Πενταροδεκάρες πληρώνουν κολοσσοί του Διαδικτύου, όπως το Facebook και το Twitter σε εξωτερικούς συνεργάτες στις Φιλιππίνες για να εντοπίζουν και να απομακρύνουν μηνύματα και βίντεο με αποκρουστικά βίαιο περιεχόμενο και πορνογραφία.

Χιλιάδες εργαζόμενοι, στην πλειονότητά τους νέοι άνθρωποι, περνούν ώρες ολόκληρες μπροστά στους υπολογιστές τους στη Μανίλα και άλλα μέρη καθώς παρελαύνουν από τις οθόνες τους βίντεο με τρομοκρατικές επιθέσεις, κακοποίηση παιδιών, πράξεις αυτοτραυματισμού και σεξουαλικών βασανιστηρίων εξασφαλίζοντας ωρομίσθιο μικρότερο του ενός δολαρίου από εταιρείες που βγάζουν δισεκατομμύρια, όπως αποκάλυψε ντοκιμαντέρ του BBC4.

Το υλικό για φιλτράρισμα είναι άφθονο καθώς εντείνεται η πίεση στις εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να μπλοκάρουν τις σοκαριστικές, προσβλητικές αναρτήσεις. Μόνον το πρώτο τρίμηνο του 2018 το Facebook απομάκρυνε, όπως είπε, 865 εκατομμύρια αναρτήσεις, εκ των οποίων τα 3,4 εκ. είχαν εξαιρετικά βίαιο περιεχόμενο. Κι ο φόρτος για τους εξωτερικούς συνεργάτες είναι τεράστιος καθώς καλούνται να σβήνουν ημερησίως έως και 25.000 αναρτήσεις! Οι επιπτώσεις στον ψυχισμό τους από την έκθεση σε post τέτοιου ανατριχιαστικού περιεχομένου είναι ολέθριες, αποκαλύπτει το ντοκιμαντέρ με τίτλο “Τα Πιο Βρώμικα Μυστικά του Διαδικτύου: Οι Καθαριστές». Ένας εξ’ αυτών μάλιστα φέρεται να έβαλε τέλος στη ζωή του μετά απ’ αυτά που αντίκρισε.

«Έχω δει εκατοντάδες αποκεφαλισμούς», είπε ένας «καθαριστής» μιλώντας ανωνύμως στο βρετανικό δίκτυο. «Δεν είναι καλό για την ψυχική μας υγεία. Υπάρχει πολύ κακό σ’ αυτόν τον κόσμο και εμείς πρέπει να αγρυπνούμε, να το ελέγχουμε».

Πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η δουλειά αποδεικνύει και η αυτοκτονία το Νοέμβριο του 2017 μιας 14χρονης έφηβης στη Βρετανία, της Μόλι Ράσελ, αφού είχε δει προηγουμένως σοκαριστικά βίντεο αυτοτραυματισμού στο Διαδίκτυο, σαν κι αυτά που είδε ο «καθαριστής» που έβαλε τέλος στη ζωή του, όπως αποκάλυψαν οι σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ, Χανς Μπλοκ και Μόριτς Ρίζεβικ. Ένας συνεργάτης του αυτόχειρα τους ενημέρωσε με ηλεκτρονικό μήνυμα: «ήμασταν πολύ δεμένοι. Ανησύχησα που δεν ερχόταν στη δουλειά. Ο συνεργάτης μου αυτοκτόνησε. Ειδικευόταν στα live βίντεο αυτοτραυματισμού. Η εταιρεία το απέκρυψε».

Μία ψυχολόγος, που ζήτησε να μην κατονομαστεί, είπε ότι είδε τον υπάλληλο αυτό αρκετές φορές και όπως της είπε, είχε ζητήσει από τα αφεντικά του να σταματήσει να ασχολείται με το συγκεκριμένο αντικείμενο. «Τρεις φορές ζήτησε από το αφεντικό του να του αλλάξει πόστο. Κάτι μπορούσαν να κάνουν. Ήταν μια κραυγή βοήθειας».

«Στο προσωπικό είπαν ότι η αυτοκτονία του δεν είχε σχέση με τη δουλειά του, αλλά ότι το έκανε για προσωπικούς λόγους. Αλλά ήταν σαφείς οι λόγοι που το έκανε, σύμφωνα με τους συνεργάτες του», λένε οι Γερμανοί σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ. Πιστεύουν δε ότι κι άλλοι συνάδελφοί του έβαλαν τέλος στις ζωές τους λόγω του φόρτου εργασίας και του περιεχομένου που διαχειρίζονταν. «Έτσι μας είπαν, αν και δεν μπορούμε να το αποδείξουμε, ότι δεν ήταν η μοναδική περίπτωση», είπαν.

Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ το πρώτο φιλτράρισμα ακατάλληλου για θέαση υλικού αναλαμβάνουν προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης, αλλά σε δεύτερο επίπεδο τη βρώμικη δουλειά φέρνουν σε πέρας εργαζόμενοι που αμείβονται με ένα δολάριο την ώρα. Η πίεση που τους ασκείται από τα αφεντικά τους να μην μιλούν για τη δουλειά τους είναι τεράστια, λένε οι σκηνοθέτες. «Οι εταιρείες χρησιμοποιούν πολλούς τρόπους για να ελέγχουν μήπως οι εργαζόμενοι μιλούν σε άτομα εκτός του χώρου εργασία τους. Υπάρχει μια πραγματική ατμόσφαιρα φόβου και πίεσης επειδή υπάρχουν αντίποινα για τους εργαζομένους. Μπορεί να πληρώσουν και 10.000 δολάρια αν μιλήσουν γι’ αυτό που κάνουν, χώρια που φοβούνται μήπως καταλήξουν στη φυλακή», λέει ο Χανς Μπλοκ.

Η καθηγήτρια Πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Σάρα Ρόμπερτς επισημαίνει ότι η χρήση εξωτερικών συνεργατών εξασφαλίζει νομική προστασία στις εταιρείες. «Όταν λέει το Facebook ότι δεν έχει υπαλλήλους στη Μανίλα, νομικά στέκει, επειδή απευθύνεται σε μεσάζουσες εταιρείες», λέει.

Το Facebook είπε ότι διασφαλίζει πως παρέχεται εκτεταμένη ψυχολογική υποστήριξη σε όλους όσοι επιθεωρούν περιεχόμενο αναρτήσεων για λογαριασμό του, ενώ το Twitter επεσήμανε ότι παρέχει «τακτική συμβουλευτική υπηρεσία, εκπαίδευση και προσωπική υποστήριξη» στο προσωπικό του.