Το πιο φυσικό όπλο του ανθρώπου στην καθημερινή και πολεμική ζωή του, εξελίχθηκε σε ένα από τα δημοφιλέστερα αγωνίσματα. Ο Απόλλων είχε νικήσει τον Άρη στην Ολυμπία. Η τέχνη, η δεξιοτεχνία και η αντοχή επικράτησε απέναντι στην ωμή βία και την αγριότητα.
Στην εποχή του Ομήρου οι πυγμάχοι προφυλάσσουν τα χέρια τους και καταφέρνουν ισχυρά χτυπήματα, χρησιμοποιώντας απλούς ιμάντες από δέρμα βοδιού. Τον 5ο αιώνα π.Χ. χρησιμοποιούν μαλακούς ιμάντες από κατεργασμένο δέρμα που ονομαζόταν «μειλίχαι» . Πλέγμα ιμάντων που ενισχύει τα δάχτυλα στα σημεία κρούσεως, οι «σφαίραι» εμφανίζονται γύρω στο 400 π.Χ., ενώ αργότερα πιο ενισχυμένα γάντια οι «οξείς ιμάντες» . Ο caestrus, ένα είδος μεταλλικό γάντι κάνει την εμφάνιση του κατά την ρωμαϊκή εποχή.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ονομαστός από την Σμύρνη καθόρισε τους κανόνες του αγωνίσματος το 688 π.Χ. Με κλήρωση ορίζονται οι αντίπαλοι. Επιτρέπονται χτυπήματα στο κεφάλι και στο πρόσωπο του αντιπάλου , ενώ οι λαβές, τα λακτίσματα και τα επικίνδυνα χτυπήματα απαγορεύονται. Σε περίπτωση θανάτου, ανακηρύσσεται νικητής ο νεκρός και έτσι τιμωρείται ο παραβάτης των κανονισμών. Νικητής στέφεται όποιος βγάλει τον αντίπαλο του εκτός μάχης ή όποτε αναγνωρίσει κάποιος από τους δύο την ήττα του. Περιορισμός στον χρόνο και τον χώρο κατά την διάρκεια της αναμέτρησης δεν υπάρχει.
Η εισαγωγή των οξέων ιμάντων μετέτρεψε τον τρόπο που αγωνίζονταν οι αθλητές από επιθετικό σε αμυντικό, καθώς έπρεπε να αποφύγουν τα οδυνηρά χτυπήματα. Μπορούσαν να πάρουν τη νίκη με αμυντική τακτική. ‘Οταν αργούσε να ανακηρυχθεί κάποιος νικητής, οι κριτές του αγώνος επέβαλαν εναλλαγή χτυπημάτων χωρίς άμυνα, την «κλίμακα» , εως ότου υποχωρήσει ο ένας αγωνιζόμενος.
Η προπόνηση των πυγμάχων στην παλαίστρα γινόταν μεταξύ δύο αθλητών, ή με τον «κώρυκο» έναν σάκο γεμάτο με άμμο, ο οποίος κρεμόταν από την κορυφή,
Διάσημοι πυγμάχοι υπήρξαν, ο Καρύστιος Γλαύκος, ο θρυλικός Θεαγένης ο Θάσιος ( 1400 νίκες ! ) , ο Σπαρτιάτης Ιπποσθένης, ο Μελαγκόμας από την Καρία, ο Ευρυδάμας από την Κυρήνη καθώς και ο Διαγόρας ο Ρόδιος με την οικογένεια του, που ανέδειξε ολυμπιονίκες πατέρα, τρεις γιους και δύο εγγόνια.
