H μαγεία των αρχαίων μνημείων στην Ελλάδα του 19ου αιώνα [φωτο]

“Κάθε βράχος, κάθε ακρωτήρι και ποτάμι στην Ελλάδα είναι στοιχειωμένο από τους νεκρούς της». Έτσι περιέγραφε τα ταξίδια του στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα ο Edward Dodwell.

Ο γνωστός συλλέκτης της εποχής ταξίδεψε στην Ελλάδα (επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) μαζί με τον Ιταλό καλλιτέχνη Simone Pomardi ο οποίος ζωγράφισε πάνω από χίλιες ακουαρέλες και σκίτσα μιας ονειρικής Ελλάδας με ελάχιστους κατοίκους και εντυπωσιακά, σχεδόν άγνωστα, αρχαία μνημεία.

Τα έργα αυτά, συχνά ζωγραφισμένα με τη βοήθεια μιας camera obscura, είναι εντυπωσιακά στην ακριβή απεικόνιση των αρχαιοτήτων και αποτελούν ένα εξαιρετικό αρχείο γνώσης του πώς ήταν η Ελλάδα την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και πόσο άλλαξε μέσα στα επόμενα χρόνια.

Στη Βίλα Γκετί του ομώνυμου μουσείου, έχει ξεκινήσει ήδη μια έκθεση με μια μεγάλη επιλογή από τα συγκεκριμένα σχέδια και ακουαρέλες, τα οποία ανήκουν πλέον στη συλλογή του Ινστιτούτου Packard Humanities.

Τρεις δεκαετίες μετά το ταξίδι του στην Ελλάδα, ο Dodwell έγραψε ένα δίτομο βιβλίο στο οποίο αφηγείται τις εντυπώσεις του από το ταξίδι του στην Ελλάδα.

Το «A Classical and Topographical Tour through Greece”, το οποίο υπάρχει ψηφιοποιημένο στη συλλογή του μουσείου Getty και είναι διαθέσιμο για ελεύθερο downloading , είναι μια απολαυστική καταγραφή της Ελλάδας της εποχής πολλές φορές εμποτισμένη με χιούμορ («το δάσος από το οποίο ο Ηρακλής έφτιαξε το ρόπαλό του, σήμερα δεν αρκεί για να φτιάξει ούτε ένα μπαστούνι») αλλά πάνω απ’ όλα είναι η κατάθεση ενός ανθρώπου που ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά την τεράστια ιστορία και το μαγικό ελληνικό τοπίο και φως.

Όταν ο Dodwell επισκέφθηκε την Ελλάδα, ο Έλγιν είχε ήδη φύγει με τα γλυπτά του Παρθενώνα. Και ενώ οι ακουαρέλες και τα σκίτσα λίγα δείχνουν για την πράξη του Έλγιν, τα γραπτά του εξηγούν αρκετά:

«Κατά την πρώτη μου επίσκεψη στην Ελλάδα υπήρξα μάρτυρας της τρομακτικής αποκαθήλωσης των γλυπτών του Παρθενώνα. Θα περίμενε κανείς πως αυτά τα αριστουργήματα της ανθρώπινης ύπαρξης που άντεξαν τους αιώνες, κατάφεραν να σωθούν από δεκάδες καταστροφές θα κατάφερναν να γλιτώσουν….»

O Λόρδος Έλγιν αφαιρεί τα Γλυπτά του Παρθενώνα, μετά το 1801

Η πηγή στην αρχαία πόλη των Φερών

Ο Παρθενώνας, Αθήνα, μετά το 1805

Το χωριό Πορταριά στους πρόποδες του Πηλίου, μετά το 1805

Ο Ναός της Αφαίας στην Αίγινα, μετά το 1805

Άποψη του Παρθενώνα από τα Προπύλαια, Αθήνα, 1805

Ο Ναός του Δία στη Νεμέα, 1805

Ο Ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο, μετά το 1805