Η γοητεία του Κάστρου, με τις πύλες, τις πολεμίστρες, τις γέφυρες… Το Κάστρο, που όταν είσαι μέσα θέλεις να δεις τον κόσμο έξω, κι όταν είσαι έξω θέλεις να μπεις μέσα! Που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο, τουλάχιστον σ΄ αυτή την έκταση και την ομορφιά.

Οι Ιππότες που το έφτιαξαν, οι Τούρκοι, που ήρθαν και το ασβέστωσαν, οι Ιταλοί που το ξανάφτιαξαν, κι οι Άγγλοι που το βομβάρδισαν- γιατί οι Άγγλοι σύμμαχοι, έκαναν μεγάλα εγκλήματα για τα οποία θα μιλήσουμε μιαν άλλη φορά.

Στην ιστορία που έχουν οι πύλες του, σ΄ αυτές θα αναφερθούμε σήμερα. Σ΄ αυτήν που σφραγίστηκε στο Σαν Φραγκίσκο από το Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή,  και στην άλλη, που ονομάστηκε Κόκκινη Πόρτα από το αίμα αθώων που έρεε άφθονο, απέναντι από το γήπεδο.

Φανερά η πιο ωραία ιπποτική πύλη, που οι Ιταλοί την ονόμασαν «Porta Rosa»  και ο κ. Σταύρος Γεωργαλλίδης, μας διαθέτει τις σπάνιες φωτογραφίες και ντοκουμέντα του, από την εποχή ακόμα που οι άνθρωποι δεν είχαν ανακαλύψει το φακό και ζωγράφιζαν.

Η φρούρηση της Κόκκινης Πόρτας, από Ιταλούς Στρατιώτες

Η Κόκκινη Πόρτα επί Οθωμανικής κατοχής. Απεικονίζεται ο Τούρκος νομάρχης της Ρόδου

Ποιες είναι η πύλες του Κάστρου με τη μεγαλύτερη ιστορία κ. Γεωργαλλίδη;

Παρόλο που στη Μεσαιωνική Πόλη, άλλες πύλες όπως η Ντ΄ Αμπουάζ και η Θαλασσινή πύλη, είναι πιο επιβλητικές, την μεγαλύτερη ιστορία έχουν δύο άλλες πύλες: του Αγίου Αθανασίου, όπως λέγεται αυτή που βρίσκεται στην είσοδο του Κάστρου από το Σαν Φραγκίσκο, και η πύλη του Αγίου Ιωάννη, που βρίσκεται στη σημερινή οδό Βύρωνος, απέναντι από το γήπεδο. Και οι δύο αυτές πύλες πήραν τα αρχικά  ονόματά τους από τα εκκλησάκια που η κάθε μια έχει στο εσωτερικό της.

Από ποιαν πέρασε ο Σουλεϊμάν και τη σφράγισε για να μην περάσει άλλος;

 Από την πύλη του Αγίου Αθανασίου (στον Άγιο Φραγκίσκο), πέρασε θριαμβευτής ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, για να μπει στην πόλη της Ρόδου. Οι Τούρκοι από τότε τη σφράγισαν για να μην περάσει από εκεί άλλος (1522-1922). Δημιούργησαν μάλιστα τη δοξασία ότι όσο η πύλη αυτή παραμένει κλειστή, το Ισλάμ δεν θα εγκαταλείψει ποτέ την πόλη της Ρόδου. Γι αυτό παρέμεινε κλειστή μέχρι που ήρθαν οι Ιταλοί και την άνοιξαν, το Δεκέμβρη του 1922.

