Στο θρίλερ «Gravity» το κοινό παρακολουθεί την αγωνιώδη προσπάθεια δύο αστροναυτών «να στροβιλίζονται στο απέραντο σκοτάδι του διαστήματος».

Κι ενώ η υπόθεση της συγκεκριμένης ταινίας μπορεί να είναι εντελώς φανταστική, οι πιθανότητες μοιραίου λάθους και καταστροφής στις διαστημικές αποστολές «πάντοτε μάς στοίχειωνε», ανέφερε ο μηχανικός της NASA Allan J. McDonald, ο οποίος έγραψε το «Truth, Lies and O-Rings» (University Press of Florida, 2009) αναφερόμενος την καταστροφή του Challenger. «Πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνες αποστολές» πρόσθεσε ακόμη.

Ποιες όμως είναι οι μεγαλύτερες –πραγματικές- καταστροφές ή «σχεδόν ολοκληρωμένες αποστολές» στην ιστορία «κατάκτησης του διαστήματος»;

Σύμφωνα με τον Michael Dhar, από την ιστοσελίδα space.com, παρακάτω παρατίθεται η λίστα:

Soyuz 1: Το πρώτο θανατηφόρο δυστύχημα σε διαστημική αποστολή σημειώθηκε το 1967, όταν κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης η κάψουλα του Σογιούζ 1 κατέπεσε μετά την επανείσοδό της στην ατμόσφαιρα, στις 24 Απριλίου, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ο κοσμοναύτης Vladimir Komarov. Ο Komarov ήταν ο πρώτος κοσμοναύτης που πέταξε στο διάστημα πάνω από μία φορά, και ο πρώτος άνθρωπος που πέθανε κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης.m

Θάνατοι στο διάστημα: Το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα είναι το μοναδικό –μέχρι στιγμής- που έχει καταγράψει θάνατο στο διάστημα, το 1971, όταν οι κοσμοναύτες Georgi Dobrovolski, Viktor Patsayev και Vladislav Volkov πέθαναν ενώ επέστρεφαν στη Γη από το διαστημικό σταθμό Salyut 1.

Το διαστημικό σκάφος Soyuz 11 πραγματοποίησε μια τέλεια προσγείωση εκείνη τη χρονιά. Όταν όμως οι ομάδες αποκατάστασης μπήκαν μέσα σε αυτό... αντίκρισαν τους τρεις άντρες της αποστολής νεκρούς στις θέσεις τους, ενώ το πρόσωπό τους ήταν γεμάτο με σκούρες μπλε κηλίδες, ενώ έσταζε αίμα από τα αυτιά και τις μύτες τους.

Η έρευνα που ακολούθησε έδειξε ότι μια βαλβίδα εξαερισμού είχε υποστεί ρήξη, με αποτέλεσμα οι κοσμοναύτες να πεθάνουν από ασφυξία. Η πτώση της πίεσης εξέθεσε το πλήρωμα στο κενό του διαστήματος. Ήταν οι μόνοι άνθρωποι που είχαν την ατυχία να ζήσουν μια τέτοια εμπειρία.

Ο θάνατός τους επήλθε μέσα σε δευτερόλεπτα από τη στιγμή που σημειώθηκε η ρήξη, η οποία έγινε στα 168 χιλιόμετρα. Η κάψουλα που μετέφερε τους αστροναύτες μπόρεσε να προσγειωθεί καθώς λειτουργούσε με αυτόματο πρόγραμμα «επανεισόδου στη Γη».

Η τραγωδία του Challenger: Στις 28 Ιανουαρίου του 1986 το διαστημόπλοιο Challenger εξερράγη μερικά δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευσή του, μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων τηλεθεατών, οι οποίοι παρακολουθούσαν την απογείωση που μεταδιδόταν «ζωντανά» από την τηλεόραση.

Σκοτώθηκαν όλα τα μέλη του πληρώματος, καθώς επίσης και η δασκάλα Christa McAuliffe.

«Η τραγωδία αυτή στοίχειωσε το έθνος» ανέφερε ο James Hansen, ιστορικός του διαστήματος στο πανεπιστήμιο Auburn, ο οποίος συνέγραψε το «Truth, Lies and O-Rings». «Αυτό έκανε το Challenger μοναδικό. Το είδαμε να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας... ξανά και ξανά».

Το διαστημικό πρόγραμμα σταμάτησε μέχρι το 1988.

Η καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Columbia: Δεκαεπτά χρόνια μετά την τραγωδία του Challenger, το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ υπέστη ακόμη ένα «χτύπημα», όταν το διαστημόπλοιο Columbia εξερράγη την 1η Φεβρουαρίου του 2003, τερματίζοντας με το χειρότερο τρόπο την αποστολή STS-107.

Το επταμελές πλήρωμα ίσως είχε καταφέρει να επιζήσει της αρχικής αποκόλλησης, ωστόσο σύντομα έχασαν τις αισθήσεις τους και πέθαναν καθώς το διαστημόπλοιο συνέχισε να... διαλύεται, γράφει ο Dhar.

