Στις 5 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης η τελετή εγκαινίων της Επώνυμης Έδρας για τη Ρωσική Γλώσσα και το Ρωσικό Πολιτισμό της οποίας η ίδρυση και λειτουργία χρηματοδοτείται από το φιλανθρωπικό ίδρυμα του κ. Ιβάν Σαββίδη, καθώς και η επίσημη παρουσίαση του λογότυπου της έδρας, που βασίζεται στο πλάσμα της ρωσικής μυθολογίας «Αλκανόστ», το όνομα του οποίου προέρχεται από το αρχαιοελληνικό όνομα «Αλκυόνη».

Η ίδρυση της έδρας ήρθε να καλύψει μια ανάγκη που είχε πλέον γίνει αισθητή τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, αλλά και γενικότερα στη Βόρεια Ελλάδα. Πράγματι, εδώ και μια δεκαετία περίπου, αυξάνεται συνεχώς το ενδιαφέρον της ελληνικής κοινωνίας, ιδιαίτερα των νέων, για την εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας.

Αυτό το φαινόμενο αναπτύσσεται παράλληλα με την ενίσχυση των δεσμών της Ρωσίας και της Ελλάδας σε πολλούς τομείς, ιδίως της οικονομίας, του πολιτισμού, της πολιτικής και τον θρησκευτικό. Έτσι, η αύξηση του ενδιαφέροντος για την εκμάθηση των ρωσικών εκφράστηκε στη Βόρεια Ελλάδα, αφενός, με την έναρξη διδασκαλίας των ρωσικών στους ιδιωτικούς φορείς (κυρίως στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών) και, αφετέρου, με την εισαγωγή του μαθήματος της ρωσικής γλώσσας σε διάφορα πανεπιστήμια (είτε ως αυτοτελή μαθήματα σε διάφορα τμήματα - στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης υπάρχει εδώ και κάποια έτη ρωσική κατεύθυνση στο Τμήμα της Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού των Παρευξείνιων Χωρών - είτε στα πλαίσια των βαλκανικών σπουδών στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, είτε στα πλαίσια της λειτουργίας των κέντρων ξένων γλωσσών των ιδρυμάτων, όπως στο ΤΕΙΘ και στο ΑΠΘ).

Εντούτοις, δεν υπήρχε μέχρι σήμερα σε κάποιο πανεπιστήμιο της Β. Ελλάδας και ειδικά στο ΑΠΘ, όχι μόνο ένα αυτόνομο τμήμα ρωσικής φιλολογίας (αντίστοιχο με αυτά της αγγλικής, γαλλικής κλπ), αλλά ούτε καν κάποια αντίστοιχη έδρα ή τομέας. Συνεπώς, υπήρχε ανάγκη για την ίδρυση ενός φορέα, που τόσο σε συμβολικό, όσο και σε ουσιαστικό επίπεδο, θα αποτελούσε ένα είδος συντονιστικού κέντρου των δραστηριοτήτων για τη διάδοση της ρωσικής γλώσσας και του ρωσικού πολιτισμού στη Β. Ελλάδα, με την ελπίδα τη μελλοντική ίδρυση ενός αντίστοιχου φιλολογικού τμήματος στα πλαίσια των ανώτατων σπουδών.

Στα πλαίσια αυτά, η ίδρυση της Επώνυμης Έδρας Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού και η ένταξη της στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, με τη χρηματοδότηση και υποστήριξη του Ιδρύματος «ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗ», αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό - και αναγκαίο - βήμα για την ενίσχυση και την καλύτερη οργάνωση της διάδοσης της ρωσικής γλώσσας και του ρωσικού πολιτισμού στη Β. Ελλάδα.

Εξάλλου, τα ανωτέρω επιβεβαιώθηκαν και από την μεγάλη ανταπόκριση που βρήκε μεταξύ των φοιτητών η έναρξη της διδασκαλίας των μαθημάτων της έδρας, καθώς από την πρώτη στιγμή όχι μόνο καλύφθηκε ο σχετικός ικανοποιητικός αριθμός φοιτητών, αλλά, δυστυχώς, αναγκαστήκαμε σε ότι αφορά τα μαθήματα γλώσσας να προβούμε σε επιλογή των φοιτητών που θα παρακολουθήσουν τα μαθήματα, με κριτήρια, φυσικά, διαφανή και γνωστά από την πρώτη στιγμή.

Έτσι, σήμερα, στα πλαίσια της έδρας και του τρέχοντος ακαδημαϊκού εξαμήνου υπάρχουν τρία τμήματα, με σύνολο περίπου 160 φοιτητών, ήτοι δύο τμήματα διδασκαλίας ρωσικής γλώσσας σε επίπεδο αρχαρίων και ένα τμήμα εισαγωγής στη ρωσική λογοτεχνία και τον ρωσικό πολιτισμό. Αυτά τα μαθήματα, όπως και τα υπόλοιπα που θα διδαχθούν στα πλαίσια της λειτουργίας της έδρας, προσφέρονται ως μαθήματα ελεύθερης επιλογής για όλους τους φοιτητές του ΑΠΘ, ασχέτως Σχολής ή Τμήματος του φοιτητή.