Ιταλοί στρατιώτες φυλάνε την πύλη

Η εσωτερική πύλη της Κόκκινης Πόρτας, με τη Μουριά

Η πύλη του Αγίου Ιωάννη, στο γήπεδο, γιατί ονομάστηκε Κόκκινη Πόρτα;

Είχε κι άλλες ονομασίες, αλλά ο κόσμος προτιμά αυτήν γιατί έχει ιστορική σημασία. Την έλεγαν «η πόρτα του πρωτομάστορα», «πύλη Κοσκινού», γιατί «βλέπει» ακριβώς στα Κοσκινού, κι έτσι οι έμποροι έμπαιναν από εκεί γιατί ήταν ο πιο σύντομος δρόμος για την αγορά… Το καλοκαίρι του 1522 οι Τούρκοι πραγματοποίησαν νέα εκστρατεία κατά της Ρόδου, την οποία δεν κατάφεραν να πάρουν την πρώτη φορά, πριν από 40 χρόνια που την είχαν πολιορκήσει ξανά. Αυτή τη φορά η εκστρατευτική δύναμή τους αποτελείτο από 700 πλοία και 200.000 άνδρες, με επικεφαλής τον ίδιο τον σουλτάνο, τον Σουλεϊμάν Β' τον Μεγαλοπρεπή, ο οποίος πολιόρκησε την πόλη από στεριά και θάλασσα για 6 μήνες.

Ποιοι πολεμούσαν τότε εναντίον των Τούρκων; Ποιοι υπερασπίζονταν τη Ρόδο;

Τα εδάφη υπερασπίζονταν οι Ιππότες, μαζί με τους Ροδίτες. Οι Τούρκοι, παρά τις τρομακτικές τους απώλειες- σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν σε κάθε νεκρό Ιππότη αντιστοιχούσαν 73 νεκροί Τούρκοι- επέμειναν  και τα κατάφεραν. Οι Ιωαννίτες, καταλαβαίνοντας ότι δεν θα μπορούσαν να κρατήσουν το Κάστρο για πολύ ακόμα, ήρθαν σε συμφωνία με τους πολιορκητές για να αποχωρήσουν με τον οπλισμό και τα υπάρχοντά τους. Στις 2 Ιανουαρίου 1523, οι Ιωαννίτες Ιππότες μαζί με 4.000 Έλληνες κατοίκους του νησιού, το εγκατέλειψαν και κατέφυγαν στην Κρήτη. Ο Γάλλος Μεγάλος Μάγιστρος Βιλλιέ ντε Ισλ Αντάμ, το 1522 παρέδωσε τη Ρόδο στο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή. Όμως οι όροι της συμφωνίας δεν έγιναν σεβαστοί από τους Τούρκους και οι δρόμοι της περιφρούρησης του Κάστρου, γέμισαν με αίμα του άμαχου Ροδιακού πληθυσμού. Το αίμα έτρεχε τόσο άφθονο στο εξωτερικό της Πύλης, ώστε ολόκληρη έγινε κατακόκκινη. Από τότε η ονομασία που της δόθηκε από τον λαό ήταν «Κόκκινη Πόρτα» και από τους Τούρκους «Κιζίλ καπού». Οι δε Ιταλοί την ονόμασαν «PORTA ROSA».

Πιστή απεικόνιση της παράδοσης της πόλης της Ρόδου στο Σουλεϊμάν ο οποίος την παραλαμβάνει από το Μεγάλο Μάγιστρο

Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής σε χαλκογραφία του 1693 ενώ επιβλέπει την πολιορκία της Ρόδου. Χαλκογραφία του Jande Tnevenot

Υπάρχει και μια επιγραφή. Τι λέει;   

Πριν μπούμε στην πύλη περνάμε πάνω από μια γέφυρα, που μέχρι το 1912 είχε μια τεράστια πόρτα, που έκλεινε με τη δύση του ηλίου. Από πάνω, υπάρχει μια επιγραφή στα αραβικά που λέει: «Ω, εσύ, που ανοίγεις την πόρτα, άνοιξε για μας την πύλη της ευτυχίας"» Είναι φράση από το Κοράνι.

