Όπως αναμενόταν η έρευνα για την οδηγική συμπεριφορά των Ελλήνων από το Ευρωβαρόμετρο Υπεύθυνης Οδήγησης ήταν ιδιαίτερα αρνητική για τη χώρα μας με τους Έλληνες οδηγούς να «πατώνουν» σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες.

Το απίστευτο είναι ότι κανένας από τους Έλληνες που ρωτήθηκε δεν θεωρεί τον εαυτό του επικίνδυνο οδηγό

Υπερβολική αυτοπεποίθηση, εφησυχασμός στο τιμόνι, νευρικότητα και αυξανόμενη επιθετική συμπεριφορά αλλά και κακές και επικίνδυνες συνήθειες, όπως για παράδειγμα η ομιλία στο κινητό έστω και μέσω bluetooth αλλά και υποτίμηση της υπνηλίας συνθέτουν την εικόνα του Ελληνα οδηγού, ο οποίος συνήθως εκτιμά ότι για ενδεχόμενα λάθη φταίνε οι άλλοι οδηγοί.
Την ίδια στιγμή οι Ελληνες οδηγοί κατέχουν δύο θλιβερά αρνητικά ρεκόρ. «Ξεχνούν» περισσότερο από κάθε άλλο Ευρωπαίο να φορέσουν τη ζώνη ασφαλείας τους, ενώ οδηγούν στις Λωρίδες Εκτακτης Ανάγκης συχνότερα από όλους τους υπόλοιπους. 

Ιδιαιτέρως ευέξαπτοι, είναι οι πρώτοι που θα βρίσουν άλλον οδηγό ή θα ακολουθήσουν από κοντινή απόσταση οδηγό που τους εκνευρίζει, ενώ σε ποσοστό 66% θα χρησιμοποιήσουν άκαιρα την κόρνα τους αυτοκινήτου τους και βρίσκονται στην τρίτη θέση στην Ευρώπη μεταξύ των οδηγών που θα κατέβουν από το αυτοκίνητό τους για να ζητήσουν εξηγήσεις από άλλον οδηγό.

Αυτό προκύπτει για ακόμα μία χρονιά από την παρουσίαση των στοιχείων της 6ης έκδοσης του Ευρωβαρομέτρου Υπεύθυνης Οδήγησης που πραγματοποιήθηκε σήμερα από το ίδρυμα VINCI Autoroutes.

Σύμφωνα με την έρευνα που διενεργήθηκε από το ινστιτούτο IPSOS σε 12.418 άτομα από 11 ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα κατέχει τον υψηλότερο δείκτη σε επίπεδο επικίνδυνων συμπεριφορών, ενώ ακολουθούν η Πολωνία και η Ιταλία. Οπως προκύπτει από την έρευνα, γενικά οι Ευρωπαίοι φαίνεται ότι εξακολουθούν να είναι απρόσεκτοι στο τιμόνι. Παρόλα αυτά ούτε ένας από τους ερωτηθέντες Ελληνες δεν κατέταξε τον εαυτό του στην κατηγορία του επικίνδυνου οδηγού, ενώ την ίδια στιγμή σχεδόν όλοι ήταν πολύ λιγότερο επιεικείς με τους υπόλοιπους.

Κίνδυνος - θάνατος τα smartphones

Αναλυτικά από τα συμπεράσματα της έρευνας, προκύπτει ότι αν και γνωρίζουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την απροσεξία στο τιμόνι, οι Ευρωπαίοι οδηγοί κινδυνεύουν όλο και περισσότερο εξαιτίας των συνδεδεμένων συσκευών.

Θεωρούν ότι η απροσεξία είναι η κύρια αιτία θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων (54% του συνόλου και 57% των Ελλήνων, με μια πτώση 8 μονάδων σε σχέση με το 2017), πριν ακόμη και από την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών (49% και 46% στην Ελλάδα) και η δεύτερη αιτία στον αυτοκινητόδρομο (40%, με συνεχόμενη αύξηση τα τελευταία δύο χρόνια και 31% στην Ελλάδα).

