Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν προκαλεί μόνο φόβο για μια γενικευμένη σύρραξη, αλλά και την ανησυχία για έναν πρωτοφανή κυβερνοπόλεμο.

Η Ρωσία θεωρείται υπερδύναμη σε αυτόν τον τομέα, και πολλοί ειδικοί τις πρώτες ημέρες του πολέμου προειδοποιούσαν για το ενδεχόμενο μεγάλης έκτασης κυβερνοεπίθεσης, όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και σε ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ, επισείοντας ακόμα και τον κίνδυνο ενός «κυβερνο-Περλ Χάρμπορ».

Παρότι ο πόλεμος της προπαγάνδας μαίνεται ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, μια εξίσου μεγάλης έκτασης κυβερνοεπίθεση δεν έχει προς το παρόν εκδηλωθεί. Ασφαλώς, καμία εγγύηση δεν υπάρχει ότι η Ρωσία δεν θα επιτεθεί προσεχώς στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα ή σε κάτι άλλο, καθώς έχει αποδείξει ότι δεν διστάζει να χτυπήσει κρίσιμες υποδομές και να προκαλέσει παράπλευρες απώλειες μέσω κυβερνοεπιθέσεων.

Όταν τα ρωσικά τανκ άρχισαν να προελαύνουν στο ουκρανικό έδαφος, πραγματοποιούσε τη δική του προέλαση ένα πρωτοφανούς επικινδυνότητας κακόβουλο λογισμικό, ονόματι «FoxBlade», το οποίο διέγραφε αρχεία και δεδομένα.

Στα κεντρικά γραφεία της Microsoft, όπως αποκάλυψαν οι «New York Times», χτύπησε αμέσως συναγερμός, καθώς οι ειδικοί κατάλαβαν αμέσως ότι απειλούσε τα υπουργεία και τους οικονομικούς οργανισμούς της Ουκρανίας. Μέσα σε τρεις ώρες, η αμερικανική εταιρεία με έδρα το Σιάτλ «βρέθηκε» στο κέντρο των πολεμικών επιχειρήσεων, ειδοποίησε την κυβέρνηση Ζελένσκι, και μπλόκαρε τον ιό.

Κατόπιν, με τη μεσολάβηση του Λευκού Οίκου, η Microsoft ενημέρωσε τις Βαλτικές χώρες, την Πολωνία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες για το κακόβουλο λογισμικό και για τον κίνδυνο να ξεφύγει ο ιός από τα σύνορα της Ουκρανίας και να «ακρωτηριάσει» τις συμμαχικές στρατιωτικές δυνάμεις ή να χτυπήσει τις δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες.

Η απειλή δεν είναι μόνο τεχνολογική. Επειδή δεν υπάρχουν γενικά αποδεκτοί και συμφωνημένοι κανόνες για έναν κυβερνοπόλεμο, δεν είναι σαφές αν μια επίθεση στην Ουκρανία, που θα επεκταθεί σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία ή η Γαλλία, μπορεί να ενεργοποιήσει το άρθρο 5, σύμφωνα με το οποίο μια επίθεση σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των μελών της Συμμαχίας.

Οι ειδικοί, που παρακολουθούν στενά την εξέλιξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, εκφράζουν φόβους ότι μια τόσο ευμετάβλητη κρίση, στην οποία εμπλέκεται μια από τις παγκόσμιες υπερδυνάμεις στην κυβερνοπειρατία, θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πόλεμο που θα υπερβεί χρονικά τις πολεμικές επιχειρήσεις στο πεδίο της μάχης.

Μπορεί η Ρωσία να έχει επιλέξει προς το παρόν πιο ήπιες προπαγανδιστικές ενέργειες μέσω των κοινωνικών δικτύων, όπως όταν προσπάθησε να σπείρει αμφιβολίες για το αν τραυματισμένη έγκυος από το μαιευτήριο που βομβάρδισε στη Μαριούπολη ήταν απλώς μακιγιαρισμένη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει τα μέσα να επιχειρήσει πιο πολύπλοκες επιθέσεις.

Για τον λόγο αυτό, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε προληπτικά τη Ρωσία ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να απαντήσουν σε οποιαδήποτε επίθεση εκδηλωθεί κατά των κρίσιμων υποδομών τους.