Εκεί δεν κρεμούσαν και τους χριστιανούς;

Λίγα βήματα από την Κόκκινη Πόρτα, βρισκόταν μια μαύρη μουριά, που στα κλαδιά της κρεμούσαν οι Τούρκοι  χριστιανούς. Εκεί λέγεται ότι κρέμασαν και τον Κωνσταντίνο τον Υδραίο, τον οποίο είχαν φυλακίσει πρώτα στις τούρκικες φυλακές που ήταν τότε στο κατεστραμμένο Καστέλο και το έλεγαν «Ζιντάνι», σκοτάδι. Στη Μουριά κρέμασαν τον Κωνσταντίνο Υδραίο, κι όχι μπροστά στο Τούρκικο διοικητήριο στο Μανδράκι. Εκεί μετέφεραν στη συνέχεια το πτώμα του και το έριξαν πάνω σε σωρούς από κλαδιά και σκουπίδια. Θέλω εδώ να προσθέσω ότι μέσα στο φρούριο και λίγο παρακάτω από το Μουσείο, υπάρχει το Τούρκικο Τζαμί που λεγόταν από τους Τούρκους «Κατουράν Τζαμισί». Εκεί, ήταν η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα. Η παράδοση λέει ότι κατά την πολιορκία της Ρόδου, σε λίγη απόσταση από το ναό, έγινε μεγάλη σφαγή και το αίμα κυλούσε σαν ποταμός μπροστά στο ναό. Λένε ότι μόλις ο Σουλεϊμάν είδε το αίμα να κυλάει σε τέτοιο βαθμό, έδωσε διαταγή να σταματήσει η σφαγή. Από τότε ο ιερός ναός έγινε τζαμί με την ονομασία «Κατουράν Τζαμισί» ή «Τζαμί του Αίματος». Σήμερα είναι η Παναγιά του Κάστρου.

Γιατί έκλειναν τη νύχτα οι εξωτερικές πύλες του Κάστρου;

Οι Τούρκοι, καταλαμβάνοντας τη Ρόδο άφησαν μέσα στο Κάστρο μόνο τους Εβραίους. Οι ντόπιοι μπορούσαν να μπαίνουν το πρωί, αλλά έπρεπε να βγαίνουν το βράδυ, να κοιμούνται έξω από το Κάστρο. Με το σούρουπο οι πύλες έκλειναν και άνοιγαν πάλι το πρωί. Οι ντόπιοι βγήκαν λοιπόν και δημιούργησαν τα νέα μαράσια. Από το 1912 και μετά οι Ιταλοί ξανάνοιξαν τις πύλες του Κάστρου.

Τι έγινε όταν ήρθαν οι Ιταλοί; Πέρασαν κι αυτοί από την ίδια πύλη!

Στις 5 Μαΐου 1912 που έγινε η κατάληψη της Ρόδου από τους Ιταλούς, μετά τη μάχη της Ψίνθου, μπαίνοντας οι στρατιώτες από το Ροδίνι, και περνώντας από την Αγία Αναστασία, πέρασαν από την Κόκκινη Πόρτα για να πάνε στο Μαντράκι, να γίνει η τελική παράδοση, μπροστά στο τούρκικο διοικητήριο, το σημερινό Ταχυδρομείο. Μετά το χρησιμοποίησαν και οι Ιταλοί ως διοικητήριο.

Με το πέρασμα του Ιταλικού Στρατού από εκεί, ο αντιστράτηγος Jovvani Ameglio, εντοίχισε μαρμάρινη πλάκα, στην πρόσοψη της πύλης, για να θυμίζει το πέρασμα του Ιταλικού Στρατού.

Συνέχισε όμως η Πύλη αυτή να γράφει τη δική της ιστορία! Πέρασαν και οι Άγγλοι απ’ αυτήν!

Το 1943-44 η Μεσαιωνική Πόλη βομβαρδίστηκε από τους Άγγλους και μαζί βομβαρδίστηκε και η Κόκκινη Πόρτα, η οποία υπέστη μεγάλες ζημιές, που αποκαταστάθηκαν στη συνέχεια. Από αυτή την πύλη πέρασαν και οι Άγγλοι οι οποίοι μπήκαν στη Ρόδο ως απελευθερωτές, άλλο που κι αυτοί δεν ήθελαν με τίποτα να φύγουν μετά!

ΥΓ.: Το εκπληκτικό φωτογραφικό υλικό ήταν μία προσφορά του Σταύρου Γεωργαλλίδη στο rodiaki.gr

Πηγή: