Σε έναν λόφο με θέα το Παλέρμο της Σικελίας, ο Καθεδρικός της Μονρεάλε αποτελεί έναν από τους κρυφούς θησαυρούς της ιταλικής τέχνης. Χτίστηκε τον 12ο αιώνα υπό τη Νορμανδική κυριαρχία, ενώ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή βυζαντινού στυλ μωσαϊκών στην Ιταλία, δεύτερη παγκοσμίως μόνο μετά την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη.
Πλέον, έπειτα από ένα εκτεταμένο έργο αποκατάστασης, αυτός ο μνημειακός χώρος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO επανήλθε στη λαμπρότητα του παρελθόντος.
Τα μωσαϊκά της Μονρεάλε, που καλύπτουν μια εντυπωσιακή επιφάνεια 6.400 τετραγωνικών μέτρων και περιέχουν 2,2 κιλά καθαρού χρυσού, σχεδιάστηκαν για να εμπνέουν δέος και να εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες. Ακολουθώντας τη βυζαντινή παράδοση της Κωνσταντινούπολης, προκαλούν δέος σε όποιον περπατά στον κεντρικό ναό της πρωτεύουσας της Σικελίας.
Η πρόσφατη αποκατάσταση, που διήρκεσε πάνω από έναν χρόνο, εκτελέστηκε από ειδικούς του Υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας. Το έργο μετέτρεψε τον καθεδρικό ναό σε ένα δυναμικό εργοτάξιο, με σκαλωσιές που κάλυπταν το ιερό και το εγκάρσιο κλίτος. Οι εργασίες περιλάμβαναν την απομάκρυνση σκόνης δεκαετιών που είχε συσσωρευτεί στα μωσαϊκά, την επισκευή πλακιδίων που είχαν χάσει το σμάλτο και τη χρυσή επικάλυψή τους, καθώς και τη σταθεροποίηση σημείων όπου τα πλακίδια αποκολλούνταν από τους τοίχους.
Ο πατέρας Νικόλα Γκάλιο, ιερέας του καθεδρικού για 17 χρόνια, παρακολούθησε στενά την αποκατάσταση, περιγράφοντας την αγωνία του σαν αυτή ενός ανήσυχου πατέρα. «Η ομάδα προσέγγισε το έργο με απόλυτο σεβασμό και προσοχή», αναφέρει στο BBC. Αντιμετώπισαν απρόβλεπτα ζητήματα, όπως ένα στρώμα βερνικιού στην οροφή που είχε κιτρινίσει με τον καιρό και έπρεπε να αφαιρεθεί προσεκτικά, σαν να ξεφλούδιζαν μια μεμβράνη.
Μέρος της αποκατάστασης ήταν και η αναβάθμιση του παλιού συστήματος φωτισμού, το οποίο ήταν αναποτελεσματικό και ενεργοβόρο. Ο Ματέο Κουντάρι, υπεύθυνος της εταιρείας Zumtobel που ανέλαβε τον φωτισμό, τόνισε ότι ο στόχος ήταν να αναδειχθούν τα μωσαϊκά με ενεργειακά αποδοτικό τρόπο, διατηρώντας παράλληλα την αναστρεψιμότητα του συστήματος για μελλοντικές επεμβάσεις.
Το πρώτο στάδιο των εργασιών κόστισε 1,1 εκατομμύρια ευρώ, ενώ προγραμματίζεται ήδη ένα δεύτερο στάδιο που θα επικεντρωθεί στον κεντρικό ναό.
Όταν αφαιρέθηκαν τελικά οι σκαλωσιές, ο πατέρας Γκάλιο περιέγραψε τη στιγμή ως συγκλονιστική. «Όταν το βλέπεις, νιώθεις δέος. Δεν μπορείς να σκεφτείς τίποτα άλλο. Είναι καθαρή ομορφιά», δηλώνει. Ανέφερε επίσης τη σημασία της διατήρησης αυτού του πολιτιστικού θησαυρού: «Αυτός ο κόσμος χρειάζεται την ομορφιά, γιατί μας θυμίζει το καλό στην ανθρωπότητα και τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».