Παρόλο που το 98% των Ελλήνων πιστεύουν ότι είναι επικίνδυνο να στέλνουν ή και να διαβάζουν SMS ή email στο κινητό ενώ οδηγούν και να μιλούν στο τηλέφωνο χωρίς hands-free και 9 στους 10 έχουν την ίδια άποψη για τη ρύθμιση του GPS τους ενώ οδηγούν, μεγάλο ποσοστό εξακολουθεί να τα κάνει.

Συγκεκριμένα,

• Το 60% μιλά στο τηλέφωνο μέσω συστήματος Bluetooth ενώ οδηγεί, καθώς το θεωρούν λιγότερο επικίνδυνο σε σχέση με άλλους παράγοντες απόσπασης της προσοχής κατά την οδήγηση/
• Το 44% (+9 από το 2017) παραδέχεται ότι ρυθμίζει το GPS του ενώ οδηγεί.
• Το 54% (+5) μιλά μέσω ασύρματων ή ενσύρματων ακουστικών ενώ οδηγεί.
• Το 31% (+5) στέλνει ή/και διαβάζει SMS στο κινητό ή email ενώ οδηγεί.
• Το 25% (+4) ενημερώνει τους άλλους οδηγούς για κάποιο συμβάν μέσω μιας εφαρμογής smartphone ή μέσω ενός συστήματος υποβοηθούμενης οδήγησης ενώ οδηγεί.

Η μόνη πρακτική που έχει σημειώσει πτώση τα τελευταία δύο χρόνια είναι η χρήση του τηλεφώνου κατά την οδήγηση χωρίς hands-free αν και πάνω από τους μισούς Ελληνες οδηγούς εξακολουθούν να το κάνουν, την ώρα που ο ευρωπαικός μέσος όρος βρίσκεται στο 25%. Κι όλα αυτά ενώ ένας στους δέκα Ευρωπαίους και 17% στην Ελλάδα παραδέχεται ότι υπέστη ή παραλίγο να υποστεί ατύχημα λόγω της χρήσης κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση

Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, οι Ευρωπαίοι για να εξηγήσουν αυτές τις επικίνδυνες συμπεριφορές επικαλούνται το συναίσθημα ότι γνωρίζουν τα όριά τους αλλά και το γεγονός ότι στην πραγματικότητα δεν σκέφτονται ποτέ τον κίνδυνο. «Έτσι, αυτή η απροβλημάτιστη στάση και η υπερβολική αυτοπεποίθηση συνθέτουν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ στο τιμόνι» υπογραμμίζεται.

Νεύρα στο τιμόνι

Σε πραγματική μάστιγα στους ευρωπαϊκούς δρόμους παρά τις σημαντικές διαφορές ανά χώρα τείνουν να μετατραπούν τα περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς, τα οποία αυξάνονται και χαρακτηρίζονται έντονα από τον φόβο επιθετικής συμπεριφοράς κάποιου άλλου οδηγού.

Αυτό το συναίσθημα είναι ιδιαίτερα έντονο στη νότια Ευρώπη, με ποσοστό 89% για τους Ισπανούς, 88% για τους Ιταλούς και 87% για τους Έλληνες και τους Γάλλους. Ιδιαίτερα νευρικοί και επιθετικοί εμφανίζονται οι Ελληνες καθώς:

• Το 71% (το υψηλότερο ποσοστό) εξυβρίζουν άλλον οδηγό έναντι ποσοστού 32% για τους Σουηδούς.
• Το 63% (+5) παραδέχεται ότι κορνάρουν άσκοπα σε οδηγούς που τους εκνευρίζουν έναντι 33% των Γερμανών.
• Το 39% (+1) κάνει προσπέραση από δεξιά στον αυτοκινητόδρομο (έναντι 49% των Ολλανδών και  20% των Σλοβάκων.
• Το 51% κολλά στα οχήματα των οδηγών που το εκνευρίζουν (έναντι 23% των Σλοβάκων),
• Το 22% (+1) δεν διστάζει να κατέβει από το όχημά του για να διαπληκτιστεί με άλλον οδηγό (το ποσοστό είναι 36% για τους Πολωνούς έναντι 10% για τους Ολλανδούς και τους Βρετανούς.

Υποτιμούν την υπνηλία

Παρόλο που η υπνηλία στο τιμόνι καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση μεταξύ των κύριων αιτιών θανατηφόρων ατυχημάτων στον αυτοκινητόδρομο από το 2014, φέτος βρίσκεται μόλις στην τέταρτη θέση (8% των κλήσεων για τους Έλληνες και -25 μονάδες σε σχέση με το 2017) ακολουθώντας την υπερβολική ταχύτητα (58%), την απροσεξία (31%) ή την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών (24%).

Σήμερα, σε όλες τις χώρες ανεξαιρέτως, έχουν μειωθεί οι κλήσεις για αυτόν τον λόγο. Παρόλο που οι Έλληνες (8%) και οι Ολλανδοί (9%) είναι αυτοί που υποτιμούν περισσότερο αυτόν τον παράγοντα ατυχημάτων, η υπνηλία είναι η συνηθέστερη αιτία θανατηφόρων ατυχημάτων στον αυτοκινητόδρομο στη Γαλλία.

Η υποτίμηση της υπνηλίας συνοδεύεται συνήθως από την αυξημένη αυτοπεποίθηση εκ μέρους των οδηγών για την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται στο τιμόνι παρά την κούραση κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Έτσι, το 43% των Ευρωπαίων και το 38% των Ελλήνων πιστεύουν λανθασμένα ότι οδηγούν εξίσου καλά ή ακόμη καλύτερα όταν είναι κουρασμένοι επειδή προσέχουν πολύ περισσότερο ή επειδή ξέρουν τι πρέπει να κάνουν για να αντιμετωπίσουν την κούρασή τους ενώ συνεχίζουν να οδηγούν.

Ωστόσο, το 13% των Ελλήνων οδηγών παραδέχεται ότι υπέστη ή παραλίγο να υποστεί ατύχημα λόγω νυσταγμού ή ύπνου κατά την οδήγηση, ενώ το 26% έχει την εντύπωση ότι έχει αποκοιμηθεί για ελάχιστα δευτερόλεπτα στο τιμόνι και το 11% έχει εισέλθει στις λωρίδες έκτακτης ανάγκης ή έχει ανέβει στο κράσπεδο εξαιτίας μιας στιγμής απροσεξίας ή υπνηλίας. Συνολικά πάνω από τους μισούς ερωτηθεντες οδηγούς από την Ελλάδα παραδέχονται ότι έχουν πιάσει τον εαυτό τους να αντιμετωπίζει προβλήματα έλλειψης προσοχής ή ευερεθιστότητας ενώ οδηγεί, λόγω έλλειψης καλής ποιότητας ύπνου, ενώ το 48% οδηγεί και όταν αισθάνεται κουρασμένος.

Οι μεγάλες διαδρομές δεν εξαιρούνται από αυτούς του κινδύνους, καθώς ο χρόνος οδήγησης πριν από στάση φαίνεται να αυξάνεται συνεχώς έχοντας φτάσει πλέον στη χώρα μας τις 3 ώρες και 38 λεπτά, σημειώνοντας αύξηση κατά 21 λεπτά σε σχέση με το 2017. Πριν την αναχώρηση, η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων έχει την τάση να κοιμάται πιο αργά ή να ξυπνά νωρίτερα, ενώ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μόλις το 42% σταματά για να κοιμηθεί λίγη ώρα.

