Λιγότερο γνωστός είναι ο αγώνας της Κύπρου στο πλευρό της Ελλάδας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Sputnik εστιάζει στα άγνωστα, αλλά σημαντικά, γεγονότα, που ακολούθησαν το Όχι στην παράδοση της χώρας μας στους Ιταλούς.

28η Οκτωβρίου 1940. Η Ελλάδα έχει πάρει την απόφαση να αμυνθεί εναντίον των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών.

Μετά το ηρωικό «ΟΧΙ», στις δυνάμεις του άξονα, η Ελλάδα στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα. Οι Κύπριοι πληροφορούνται αυτήν την εξέλιξη και ο ενθουσιασμός τους αμέσως είναι πολύ δυναμικός.

«Η αντίδραση των Κυπρίων στο ιστορικό Όχι του ελληνικού λαού ήταν δυναμική, ζωοδόχος αλλά και ιστορικά δικαιωμένη. Οι δυνάμεις του κυπριακού ελληνισμού κινητοποιήθηκαν υπέρ του Όχι το 1940. Παντού στο νησί υψώθηκαν ελληνικές σημαίες και όλοι ήθελαν να σταλούν ως εθελοντές στο μέτωπο, για να υποστηρίξουν την Ελλάδα», επισημαίνει στο Sputnik o Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, καθηγητής διεθνούς πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ο καθηγητής μοιράζεται μια συγκινητική προσωπική ιστορία της οικογένειάς του:

«Οι Κύπριοι φοιτητές στην Αθήνα μεταξύ των οποίων και ο πατέρας μου κατετάγησαν εθελοντές πολεμιστές στο αλβανικό έπος. Ο πατέρας μου πυροβολήθηκε από Ιταλό στρατιώτη στην καρδιά αλλά σώθηκε διότι στο τσεπάκι μπροστά από την καρδιά του είχε ένα μικρό Ευαγγέλιο που του έκανε δώρο ο Δαμασκηνός Ζακύνθου.

Η σφαίρα καρφώθηκε στο βιβλίο και έσκισε ελάχιστα το δέρμα του.

Η γρατζουνιά του υπενθύμιζε πάντα πως σώθηκε. Ο πατέρας μου δεν είχε καμία σχέση με τα όπλα, δεν είχε πάει στρατό στην Κύπρο που ήταν υπό βρετανική κατοχή. Και του είχαν πει: στην πρώτη μάχη θα μάθεις να πολεμάς.

Όταν ο Ιταλός που τον πυροβόλησε είδε ότι δεν έπαθε τίποτα, τον συνέλαβε και τον παρέδωσε στον διοικητή του».

Οι πρώτοι Κύπριοι στρατιώτες έφτασαν στον Πειραιά στις αρχές του 1941. Μέχρι και την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941, υπολογίζεται ότι έφτασαν μέσω Αιγύπτου και Λιβύης πέραν των τεσσάρων χιλιάδων Κυπρίων του «Κυπριακού Συντάγματος».

Πόσοι Κύπριοι πολέμησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Τους αριθμούς δίνει στο Sputnik o πρώην αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας Νίκος Μπατσικανής:

«5.000-6.000 Κύπριοι ήρθαν στην Ελλάδα, όπου και πολέμησαν εναντίον Γερμανών-Ιταλών, πλάι στους Ελλαδίτες».

«Δεν είναι μικρή σε στρατιωτικό προσωπικό, η προσφορά της Κύπρου στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αρκεί μόνο να αναλογιστούμε την παρουσία 30.000 Κυπρίων στρατιωτών στα μέτωπα του πολέμου, σε Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή», υπογραμμίζει.

Και προσθέτει:

«Πάνω από 600 Κύπριοι έπεσαν στα πεδία των μαχών και βρίσκονται θαμμένοι σε 56 στρατιωτικά κοιμητήρια 17 χωρών, σε: Μέση Ανατολή, Αφρική, Ελλάδα και Ευρώπη. Επιπλέον, 2.500 Κύπριοι αιχμαλωτίσθηκαν, οι περισσότεροι στην Ελλάδα, και κρατήθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης».

Από την πλευρά του, ο Χ. Γιαλλουρίδης επισημαίνει:

«Οι Κύπριοι τότε αγωνίστηκαν και για την ένωση με την Ελλάδα. Ωστόσο η Ελλάδα που αγωνίστηκε ηρωικά και έδωσε μάχες νικηφόρες στην Πίνδο, μετά τον πόλεμο δεν μπόρεσε να διεκδικήσει αυτό που δικαιούνταν: Την Κύπρο και τα Δωδεκάνησα, διότι η αγγλική επιρροή ήταν ισχυρή στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.

Ήταν χιλιάδες όσοι κατετάγησαν. Κάποιοι πήγαν στην Κύπρο, κάποιοι στη Μέση Ανατολή. Δεν πήγαν γιατί ήταν φιλικά προσκείμενοι προς τους Άγγλους, αλλά πήγαν γιατί ήταν προσκείμενοι προς την Ένωση».

Τον Νοέμβριο του 1940, συστάθηκε στην Αθήνα ειδική Κυπριακή Επιτροπή για την αποστολή εθελοντών στον πόλεμο.

«Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αγώνας δεν ξεκίνησε το 1940 αλλά το 1821 όπου 400 κύπριοι σφαγιάστηκαν με τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό.

Η Κύπρος ήταν πάντοτε παρούσα και πολλές φορές πλήρωνε τα λάθη του ελλαδικού κράτους καθώς και την υποτέλεια, τις αδυναμίες του ή την ανικανότητα να χαράξει εθνική πολιτική. Η Κύπρος χάθηκε από τραγικά λάθη», προσθέτει ο Χ. Γιαλλουρίδης.

Πολλοί Κύπριοι, οι όποιοι παρέμειναν στην Ελλάδα στη διάρκεια της Γερμανικής και Ιταλικής κατοχής, συνεργάστηκαν με τοπικές αντιστασιακές οργανώσεις εναντίον του κατακτητή.

Η χώρα με τη μεγαλύτερη ανθρώπινη συμμετοχή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Πέρα από αυτό, όπως τονίζει ο Νίκος Μπατσικανής, αναφορικά με την Κύπρο, «θεωρείται ως η χώρα που είχε, κατ’ αναλογία με τον πληθυσμό της, τη μεγαλύτερη ανθρώπινη συμμετοχή στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».

Και συνεχίζει: «Όπως και στους άλλους Αγώνες του Έθνους, οι Κύπριοι πολέμησαν κι έδωσαν το αίμα και τη ζωή τους για τη μητέρα Ελλάδα. Δεν ήταν μόνο η φιλοπατρία και ο ηρωισμός, της ελληνικής ψυχής, η κινητήριος δύναμη που έστελνε χιλιάδες Κύπριους στα πολεμικά μέτωπα της Ελλάδος. Ήταν και το γεγονός ότι μόνο εκεί, στη φλόγα του πολέμου, μπορούσαν να βιώσουν, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, τον επίμονο πόθο τους: να συμπορευτούν σε μια κοινή μοίρα με τους υπόλοιπους Έλληνες, να πάψουν να είναι οι αποκομμένοι αδελφοί. Με δυο λόγια, να ενωθούν με τον εθνικό κορμό».