Αν και, μέχρι στιγμής, το κυβερνομέτωπο παραμένει σχετικά ήρεμο και δεν έχουν σημειωθεί καταστροφικές επιθέσεις, οι φόβοι για έναν κυβερνοπόλεμο παραμένουν, εξαιτίας της μακράς ιστορίας διεθνών επιθέσεων προερχόμενων από τη Ρωσία.

Η χώρα αυτή ήταν πίσω από μιας μεγάλης έκτασης επίθεση στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας το 2015, κατά την προσάρτηση της Κριμαίας.

Το 2017, η Μόσχα εξαπέλυσε κατά της Ουκρανίας τον ιό NotPetya, ένα κακόβουλο λογισμικό διαγραφής δεδομένων, το οποίο τελικά εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο και κόστισε στην παγκόσμια οικονομία 10 δισ. δολάρια.

Επιπλέον, Ρώσοι ιδιώτες χάκερ έχουν συσχετιστεί με επικίνδυνες απόπειρες κυβερνοπειρατείας, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης, το 2011, στον μεγαλύτερο αγωγό καυσίμων των ΗΠΑ, της Colonial Pipelines, από την οποία ζητήθηκαν λύτρα σε κρυπτονόμισμα, αντίστοιχα με 4,4 εκατ. δολάρια.

Στη διάρκεια της εισβολής στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει εξαπολύσει πολλές μικρής κλίμακας κυβερνοεπιθέσεις -ξεκινώντας από τον Ιανουάριο, όταν περισσότερα από 70 ουκρανικά site δέχθηκαν επίθεση, μεταξύ των οποίων οι επίσημοι ιστότοποι του υπουργείου Εξωτερικών και Παιδείας.

Η Ρωσία διαρρέει συνεχώς ψευδείς πληροφορίες και βίντεο σχετικά με τον πόλεμο στη Ουκρανία, ενώ η ρωσική κυβέρνηση έχει μπλοκάρει την πρόσβαση των πολιτών της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να μη διαδίδονται οι πληροφορίες που αντικρούουν το αφήγημά της.

Στο μεταξύ, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Κυβερνοσαφάλεια και την ασφάλεια των Υποδομών των ΗΠΑ κάλεσε όλους τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, να πάρουν μέτρα ενίσχυσης της κυβερνοασφάλειάς τους και περιφρούρησης των κρίσιμων δεδομένων τους.

Εξάλλου, η έκτακτη οικονομική ενίσχυση της αμερικανικής κυβέρνησης προς την Ουκρανία περιελάμβανε 10 δισ. δολάρια για την άμυνα, στην οποία περιελάμβανε και την κυβερνοάμυνα, όπως και 28.000.000 δολάρια για την ενίσχυση του FBI απέναντι σε απειλές προερχόμενες από τη Ρωσία, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Μολονότι η Ρωσία έχει τη δυνατότητα να διαταράξει την οικονομική ζωή στη Δύση, οι αναλυτές εκτιμούν ότι επειδή οι κυρώσεις έχουν κάνει μεγάλη ζημιά στη ρωσική οικονομία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα κάνει τελικά τίποτα. Άλλωστε, τις τελευταίες δύο εβδομάδες πολλές δυτικές επιχειρήσεις ανέστειλαν τη λειτουργία τους στη Ρωσία. Προειδοποιούν, ωστόσο, ότι όσο περισσότερο αποκόπτεται η Ρωσία από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ακόμα και από το ίδιο το ίντερνετ, τόσο λιγότερα θα έχει να χάσει ο Πούτιν. «Οπότε γιατί να μην κάνει ακόμα και τρελά πράγματα;», θέτουν το ερώτημα.

Ο Πούτιν, όμως, δεν είναι μόνος του. Η Κίνα ανακοίνωσε πρόσφατα ότι το κινεζικό διαδίκτυο δέχτηκε σειρά κυβερνοεπιθέσεων από τερματικά που βρίσκονταν στις ΗΠΑ, με σκοπό να αποκτήσουν τον έλεγχο κινεζικών υπολογιστών και να επιτεθούν στη Λευκορωσία, τη Ρωσία και την Ουκρανία. Οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν σημείο μεγάλης τριβής ανάμεσα στις ΗΠΑ, τους συμμάχους της και την Κίνα, την οποία κατηγορούν ότι διεξάγει μια παγκόσμια εκστρατεία κυβερνοκατασκοπείας. Η Κίνα αρνείται τις κατηγορίες και τις χαρακτηρίζει κακόβουλες συκοφαντίες.