«Παρόλο που αισθάνονται κόπωση, οι οδηγοί λανθασμένα πιστεύουν ότι μπορούν να συνεχίσουν τη διαδρομή τους ‘προσέχοντας’. Ωστόσο, δεν μπορούμε να νικήσουμε ένα επεισόδιο υπνηλίας, που είναι η κύρια αιτία θανατηφόρων ατυχημάτων στον αυτοκινητόδρομο. Τα μόνα αποτελεσματικά μέτρα εξακολουθούν να είναι η στάση κάθε 2 ώρες ή μόλις εμφανιστούν οι πρώτες ενδείξεις ύπνου και ένας σύντομος ύπνος” σημειώνει η Bernadette Moreau, Εκπρόσωπος του Ιδρύματος VINCI Autoroutes.

Επικίνδυνες συμπεριφορές

Πέραν των επικίνδυνων συμπεριφορών που έχουν να κάνουν με την απροσεξία, οι παραβιάσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας είναι ιδιαίτερα συχνές και η βελτίωση σε αυτόν τον τομέα είναι μικρή. Ετσι, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 89% των Ευρωπαίων οδηγών (αμετάβλητο ποσοστό σε σχέση με το 2017) παραδέχονται ότι υπερβαίνουν τα όρια ταχύτητας, παρόλο που το θεωρούν μία από τις κύριες αιτίες θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων, κυρίως στον αυτοκινητόδρομο (92% σε Σουηδία, Πολωνία και Γαλλία έναντι 84% στην Ισπανία.

Οσον αφορά στους Ελληνες οδηγούς:

• Το 62% παραδέχεται ότι δεν τηρεί τις αποστάσεις ασφαλείας ,
• Το 52% ξεχνά να ανάψει φλας για να κάνει προσπέραση ή να αλλάξει κατεύθυνση.
• Το 76% οδηγεί στη μεσαία λωρίδα ενώ η δεξιά λωρίδα του αυτοκινητόδρομου είναι ελεύθερη.
• Το 50% ξεχνά να επιβραδύνει όταν πλησιάζει σε εργοτάξιο, παρά τον κίνδυνο που μπορεί να συνεπάγεται αυτή η συμπεριφορά για το προσωπικό που βρίσκεται εκεί.
• Το 45% παραδέχεται ότι έχει πιάσει τον εαυτό του να οδηγεί έχοντας ξεχάσει να βάλει ζώνη, ποσοστό, το οποίο αποτελεί και ευρωπαικό αρνητικό ρεκόρ, την ώρα που το αντίστοιχο στη Γαλλία είναι μόλις 8%.
• Το 27% κινείται στις λωρίδες έκτακτης ανάγκης του αυτοκινητόδρομου, παρόλο που προορίζονται αποκλειστικά για στάση έκτακτης ανάγκης ή για κυκλοφορία οχημάτων σε περιπτώσεις έκτακτων περιστατικών. Πρόκειται για το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο ποσοστό στις χωρες της έρευνας.

Μάστιγα η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ

Σε αυτές τις περιπτώσεις κινδύνου έρχεται να προστεθεί και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών ή φαρμάκων, και ακόμη συχνότερα, σε συνδυασμό με ένα εσφαλμένο αίσθημα ελέγχου της κατάστασης.

Τα πιο ανησυχητικά ποσοστά σημειώνονται στην Ελλάδα καθώς το 24% οδηγεί έχοντας καταναλώσει περισσότερο αλκοόλ από το επιτρεπόμενο και το 13% αισθανόμενο τις συνέπειές του, ενώ πολύ διαφορετική είναι η κατάσταση στην Πολωνία και τη Σλοβακία (3% και 2% αντίστοιχα). Μια αμελής συμπεριφορά με άμεσα αποτελέσματα, καθώς το 9% των Ευρωπαίων οδηγών παραδέχονται ότι υπέστησαν ή παραλίγο να υποστούν ατύχημα λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ (πρβλ. 13% στην Ελλάδα έναντι 5% στην Ολλανδία),

