Στις 29 Ιουλίου του 1014 ο βυζαντινός στρατηγός Νικηφόρος Ξιφίας εξαπέλυσε μια αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον των Βουλγάρων στην τοποθεσία Κλειδί, στο στενότερο σημείο της κοιλάδας του ποταμού Στρώμνιτσα. Την επίθεση υποστήριξε με τις δυνάμεις του και ο ίδιος ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄. Χιλιάδες Βούλγαροι έπεσαν στο πεδίο της μάχης, οι περισσότεροι όμως αιχμαλωτίστηκαν. Ο ίδιος ο Βούλγαρος τσάρος Σαμουήλ μόλις διέφυγε της αιχμαλωσίας.
Η τύχη των συλληφθέντων συμπατριωτών του όμως ήταν φρικτή. Δόθηκε εντολή να τυφλωθούν με πυρωμένο σίδερο. Στις 4 Οκτωβρίου ο Σαμουήλ αντίκρισε μια εικόνα βγαλμένη από την κόλαση. Μια ατελείωτη πορεία 15.000 τυφλών στρατιωτών οι οποίοι καθοδηγούνταν από έναν τυχερό μονόφθαλμο για κάθε 100 άνδρες.
Ο τσάρος αρχικά λιποθύμησε στη θέα των ανδρών του και έπεσε αναίσθητος στο έδαφος. Οι γύρω του προσπάθησαν να τον συνεφέρουν. Όταν ο Βούλγαρος ηγεμόνας συνήλθε, ζήτησε να πιει κρύο νερό. Αυτό του προκάλεσε καρδιακή προσβολή και δύο ημέρες αργότερα εξέπνευσε.
Η σκληρή τιμωρία που επιβλήθηκε στους στρατιώτες αιχμαλώτους πολέμου αφήνει πράγματι να υποθέσει κανείς, ότι οι Βούλγαροι και ο ηγεμόνας τους Σαμουήλ θεωρήθηκαν στην πραγματικότητα ως απλοί στασιαστές, εναντίον του φυσικού μονάρχη τους, δηλαδή του Βυζαντινού αυτοκράτορα.
Η αφαίρεση της όρασης ήταν η τιμωρία που προέβλεπαν οι βυζαντινοί νόμοι για τους ενόχους εγκλημάτων προδοσίας, και αυτομάτως αποκλείονταν κι από τη διεκδίκηση του θρόνου, αφού δεν ήταν αρτιμελείς. Κάθε ενέργεια των Βουλγάρων εναντίον των Βυζαντινών ισοδυναμούσε με αδελφοκτόνο πόλεμο. Τη συνέκριναν με ανταρσία ενός αχάριστου γιού ενάντια στον πνευματικό του πατέρα, που την υποκινούσε ο διάβολος για τον όλεθρο των χριστιανικών ψυχών.
Γι’ αυτό έπρεπε να τιμωρηθεί από τον Θεό και επομένως από τον εκπρόσωπο του στη γη, δηλαδή τον Βυζαντινό αυτοκράτορα. Πέρα όμως από αυτή τη θεωρία που επέτρεψε σε έναν χριστιανό αυτοκράτορα να φερθεί τόσο σκληρά στους Βούλγαρους στρατιώτες, υπάρχει προφανώς και άλλη αιτία.
Ο Βασίλειος Β΄ με την τύφλωση των εχθρών του και την αποστολή τους στη Βουλγαρία προκάλεσε μια πραγματική ψυχολογική παράλυση. Πέρα από το θανατηφόρο σοκ που υπέστη ο Σαμουήλ, οι υπόλοιποι Βούλγαροι ηγεμόνες τρομοκρατήθηκαν, αναλογιζόμενοι την τύχη που τους περίμενε. Επιπλέον οι οικογένειες των 15.000 στρατιωτών βίωναν ένα ασύλληπτο δράμα. Οι ακρωτηριασμένοι άνδρες ήταν μια ζωντανή, διαρκής και ζοφερή υπενθύμιση της ήττας. Κι όποιος ζει με την ήττα ξεχνά τη νίκη. Η μάχη στο Κλειδί έκρινε οριστικά τον τελικό νικητή της πολύχρονης βυζαντινοβουλγαρικής αναμέτρησης και ήταν πλέον θέμα χρόνου για τον Βασίλειο να καθυποτάξει την βουλγαρική ηγεμονία. Νίκος Γιαννόπουλος ιστορικός.
