Τον κώδωνα του κινδύνου για αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κρούουν ερευνητές από το πανεπιστήμο του Cambridge.

Σύμφωνα με την πιο ολοκληρωμένη μελέτη του είδους της που δημοσιεύθηκε στο Lancet Planetary Health, η έκθεση σε ορισμένες μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Η ασθένεια εκτιμάται ότι επηρεάζει περίπου 57 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως, με τον αριθμό να αναμένεται να αυξηθεί σε τουλάχιστον 150 εκατομμύρια έως το 2050.

Η έκθεση, η οποία εκπονήθηκε από ερευνητές της μονάδας επιδημιολογίας του Ιατρικού Συμβουλίου Έρευνας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, περιελάμβανε μια συστηματική ανασκόπηση 51 μελετών.

Βασίστηκε σε δεδομένα από περισσότερους από 29 εκατομμύρια συμμετέχοντες που είχαν εκτεθεί σε ατμοσφαιρικούς ρύπους για τουλάχιστον ένα έτος.

Τρεις τύποι ατμοσφαιρικών ρύπων συνδέονται με τη νόσο

Αν και η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει ήδη αναγνωριστεί ως παράγοντας κινδύνου για την άνοια, η έρευνα διαπίστωσε ότι υπάρχει μια θετική και στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ τριών τύπων ατμοσφαιρικών ρύπων και της ασθένειας.

Οι ρύποι ήταν:

• Σωματίδια PM2,5: προέρχονται από ρύπους οχημάτων, σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σόμπες και τζάκια καύσης ξύλου.
• Διοξείδιο του αζώτου: προκύπτει από την καύση ορυκτών καυσίμων,
• Αιθάλη: προέρχεται από πηγές όπως εκπομπές καυσαερίων οχημάτων και καύση ξύλου.

Όταν εισπνέονται, αυτοί οι ρύποι μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες, και συνδέονται με διάφορες αναπνευστικές παθήσεις και αυξημένο κίνδυνο ορισμένων καρδιακών προβλημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη διαπίστωσε ότι για κάθε 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο PM2,5, ο σχετικός κίνδυνος άνοιας ενός ατόμου αυξάνεται κατά 17%. Χρησιμοποιώντας αντίστοιχα στοιχεία για την αιθάλη, ο κίνδυνος αυξήθηκε κατά 13%.

Τα επίπεδα αιθάλης και PM2,5 πλησίασαν ή ξεπέρασαν αυτά τα επίπεδα το 2023 σε σημεία κοντά σε δρόμους στο κέντρο του Λονδίνου, του Μπέρμιγχαμ και της Γλασκόβης.

Η πιο κοινή αιτία άνοιας είναι η νόσος του Αλτσχάιμερ και στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 982.000 άτομα πάσχουν από αυτή την ασθένεια. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν απώλεια μνήμης, δυσκολία συγκέντρωσης και αλλαγές στη διάθεση.

Φλεγμονή στον εγκέφαλο και στρες προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση

Η Δρ Haneen Khreis, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι η μελέτη παρέχει «περισσότερες αποδείξεις που υποστηρίζουν την παρατήρηση ότι η μακροχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας σε ενήλικες που προηγουμένως ήταν υγιείς».

«Η αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορεί να αποφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία, την κοινωνία, το κλίμα και την οικονομία. Μπορεί να μειώσει το τεράστιο βάρος για τους ασθενείς και τις οικογένειες, ενώ ταυτόχρονα θα ελαφρύνει την πίεση στα υπερφορτωμένα συστήματα υγείας», πρόσθεσε.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει άνοια μέσω της πρόκλησης φλεγμονής στον εγκέφαλο και οξειδωτικού στρες, το οποίο είναι μια χημική διαδικασία στο σώμα που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα κύτταρα, τις πρωτεΐνες και το DNA.