Η φωτιά στο Apollo 1: Παρότι οι αποστολές Apollo δεν έχουν χάσει ποτέ κανέναν αστροναύτη κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης, δύο θανατηφόρα δυστυχήματα συνέβησαν κατά τη διάρκεια σχετικών δραστηριοτήτων.

Οι αστροναύτες Gus Grissom, Edward White II και Roger Chaffee του Apollo 1 έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια μιας «ακίνδυνης» άσκησης εκτόξευσης στις 27 Ιανουαρίου του 1967, όταν ξέσπασε φωτιά στην καμπίνα τους, με αποτέλεσμα να πεθάνουν και οι τρεις από ασφυξία.

Πριν από τη δοκιμή, οι τρεις αστροναύτες είχαν εκφράσει τις ανησυχίες τους και μάλιστα πόζαραν σε μια φωτογραφία «προσευχόμενοι» μπροστά από ένα αντίγραφο του διαστημικού αεροσκάφους τους.

Η έκρηξη του πυραυλοκίνητου αεροσκάφους X-15: Ο εκπαιδευόμενος αστροναύτης Michael Adams συνέτριψε ένα πυραυλοκίνητο αεροσκάφος X-15 το 1967. Είχε ξεπεράσει τα 80,5 χιλιόμετρα σε ύψος, και ορισμένοι εκτιμούν ότι οδήγησε στην αποτυχία της διαστημικής πτήσης.

Apollo 13 – «Houston είχαμε ένα πρόβλημα»: Κατά τη διάρκεια της πτήσης σημειώθηκε έκρηξη σε μια από τις δύο δεξαμενές οξυγόνου. Μια δεξαμενή οξυγόνου του σκάφους εξυπηρέτησης ανατινάχτηκε λίγο μετά την έναρξη λειτουργίας του αναδευτήρα. Μετά την έκρηξη ο Jack Swigert μετέδωσε στο κέντρο ελέγχου το παροιμιώδες «Houston, we've had a problem».

«Η έκρηξη προκάλεσε ζημιά και στην διπλανή δεξαμενή οξυγόνου, με αποτέλεσμα την παύση διοχέτευσης της κυψέλης καυσίμου με οξυγόνο και την ακαριαία μείωση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Εκτός αυτού σημειώθηκε έλλειψη αποθέματος οξυγόνου με αποτέλεσμα η αποστολή να αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο. Η μόνη λύση ήταν η άμεση διακοπή της αποστολής και επιστροφή στην Γη. Η προσελήνωση ματαιώθηκε και η τροχιά του διαστημοπλοίου διορθώθηκε, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει καμπύλη επιστροφής αντί να μπει σε δορυφορική τροχιά γύρω από την Σελήνη.

Η σεληνάκατος πήρε την θέση του κατεστραμμένου σκάφους εξυπηρέτησης ως σκάφος διάσωσης. Ο διασωστικός εξοπλισμός της σεληνακάτου όμως εκπληρούσε μικρότερες προδιαγραφές, αφού ήταν κατασκευασμένη για λιγότερο πλήρωμα και μικρότερη χρήση. Η παροχή οξυγόνου ήταν μεν αρκετή, αλλά έλειπε η παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος εκτός από μερικές μπαταρίες που ήταν φορτισμένες. Εκτός αυτού έλειπε η ανακύκλωση του αέρα και δεν επαρκούσε η αποχέτευση του διοξειδίου του άνθρακα. Υπό την καθοδήγηση του πύργου ελέγχου οι αστροναύτες κατασκεύασαν με ότι υλικά βρέθηκαν στο διαστημόπλοιο (σακούλες, χάρτες, κολλητική ταινία) έναν πρόχειρο προσαρμογέα του μηχανήματος από το σκάφος εξυπηρέτησης, το έβαλαν σε λειτουργία και πυροδότησαν τους πυραύλους για να επιστρέψουν στην Γη» αναφέρει η Wikipedia.

Κεραυνοί και... λύκοι: Τόσο το πρόγραμμα της NASA όσο και το σοβιετικό/ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα έχουν αντιμετωπίσει μερικές ιδιαίτερες (όχι καταστροφικές)... στιγμές!

Το 1969 κεραυνός χτύπησε το ίδιο διαστημόπλοιο Apollo 12 δύο φορές, μία 36 δευτερόλεπτά μετά την απογείωση και ξανά 16 δευτερόλεπτα μετά. Η αποστολή προχώρησε, παρόλ’ αυτά κανονικά.

Οι κοσμοναύτες Alexey Leonov και Pavel Belyayev, που επάνδρωναν το διαστημικό σκάφος Voskhod 2 το 1965 κατέληξαν... στο δάσος στην περιοχή Upper Kama Upland, ανάμεσα σε λύκους και αρκούδες! Οι δυο τους πέρασαν τη νύχτα μέσα στο κρύο, κρατώντας ένα πιστόλι στα χέρια...