Όσο αφορά, τώρα, το συνολικό προγραμματισμό διδασκαλίας της έδρας, θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε ικανοποιητικά σε μια διπλή πρόκληση. Αφενός, όσο αφορά τη διδασκαλία της γλώσσας, τα μαθήματα γίνονται με έναν τέτοιο τρόπο που, εκτός από τη μετάδοση γνώσεων στους φοιτητές, τους προετοιμάζει, παράλληλα, πρακτικά και για τη συμμετοχή τους σε εξετάσεις για τη λήψη σχετικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας.

Αφετέρου, δε, όσο αφορά τη ρωσική λογοτεχνία και τον πολιτισμό, τα μαθήματα θα καλύψουν όχι μόνο τα συνηθισμένα αντικείμενα διδασκαλίας, που είναι η λογοτεχνία και ο πολιτισμός της προεπαναστατικής Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και ένα τρίτο πεδίο που αφορά τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό της σύγχρονης Ρωσίας, μετά το 1990, περίοδος η οποία στην Ελλάδα φαίνεται να είναι λιγότερο οικεία από ότι οι άλλες δύο.

Κατά την άποψη μας, η επιτυχής απάντηση στις δύο αυτές προκλήσεις αποτελεί το κλειδί και για την επαγγελματική αξιοποίηση από τους φοιτητές των γνώσεων που θα πάρουν, καθώς η πιστοποιημένη γνώση ρωσικών (αλλά, δευτερευόντως, και η επαφή με τη ζώσα πολιτισμική δραστηριότητα στη σημερινή Ρωσική Ομοσπονδία) αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα επαγγελματικό εφόδιο που σχεδόν σίγουρα εξασφαλίζει στον απόφοιτο την εύρεση ικανοποιητικής εργασίας. Η συνειδητοποίηση αυτής της πραγματικότητας, άλλωστε, αφενός, ενισχύει το ενδιαφέρον των φοιτητών και γενικότερα των νέων για την εκμάθηση των ρωσικών και, αφετέρου, επιβεβαιώνει την ανάγκη της ύπαρξης και λειτουργίας της έδρας.

Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση, μάλιστα, ακούσαμε στην τελετή εγκαινίων της έδρας τον κ. Σαββίδη να ανακοινώνει την πρόθεση του να προσλαμβάνει τους φοιτητές που θα αριστεύσουν στα μαθήματα της έδρας, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους.

Κλείνοντας την παρουσίαση αυτή για τη νεοϊδρυθείσα, στα πλαίσια της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Επώνυμη Έδρα Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού «ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗ», πρέπει να επισημάνουμε ότι, πέρα από τον άξονα της διδασκαλίας, η λειτουργία της έδρας και οι στόχοι της θα αρθρωθούν και σε δύο ακόμη βασικούς άξονες: τον ερευνητικό και αυτόν της ανάπτυξης των διεθνών συνεργασιών.

Όσο αφορά τον ερευνητικό άξονα, έτσι, θα επιχειρηθεί η ανάπτυξη της συνεργασίας με ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με στόχο τη συστηματική μελέτη της ρωσικής γλώσσας και της διδακτικής μεθοδολογίας της ως ξένης και φυσικά με στόχο την ανάπτυξη παρόμοιων συνεργασιών σχετικά με τη ρωσική λογοτεχνία και τον ρωσικό πολιτισμό. Αντίστοιχα, όσο αφορά τον τρίτο άξονα λειτουργίας της έδρας, θα στοχεύσουμε στη σύναψη επιστημονικών συνεργασιών με άλλες Έδρες Ρωσικών Σπουδών στο εξωτερικό αλλά και με Πανεπιστήμια της Ρωσίας με στόχο την κινητικότητα των φοιτητών και διδασκόντων και την από κοινού διοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων, όπως π.χ. διημερίδων ή και συνεδρίων, αξιοποιώντας στα πλαίσια αυτά και τη μέχρι σήμερα εμπειρία και δουλειά που έχει γίνει από το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του ΑΠΘ στα πλαίσια του προγράμματος «ΙΑΣΩΝ».

Είναι αυτονόητο ότι οι δραστηριότητες στα πλαίσια των δύο τελευταίων αξόνων λειτουργίας της έδρας, της ανάπτυξης της έρευνας και των διεθνών σχέσεων, αλληλεπιδρούν σε μεγάλο βαθμό και ο στόχος είναι μέσω αυτών να γίνει δυνατή η σταδιακή δημιουργία ενός διεθνούς επιστημονικού δικτύου με σχετικά σταθερή δομή, που θα δραστηριοποιείται στα παραπάνω ερευνητικά πεδία.

Γίνεται φανερό από όλα τα παραπάνω ότι η ίδρυση στο ΑΠΘ της Επώνυμης Έδρας «ΙΒΑΝ ΣΑΒΒΙΔΗ» για τη Ρωσική Γλώσσα και το Ρωσικό Πολιτισμό αποτελεί το πρώτο - αλλά αποφασιστικό και όχι το τελευταίο βήμα σε μια πορεία με κατάληξη την ανάδειξη των ρωσικών σπουδών στην Ελλάδα, ώστε να καταλάβουν τη θέση που πρέπει στο οικοδόμημα των τριτοβάθμιων σπουδών μας.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΠΜΕ