Πολλές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τις επιπτώσεις του λιγοστού ύπνου στη μνήμη και τις δυσκολίες που προκαλεί στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων.

Νέα μελέτη ερευνητών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν (ΜSU), διαπίστωσε ότι οι λίγες ώρες ύπνου τη νύχτα έχουν τεράστια επίδραση στις δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας – από τον αρτοποιό που βάζει πολύ αλάτι στα μπισκότα έως τον χειρουργό που κάνει λάθη κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης.

«Αν κάποιος κοιτάξει τα λάθη και τα ατυχήματα στα χειρουργεία, στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή ακόμη και στη λειτουργία των εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας, θα δει ότι η έλλειψη ύπνου αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους για ανθρώπινα λάθη» ανέφερε η Κίμπερλι Φεν, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας και διευθύντρια του Εργαστηρίου για τον Ύπνο και τη Μάθηση του Πανεπιστημίου.

«Υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες σε θέσεις ευθύνης που πάσχουν από έλλειψη ύπνου. Στοιχεία δείχνουν ότι περίπου το 25% των ανθρώπων που έχουν πολλά καθήκοντα να φέρουν εις πέρας καθημερινά, που καλούνται να ακολουθούν οδηγίες και να ασχολούνται με πολυεπίπεδα αντικείμενα έχουν αποκοιμηθεί της ώρα της εργασίας».

Και παρότι κάποια από αυτά τα λάθη, όπως το να προσθέσει ο αρτοποιός δύο φορές αλάτι σε μια συνταγή, δεν είναι και τόσο σοβαρά, μερικές από τις μεγαλύτερες καταστροφές που οφείλονταν σε ανθρώπινο λάθος –όπως το Τσέρνομπιλ, η πετρελαιοκηλίδα του Exxon Valdez ή η έκρηξη του διαστημικού λεωφορείου Challenger– καθώς και ατυχήματα με τρένα ή αυτοκίνητα που συμβαίνουν πολύ συχνά, οφείλονται έως κάποιο βαθμό στην έλλειψη ύπνου.

«Κάθε μέρα, οι χειρουργικές ομάδες ξεχνούν περί τους 11 σπόγγους μέσα στο σώμα ασθενών που υποβάλλονται σε επεμβάσεις – μιλάμε δηλαδή για 4.000 τέτοια λάθη τα οποία μπορούν να οφείλονται στην έλλειψη ύπνου. Η μελέτη μας καταδεικνύει ότι τα άτομα με έλλειψη ύπνου δεν πρέπει να ασχολούνται με καθήκοντα στα οποία μπορεί να τους διακόψει κάποιος ενώ εργάζονται – ή πρέπει να ασχολούνται με τέτοια καθήκοντα μόνο για μικρά διαστήματα χρόνου» σημείωσε η καθηγήτρια.

Η δρ Φεν και οι συνεργάτες της ζήτησαν από 234 εθελοντές να πάνε στο Εργαστήριο Ύπνου του MSU στις 10 μ.μ. Επί δύο ώρες οι εθελοντές έφερναν εις πέρας μια σειρά καθηκόντων. Ανά διαστήματα οι ερευνητές τους διέκοπταν και εκείνοι έπρεπε να θυμηθούν πού είχαν μείνει για να συνεχίσουν τη διαδικασία. Τα μεσάνυχτα οι μισοί συμμετέχοντες επέστρεψαν στο σπίτι τους για να κοιμηθούν ενώ οι άλλοι μισοί παρέμειναν ξάγρυπνοι όλη νύχτα στο Εργαστήριο Ύπνου. Το επόμενο πρωί κλήθηκαν στο σύνολό τους να φέρουν και πάλι εις πέρας όλη τη διαδικασία που τους είχε ζητηθεί να ολοκληρώσουν και το προηγούμενο βράδυ.

Αυτό που προέκυψε ήταν μεγάλη αύξηση σε λάθη των ατόμων που δεν είχαν κοιμηθεί τη νύχτα. «Όλοι οι εθελοντές πληρούσαν τα κριτήρια απόδοσης στην αρχή του πειράματος. Ωστόσο το 15% των συμμετεχόντων στην ομάδα που δεν κοιμήθηκε τη νύχτα έκανε πολλά λάθη το πρωί, σε σύγκριση με ποσοστό μόλις 1% στην ομάδα που κοιμήθηκε» είπε η δρ Φεν και συμπλήρωσε: «Επιπλέον, τα άτομα με έλλειψη ύπνου όχι μόνο έκαναν περισσότερα λάθη αλλά εμφάνιζαν και σταδιακή αύξηση στα λάθη που συνδέονταν με διαδικασίες οι οποίες αφορούσαν τη μνήμη – κάτι τέτοιο δεν παρατηρήθηκε στην άλλη ομάδα. Αυτό δείχνει ότι η ομάδα της έλλειψης ύπνου εμφάνιζε σημαντική δυσκολία στο να θυμάται πώς να συνεχίσει σωστά τα βήματα της διαδικασίας».

Ο λόγος που τα άτομα δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας τα καθήκοντά τους, είναι σύμφωνα με τους ερευνητές η διατήρηση της μνήμης. Όπως εξηγεί η Δρ. Φεν πλήθος γεγονότων αποσπούν την προσοχή μας ενώ δουλεύουμε – είτε ένα γραπτό μήνυμα είτε ένα e-mail, ή απλώς μια ερώτηση που μας κάνουν και στην οποία πρέπει να απαντήσουμε. Όλα αυτά είναι αναπόφευκτα αλλά ιδιαιτέρως επιβαρυντικά για τα άτομα με έλλειψη ύπνου, εξήγησε.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of Experimental Psychology: General»