Το 8% παραδέχεται ότι έχει πιάσει τον εαυτό του να οδηγεί έχοντας καταναλώσει φάρμακα που μπορεί να επηρεάσουν την προσοχή του (11% σε Βέλγιο, Γαλλία και Ισπανία έναντι 5% στην Ολλανδία και 7% στην Ελλάδα). Το 3% παραδέχεται ότι οδηγεί έχοντας καταναλώσει κάνναβη ή ναρκωτικά ( 4% στην Ελλάδα και στην Ισπανία έναντι 1% στη Γαλλία).

Παρά τα λάθη και τις επικίνδυνες συμπεριφορές, η συντριπτική πλειονλοτητα των ερωτηθέντων (96% στην Ελλάδα) χρησιμοποιούν τουλάχιστον ένα θετικό επίθετο για να περιγράψουν τον εαυτό τους. Λένε ότι είναι πάνω από όλα προσεκτικοί (78%), ήρεμοι (49%) και ευγενικοί (26%). Αντίθετα, πολύ λίγοι θεωρούν ότι είναι αγχωμένοι (10% των Ευρωπαίων και των Ελλήνων) και σχεδόν ποτέ επιθετικοί (4%), ανεύθυνοι ή επικίνδυνοι . Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένας Έλληνας οδηγός δεν θεωρεί τον εαυτό του επικίνδυνο. Ωστόσο, όταν κρίνουν τη συμπεριφορά των άλλων, οι Ευρωπαίοι οδηγοί αποδεικνύονται ξεκάθαρα λιγότερο επιεικείς: Το 82% χρησιμοποιεί τουλάχιστον ένα αρνητικό επίθετο για να χαρακτηρίσει τον τρόπο οδήγησής τους. 

Τα παιδιά σε κίνδυνο 

Από ...μικρό φαίνεται ότι μαθαίνει κανείς την αλήθεια και σε ό,τι αφορά την οδηγική συμπεριφορά των Ελλήνων γονέων. Ετσι, αν και οι Έλληνες γονείς δηλώνουν ότι προσέχουν περισσότερο όταν οδηγούν έχοντας τα παιδιά τους στο αυτοκίνητο, μαλλον τελικά δεν αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση καθώς σύμφωνα με τα παιδιά:

• το 45% των γονέων δεν δένουν τη ζώνη ασφαλείας των παιδιών όταν κάνουν μικρές διαδρομές, αν και μόλις το 27% των γονέων παραδέχεται κάτι τέτοιο.
• το 38% των παιδιών διαπιστώνει ότι οι γονείς δεν δένουν τη ζώνη τους, ενώ μόλις το 28% των γονέων το παραδέχεται.
• περισσότερα από 8 στα 10 παιδιά (82%) παρατηρούν ότι οι γονείς τους απαντούν στο κινητό τηλέφωνο και 6 στους 10 γονείς (59%) καλούν κάποιον ενώ οδηγούν. Ωστόσο, μόνο το 68% των γονέων παραδέχεται ότι απαντά σε τηλεφωνικές κλήσεις και το 48% ότι κάνει κλήσεις ενώ οδηγεί. 
• το 62% των παιδιών ακούνε τους γονείς τους να βρίζουν (αλλά μόνο το 59% των γονέων παραδέχεται ότι βρίζει).
• το 61% των παιδιών ακούει τους γονείς να κορνάρουν απρεπώς σε έναν άλλον οδηγό, ενώ μόνο το 52% των γονέων δέχονται ότι κάνουν κάτι τέτοιο.
• Το 44% διαπιστώνει ότι οι γονείς τους δεν σταματούν για να περάσουν οι πεζοί, συμπεριφορά που παραδέχεται το 38% των γονέων και το 44% των πατέρων.