφορετικός χαρακτήρας: ένας οξυδερκής αν και ακαλλιέργητος ηλικιωμένος κόλακας που κέρδιζε εύκολα δημοτικότητα, ενθαρρύνοντας τις φαντασιώσεις του βασιλικού μαθητή του.

Αποκαλούσε τον Αλέξανδρο Αχιλλέα, τον Φίλιππο Πηλέα και τον εαυτό του Φοίνικα (το όνομα του ηλικιωμένου μέντορα του Αχιλλέα στην «Ιλιάδα»).

Το αγόρι διδάχτηκε μουσική – έδειχνε αξιοσημείωτη κλίση στο παίξιμο της λύρας – ανάγνωση και γραφή. Ειδικοί τον μύησαν στην τέχνη της ξιφομαχίας, της τοξοβολίας και της ρίψης ακοντίου.

Όπως όλα τα παιδιά των μακεδονικών καλών οικογενειών, ίππευε σχεδόν πριν αρχίσει να περπατά. Αλλά φαίνεται ότι ποτέ δεν έμαθε να κολυμπά και σε ολόκληρη τη ζωή του διατήρησε έντονη απέχθεια για τη θάλασσα.