Η καθημερινή λειτουργία ενός λιμανιού δεν είναι δυνατόν να μην έχει «αποτύπωμα» στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Οι απορρίψεις των πλοίων, τα συχνά ατυχήματα οδηγούν σταδιακά στην περιβαλλοντική υποβάθμιση των περιοχών, με αποτέλεσμα πολλές λιμενικές αρχές να αναζητούν τρόπους παρακολούθησης του προβλήματος. Μια τέτοια ιδέα «καταθέτουν» δύο επιστήμονες στη Βόρεια Ελλάδα: προτείνουν την περιβαλλοντική παρακολούθηση του Θερμαϊκού με ένα μικρό αυτοκινούμενο υποβρύχιο.

Η ιδέα προέκυψε πριν από μερικά χρόνια, από δύο φίλους και συνεργάτες. Ο βιολόγος Γιώργος Μίνος, γνωρίζοντας ότι ο φίλος του Θόδωρος Κοσμάνης διδάσκει στο Εργαστήριο Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, τον ρώτησε πώς θα μπορούσε να κατασκευαστεί μια συσκευή για τη μελέτη των λιβαδιών ποσειδωνίας.

«Το συζητήσαμε και, σιγά σιγά, αφού κατάλαβα τι χρειαζόταν, ξεκίνησα να αγοράσω τα εξαρτήματα από το εξωτερικό για να το κατασκευάσω σύμφωνα με τις ανάγκες μας», λέει ο κ. Κοσμάνης.

Τα αυτοκινούμενα υποβρύχια οχήματα χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο για τη μελέτη περιβαλλοντικών παραμέτρων. «Πρόκειται για μικρές και ευκίνητες συσκευές, που έχουν πολλά πλεονεκτήματα έναντι των κοινών σταθμών παρακολούθησης της θαλάσσιας ρύπανσης. Οι σταθμοί αυτοί είναι σταθεροί και χρειάζονται πολύ τακτική συντήρηση εκτός νερού, καθώς συγκεντρώνουν άλατα που αλλοιώνουν τις μετρήσεις των αισθητήρων τους. Το κυριότερο, όμως, είναι η ευελιξία: μπορούμε να προσθέσουμε αισθητήρες και να μετρήσουμε όχι μόνο τη θερμοκρασία του νερού, που είναι το πιο απλό, αλλά το PH, το διαλυμένο οξυγόνο, τα νιτρικά άλατα, την αγωγιμότητα και άλλους παράγοντες. Ετσι με την ίδια συσκευή μπορούμε να εκτιμήσουμε εύκολα τη ρύπανση ενός υδάτινου περιβάλλοντος. Παράλληλα, χάρη στην κάμερα που διαθέτει, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και για την παρακολούθηση ειδών, την καταγραφή της κατάστασης στον πυθμένα ή ό,τι άλλο χρειαζόμαστε».

Το όχημα δεν είναι πλήρως αυτόνομο, αν και θα μπορούσε. «Το κατασκευάσαμε ως ενσύρματο, γιατί έτσι είναι ευκολότερη και ασφαλέστερη η άμεση μετάδοση των δεδομένων που συλλέγει», λέει ο κ. Κοσμάνης.

Με τη βοήθεια του υπουργείου Περιβάλλοντος, η ομάδα του Εργαστηρίου Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων «συνασπίστηκε» με επιστήμονες από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων/Μηχανικών του ΑΠΘ, από το Πανεπιστήμιο της Καταλωνίας και τη λιμενική αρχή της Βαρκελώνης. «Υποβάλαμε πρόταση για χρηματοδότηση από το πρόγραμμα LIFE για την καταγραφή της περιβαλλοντικής κατάστασης των λιμένων της Θεσσαλονίκης και της Βαρκελώνης. Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων που να είναι ανοικτή τόσο στους ειδικούς όσο και στο ευρύ κοινό».

Το εργαστήριο, στο Τμήμα Μηχανολόγων Οχημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, ξεκίνησε μόλις το 2014 να ασχολείται με την ηλεκτροκίνηση. «Είναι ένας πολύ ανερχόμενος τομέας. Οι φοιτητές μας δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον και ήδη έχουμε κατασκευάσει τα πρώτα πειραματικά οχήματα», λέει ο κ. Κοσμάνης.